سمیت فلزی

سمیت فلزی یا مسمومیت فلزی، به اثر سمی برخی فلزات بر موجودات زنده گفته می‌شود. بعضی از فلزات وقتی ترکیب محلول تشکیل می‌دهند، سمی می‌شوند. برخی فلزات دیگر هیچ نقش بیولوژیکی ندارند، به عنوان مثال جزو مواد معدنی ضروری نیستند، یا در شکل خاصی سمی هستند.[1] در مورد سرب، هر مقدار قابل اندازه‌گیری ممکن است اثرات منفی بر سلامتی داشته باشد[2] معمولاً فلزات سنگین را مترادف فلز سمی می‌پندارند، اما فلزات سبک‌تر مانند بریلیوم و لیتیوم نیز ممکن است در شرایط خاص سمی باشند. همه فلزات سنگین سمی نیستند و برخی از آن‌ها مانند آهن ضروری نیز هستند. این تعریف ممکن است در مواردی شامل عناصر کمیاب باشد که در دوزهای غیرطبیعی زیاد ممکن است سمی باشند. فلزات سمی می‌توانند در اندام‌ها و ساختار‌های بدن انسان قرار بگیرند و آن‌ها را دچار اختلال کنند. به عنوان مثال، فلز رادیواکتیو رادیوم می‌تواند در ساختار استخوان، در کنار کلسیم قرار بگیرد.

روش‌های درمان

کی لیت‌ درمانی، یکی از راه‌های درمان مسمومیت با فلز است، روشی که شامل تجویز عوامل کی لیت برای حذف فلزات از بدن است. عوامل کی لیت یا چنگاله، موادی شیمیایی هستند که یون فلز را در خود جذب کرده و نگه می‌دارند. این فرآیند از واکنش یون های فلزی با مولکول‌های بدن جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود آن‌ها در خون حل شده و همراه ادرار از بدن خارج شوند.[3]کی لیت درمانی، به علت خطراتی که دارد، باید تحت نظارت دقیق پزشک انجام بشود.[4] این دارو ها، حتی زمانی که درمان به درستی انجام شود، می‌توانند عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشند.[3]

انواع مسمومیت
تصویری از آلومینیوم فسفید یا قرص برنج

مسمومیت با آلومینیم فسفید

مسمومیت با آلومینیم فسفید بسیار حاد است. اگرچه این نوع از مسمومیت کمتر گزارش شده است، اما این مشکل در سراسر جهان به ویژه در کشورهای هند و نپال وجود دارد. آلومینیم فسفید یا قرص برنج که از آن به عنوان دفع‌کننده آفات در غلات استفاده می‌شود، بسیار سمی است و علت مرگ ناشی از آن شوک عمیق، میوکاردیت و نارسایی اندام است.[5]

مسمومیت با آرسنیک

آرسنیک شبه فلزی از گروه 15 جدول تناوبی است که افزایش سطح آن در بدن باعث مسمومیت می‌شود. منبع اصلی مسمومیت با آرسنیک، آب‌های زیرزمینی است که به طور طبیعی حاوی مقادیر زیادی از آرسنیک هستند. از علائم کوتاه‌مدت مسمومیت با آرسنیک می‌توان به استفراغ، درد شکم، انسفلوپاتی و اسهال خونی اشاره کرد. عوارض بلندمدت مسمومیت با آرسنیک عبارتند از: تیره و زخیم شدن پوست، شکم درد، اسهال، بیماری قلبی، بی حسی و سرطان.[6]

مسمومیت با بریلیوم

مسمومیت با بریلیم عارضه‌ای است که به علت اثرات سمی عنصر بریلیم و ترکیبات آن ایجاد می‌شود. میزان سمیت بریلیم به مدت زمان، شدت و دفعات مواجهه با آن بستگی دارد. طبق تحقیق آژانس بین‌المللی تحقیقات درباره سرطان (IARC)، عنصر بریلیم و ترکیبات آن از مواد سرطان‌زای دسته یک محسوب می‌شوند و علاوه بر انسان، برای حیوانات نیز سرطان‌زا هستند.[7]

