حوضه آبریز هامون جازموریان
حوضه آبریز هامون جازموریان یکی از حوضه‌های بستهٔ ایران است که در تقسیم‌بندی حوضه‌های آبریز ایران، حوضهٔ فرعی به شمار می‌رود و زیرمجموعهٔ حوضهٔ آبریز فلات مرکزی است. مساحت این حوضه، ۶۹٬۳۹۰ کیلومتر مربع است.[1] رودها و مسیل‌های این حوضه وارد دریاچه هامون جازموریان می‌شوند.
جغرافیا
این حوضه در استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان قرار دارد و رودهای اصلی آن بمپور و هلیل‌رود هستند. پژوهش‌های زمین‌شناسی نشان داده‌اند که این حوضه در دوران اخیر مسدود شده و در گذشته، رودهای آن به دریای عمان می‌ریخته‌اند. چین‌خوردگی زمین باعث ایجاد چالهٔ جازموریان شده‌است. آب دریاچه به دلیل وجود بستر شنی و قلوه‌سنگی در زمین نفوذ می‌کند. ارتفاعات اصلی این حوضه شامل کوه‌های جبال بارز و کوه شاه در شمال و کوه بشاگرد در جنوب هستند. حوضه جازموریان دارای اقلیم بیابانی است و رژیم بارندگی آن، مدیترانه‌ای با بارش غالب زمستانی است. به علت نبود پوشش گیاهی، بارندگی در این حوضه منجر به ایجاد سیلاب و فرسایش شدید خاک می‌شود.[2]
زیرحوضه‌ها
برپایهٔ دستور العمل تقسیم‌بندی حوضه‌های ایران، حوضهٔ آبریز هامون جازموریان به زیرحوضه‌های زیر تقسیم می‌شود:[3]
| کد | نام اختصاری زیرحوضه | مساحت کیلومتر مربع | تعداد زیرحوضه‌ها |
|---|---|---|---|
| ۴۵۱ | هلیل‌رود | ۲۲٬۴۰۵ | ۵ |
| ۴۵۲ | جنوب جازموریان | ۱۴٬۸۰۶ | ۳ |
| ۴۵۳ | رود بمپور | ۲۴٬۵۵۹ | ۷ |
| ۴۵۴ | شمال جازموریان | ۵٬۵۴۹ | ۲ |
| ۴۵۵ | پهنهٔ جازموریان | ۲٬۰۷۱ | – |
منابع
- دستور العمل و ضوابط تقسیم بندی و کدگذاری حوضه های آبریز و محدوده های مطالعاتی در سطح کشور. شرکت مدیریت منابع ایران. دی ۱۳۸۳. ص. ۶. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۶.
- افشین، یدالله (۱۳۷۳). رودهای ایران. ۱. وزارت نیرو - مهندسین مشاور جاماب. صص. ۸۳–۸۵.
- دستور العمل و ضوابط تقسیم بندی و کدگذاری حوضه های آبریز و محدوده های مطالعاتی در سطح کشور. شرکت مدیریت منابع ایران. دی ۱۳۸۳. ص. ۱۲۶–۱۲۷. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۶.