سلول‌های دندریتیک
سلول‌های دندریتیک یا یاخته‌های دارینه‌ای (به انگلیسی: Dendritic cells) از انواع یاخته‌های عرضه کنندهٔ پادگِن و همچنین به عنوان یاخته‌های فرعی در دستگاه ایمنی هستند. عملکرد اصلی آن‌ها پردازش پادگن‌ها و ارائه پادگن‌ها در پاسخ اولیه برای لنفوسیت‌های در حال استراحت و در پاسخ ثانویه برای لنفوسیت‌های خاطره ای است.[1] یاخته‌های دارینه ای از مغز استخوان مشتق شده و یک تیره خونساز ویژه ای را ایجاد می‌کنند که کمتر از ۱٪ یاخته‌های تک هسته ای خون محیطی را تشکیل می‌دهند. از جمله تفاوت این یاخته‌ها با سایر تک‌هسته‌ای‌ها وجود پادگن Ia، فقدان گیرنده FC، فقدان گیرنده برای گلبول قرمز گوسفند، عدم حضور ایمنوگلوبولین‌های سطحی و سایر نشانگرهای لنفوسیتی و مونوسیتی در سطح آنهاست.[1]
| سلول‌های دندریتیک | |
|---|---|
 یاخته‌های دارینه ای در پوست | |
 تفسیر هنری از یاخته‌های دارینه ای | |
| جزئیات | |
| دستگاه | دستگاه ایمنی |
| شناسه‌ها | |
| لاتین | cellulae dendritrici |
| MeSH | D003713 |
| TH | H1.00.01.0.00038 |
| FMA | 83036 |
تاریخچه
سلول‌های دندریتیک برای اولین بار توسط پاول لانگرهانس در اواخر قرن نوزدهم شرح داده شد و از این رو به آن‌ها «یاخته‌های لانگرهانس» نیز گفته می‌شود. اصطلاح یاخته دارینه ای در سال ۱۹۷۳ توسط رالف استاینمن و زنول ای. کوهن ابداع شد. استاینمن در سال ۲۰۰۷ برای کشف نقش محوری یاخته‌های دارینه ای در پاسخ ایمنی تطبیقی جایزهٔ آلبرت لسکر برای تحقیقات پزشکی(جایزه لسکر) را دریافت کرد و در سال ۲۰۱۱ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را کسب نمود.
بیماری
عفونت اچ‌آی‌وی
ویروس اچ‌آی‌وی (عامل بیماری ایدز) می‌تواند از طریق گیرنده‌های مختلف به یاخته‌های دارینه ای متصل شود. زمانی که یاخته دارینه ای و اچ‌آی‌وی به سمت غدد لنفاوی حرکت کنند، ویروس می‌تواند در این فرصت CD4+ یاخته T را منتقل کند. عفونت اچ‌آی‌وی می‌تواند بعد از درمان درمان اچ‌آی‌وی/ایدز هم ادامه داشته باشد.
خود ایمنی
تغییرات یاخته‌های دارینه ای، نقش عمده ای در بروز حساسیت و بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس اریتماتوس و بیماری التهاب روده نظیر بیماری کرون و کولیت زخمی دارد.
منابع
- وجگانی، محمد (۱۳۷۵). ایمونولوژی. مؤسسه نشر جهاد.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Dendritic cell». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ آبان ۱۳۹۳.