مسمومیت با کادمیم

کادمیم فلزی بسیار سمی است که به طور معمول در کارخانجات و کارگاه‌های صنعتی یافت می‌شود. حد مجاز قرارگیری در معرض این فلز بسیار کم است و حتی مقادیر کمی از آن می‌تواند باعث مسمومیت گردد. کادمیم به طور گسترده در فرآیند آبکاری استفاده می‌شود اما در این فرآیند خطری را ایجاد نمی‌کند. کادمیم در برخی از رنگ‌های صنعتی وجود دارد و همچنین در تولید برخی باتری‌ها از آن استفاده می‌شود.[8]

مسمومیت با مس

مسمومیت با مس به علت وجود مقدار بیش از حد آن در بدن ایجاد می‌شود. این مسمومیت می‌تواند از خوردن غذاهای اسیدی طبخ شده در ظروف مسی فاقد روکش‌ محافظ یا نوشیدن آبی که بیش از حد با مس در تماس بوده است، ناشی شود.

مسمومیت با آهن

این مسمومیت بر اثر انباشت بیش از حد آهن در نتیجه‌ مصرف بالای آن رخ می‌دهد. علت این مسمومیت معمولا افزایش ناگهانی و حاد میزان آهن است بنابراین افزایش تدریجی آن معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند. این مشکل معمولا در خردسالان و زنان بارداری رخ می‌دهد که مقادیر زیادی قرص آهن مصرف می‌کنند.[9] مصرف تقریبا ۳ گرم آن در کودکان دو ساله کشنده است.

مسمومیت با سرب

مسمومیت با سرب عارضه‌ای پزشکی در انسان و سایر مهره‌داران است که بر اثر افزایش سطح این فلز سنگین در بدن ایجاد می‌شود. عنصر سرب در انواع فرآیند‌های بدن اختلال ایجاد می‌کند و برای بسیاری از بافت‌ها و اندام از جمله قلب، استخوان‌ها، روده‌ها، کلیه‌ها و سیستم‌های تولید مثل و عصبی سمی است. سرب در ایجاد سیستم عصبی اختلال ایجاد می‌کند، بنابراین به ویژه برای کودکان بسیار سمی است و باعث اختلالات یادگیری و رفتاری دائمی می‌شود.[10]

مسمومیت با لیتیم

از لیتیم در برخی از داروها از جمله برای درمان اختلالات دوقطبی استفاده می‌شود. مقدار مجاز استفاده از این داروها بسیار نزدیک به مقدار سمی آن است، به همین دلیل بیماران به دقت تحت نظر قرار می‌گیرند.[11][12]

مسمومیت با جیوه
تصویری از فرد مبتلا به بیماری میناماتا

مسمومیت با جیوه عارضه‌ای است که در اثر قرار گرفتن در معرض جیوه یا ترکیبات آن ایجاد می‌شود. جیوه(Hg) فلزی سنگین از جدول تناوبی عناصر است که به شکل‌های مختلفی وجود دارد، که همه آن‌ها می‌توانند در مقدار زیاد، ایجاد مسمومیت کنند. حالت اکسید نشده آن (Hg0) به صورت بخار یا فلز مایع وجود دارد، حالتی از آن به فرمول شیمیایی (Hg2+2) به شکل نمک های غیرآلی وجود دارد و حالتی از آن به فرمول (Hg+2) ممکن است نمک‌های غیرآلی و یا ترکیبات ارگانیک را تشکیل دهد و اثر سمی هر کدام از این سه گروه متفاوت است. مسمویت با جیوه شامل آسیب به مغز، کلیه‌ها و ریه‌ها است. این مسمومیت می‌تواند منجر به بیماری‌های متعددی از جمله آکرودینیا(acrodynia)، سندروم هانتر و بیماری میناماتا شود.[13][14][15][16]


مسمومیت با نقره (آرگیریا)
تصویری از فرد مبتلا به آرگیریای عمومی

آرگیریا بیماری‌ای است که با قرار گرفتن در معرض ترکیبات شیمیایی یا غبار عنصر نقره، ایجاد می‌شود.[17] چشمگیرترین علامت آرگیریا، تغییر رنگ پوست به رنگ آبی یا آبی مایل به خاکستری است. این بیماری می‌تواند به شکل آرگیریای عمومی یا آرگیریای محلی باشد. آرگیریای عمومی روی قسمت‌های وسیعی از بخش نمایان بدن تاثیر می‌گذارد، اما تاثیر آرگیریای محلی روی قسمت های محدودی از بدن، مانند تکه هایی از پوست، بخش‌هایی از مخاط و ملتحمه چشم قابل مشاهده است.[18]


