توتمس یکم

توتمس یکم سومین فرعون دودمان هجدهم مصر باستان بود که میان سال‌های ۱۵۰۶ تا ۱۴۹۳ پیش از میلاد مسیح فرمانروایی می‌کرد. او پس از شاه آمنهوتپ یکم به پادشاهی رسید. در طول فرمانرواییش، او به مناطق درونی نوبی لشکرکشی کرد و مرزهای جنوبی مصر را به گسترده‌ترین و دورترین نقاط در تاریخ این کشور برد. او همچنین معابد بسیاری در مصر ساخت و آرامگاه خود را نیز در دره پادشاهان بنا کرد. او نخستین شاهی است که دره پادشاهان را برای ساختن آرامگاه برگزید و شاهان پس از او این سنت را ادامه دادند.

توتمس یکم
فرعون
فرمانروایی۱۵۰۶-۱۴۹۳ پ. م. در دودمان هجدهم
پیشینآمنهوتپ یکم
جانشینتوتمس دوم
عنوان سلطنتی
فرزندانتوتمس دوم، حتچپسوت، آمن‌موسه، واجموسه، نفروبیتی
پدرنامشخص، به گمانی آمنهوتپ یکم
مادرسن‌سنب
درگذشته۱۴۹۳ پ. م.
آرامگاهکی‌وی۳۸، بعدها کی‌وی۲۰

پس از او دو فرزندش توتمس دوم و شهبانو حتچپسوت به ترتیب به تاج و تخت رسیدند.

خانواده

نام پدر توتمس یکم مشخص نیست با این حال باور بر این است که پدر او آمنهوتپ یکم بوده. مادر توتمس سن‌سنب نام داشته و از خاندانی پادشاهی نبوده یا آنکه از همسران دون‌پایه شاه بوده.

همسران توتمس یکم شهبانویان اهمسه و موت‌نوفرت بودند. او از اهمسه پسری به نام آمن‌موسه به دست آورد. تصویر او در سنگ‌نگاره‌ای دیده می‌شود در حالی که در چهارمین سال پادشاهی توتمس در حال شکار در نزدیکی ممفیس است. او بعدها "فرمانده اعظم پدر خویش" شد. به نظر می‌آید که او این مقام را پیش از مرگ دریافت کرده باشد.[1]

او پسر دیگری به نام واجموسه و دو دختر به نام‌های حتچپسوت و نفروبیتی از اهمسه داشت. واجموسه پیش از پدرش مرد و نفروبیتی در کودکی درگذشت. توتمس دوم نیز از موت‌نوفرت به دنیا آمد که جانشینی پدر را به دست آورد و با حتچپسوت ازدواج کرد.[2]

دوران

نخستین سال فرمانروایی توتمس یکم با لشکرکشی‌های نیرومندانه به سودان آغاز شد. در سال دوم او نخست شورشی در نوبه را، که توسط شاهزاده‌ای نوبیایی آغاز شده بود، فرونشاند. آن گونه که سنگ‌نگاره‌ای در نزدیکی آبشار سوم و نیز سنگ‌نبشته‌ای در اسوان که در هنگام بازگشت ارتش نگاشته شد نشان می‌دهند، او جسد شاهزاده یاغی را که خود در نبرد کشته بود[3] بر جلوی کشتی خود آویزان کرد.[4] سنگ‌نبته دیگری در کورگس می‌نویسد که او تا اعماق نوبه پیش رفت و مردمان سیاه را برای کار در معدن‌های طلا در مناطقی که توسط مصر فتح شده بودند به بردگی گرفت.

توتموس یکم در خاک آسیا نیز فتوحات گسترده‌ای داشت؛ حمله او به خاک سوریه نیز - که به احتمال زیاد در سال چهارم یا پنجم پادشاهیش روی داد - بنا بر سنگ‌نبشته‌ها به دلیل انتقام در برابر حملات اهریمنی از سوی آن مردمان بوده‌است. او ارتش خود را تا شمال میان‌رودان پیش برد و سنگ یادبود پیروزی‌ای در کنار رود فرات نصب کرد.[5] او سپس در منطقه شهر سوری نیجا به شکار فیل پرداخت. دختر او حتچپسوت بعدها عاج این فیل‌ها را به خدای آمون تقدیم کرد؛ کاری که از دیوارنگارهٔ معبد-آرامگاه او در دیر البحری مشخص شده.[6]

نگارخانه
  • سنگ یادبود توتمس یکم، موزه مصر
  • ابلیسک ساخته شده توسط توتمس یکم در کارناک
  • تابوت از جنس کوارتز که توسط حتچپسوت برای پدرش توتمس یکم ساخته شده تا او دوباره به خاک سپرده شود، موزه هنرهای زیبای بوستون
  • مومیایی که اغلب به توتمس یکم نسبت داده می‌شود ولی احتمال دارد برای شاهزاده اهمسه ساپیر باشد

منابع
  1. Gardiner, Alan (۱۹۶۴)، Egypt of the Pharaohs، Oxford University Press، ص. ۱۷۹
  2. Steindorff, George; and Seele, Keith (۱۹۴۲)، When Egypt Ruled the East، University of Chicago، ص. ۳۶
  3. Steindorff, George; and Seele, Keith (۱۹۴۲)، When Egypt Ruled the East، University of Chicago، ص. ۳۴
  4. Lorna Oakes (۱۹۴۲)، The Illustrated Encyclopedia of Pyramids, Temples and Tombs of Ancient Egypt، Anness، شابک ۹۷۸-۱۸۴۴۷۶۲۷۹۸
  5. Shaw, Ian; and Nicholson, Paul (۱۹۹۵)، The Dictionary of Ancient Egypt، The British Museum Press، ص. ۲۸۹
  6. Hermann Alexander Schlögl (۲۰۰۸)، Das alte Ägypten، Beck, München، ص. ۱۹۶، شابک ۳-۴۰۶-۴۸۰۰۵-۵

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ توتمس یکم موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.