منابع
  1. "A Metals Primer". Dartmouth Toxic Metals Superfund Research Program. 2012-05-30. Archived from the original on 2013-12-30. Retrieved 2013-12-29.
  2. "Announcement: Response to the Advisory Committee on Childhood Lead Poisoning Prevention Report, Low Level Lead Exposure Harms Children: A Renewed Call for Primary Prevention". Centers for Disease Control and Prevention. 2012-05-25. Archived from the original on 2017-04-30.
  3. Kosnett, M J (2010-09). "Chelation for Heavy Metals (Arsenic, Lead, and Mercury): Protective or Perilous?". Clinical Pharmacology & Therapeutics. 88 (3): 412–415. doi:10.1038/clpt.2010.132. ISSN 0009-9236. Check date values in: |date= (help)
  4. Atwood, K.C., IV; Woeckner, E.; Baratz, R.S.; Sampson, W.I. (2008). "Why the NIH Trial to Assess Chelation Therapy (TACT) should be abandoned". Medscape Journal of Medicine. 10 (5): 115. PMC 2438277. PMID 18596934.
  5. Chugh, SN; Dushyant; Ram, S; Arora, B; Malhotra, KC (1991). "Incidence & outcome of aluminium phosphide poisoning in a hospital study". The Indian Journal of Medical Research. 94: 232–5.
  6. Ratnaike, R N (1 July 2003). "Acute and chronic arsenic toxicity".
  7. International Agency for Research on Cancer. 1993. Archived from the original on 2012-07-31. Retrieved 2008-09-18.
  8. "Safety and Health Topics | Cadmium". Osha.gov. Archived from the original on 2013-06-06. Retrieved 2013-07-08.
  9. Valentine, Kevin; Mastropietro, Christopher; Sarnaik, Ashok P. (2009). "Infantile iron poisoning: Challenges in diagnosis and management". Pediatric Critical Care Medicine. 10 (3): e31–e33. doi:10.1097/pcc.0b013e318198b0c2. PMID 19433938.
  10. O’Malley, R.; O’Malley, G. (February 2018). "Lead Poisoning (Plumbism)". Merck Manual.
  11. Markowitz, Glen S.; Radhakrishnan, Jai; Kambham, Neeraja; Valeri, Anthony M.; Hines, William H.; D'Agati, Vivette D. (2000). "Lithium Nephrotoxicity: A Progressive Combined Glomerular and Tubulointerstitial Nephropathy". Journal of the American Society of Nephrology. 11 (8): 1439–48. PMID 10906157.
  12. Lithium Nephropathy at eMedicine.
  13. Bose-O'Reilly, S; McCarty, KM; Steckling, N; Lettmeier, B (September 2010). "Mercury exposure and children's health". Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care. 40 (8): 186–215. doi:10.1016/j.cppeds.2010.07.002. PMC 3096006. PMID 20816346.
  14. Bernhoft, RA (2012). "Mercury toxicity and treatment: a review of the literature". Journal of Environmental and Public Health. 2012: 460508. doi:10.1155/2012/460508. PMC 3253456. PMID 22235210.
  15. "Sunday 20 November". Clinical & Experimental Ophthalmology. 44: 19–34. 2016-11. doi:10.1111/ceo.12853. ISSN 1442-6404. Check date values in: |date= (help)
  16. "Sunday 20 November". Clinical & Experimental Ophthalmology. 44: 19–34. 2016-11. doi:10.1111/ceo.12853. ISSN 1442-6404. Check date values in: |date= (help)
  17. James, William D.; Berger, Timothy G.; Elston, Dirk M.; Odom, Richard B. (2006). Andrews' diseases of the skin: clinical dermatology. Saunders Elsevier. p. 858. ISBN 0-7216-2921-0. OCLC 62736861.
  18. Isak, Verena; Beerli, Tobias; Cozzio, Antonio; Flatz, Lukas (2019-02-13). "A Rare Case of Localized Argyria on the Face". Case Reports in Dermatology. 11 (1): 23–27. doi:10.1159/000494610. ISSN 1662-6567.
  • مشارکت‌کنندگان «Metal toxicity » در ویکی‌پدیای انگلیسی

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.