سهیل

ستارهٔ سُهَـیل (به انگلیسی Canopus)، با نام باستانی پَرَک ، اَگَست و گلاویژ درخشان‌ترین ستارهٔ صورت فلکی شاه‌تخته در نیمکره جنوبی آسمان است. سهیل پس از شباهنگ دومین ستارهٔ پرنور آسمان شب است که البته در مدارهای شمالی قابل دیدن نیست. برای نمونه در شهر تهران تنها یک درجه از افق بالا می‌آید و بعد از حدود ۳ ساعت غروب می‌کند و در شهری مانند بندرعباس نیز بعد از حدود ۶ ساعت بعد از طلوع قابل مشاهده می‌شود. برای دیدن آن باید به مناطق با عرضهای جغرافیایی پایین‌تر سفر کرد، دلیل ورود نام این ستاره به فرهنگ فارسی به شکل ضرب‌المثل همین کم پیدا بودن آن است. ستاره سهیل یک ابرغول سفید است و با ۹ جرم خورشیدی و قطر ۷۰ برابری خورشید از نزدیکترین نامزدهای ابرنواختر به‌شمار می‌رود. این ستاره در فاصله 310 سال نوری از زمین قرار دارد و درخشندگی آن حدود ۱۰۰۰۰ برابر خورشید تخمین زده شده.[2]

موقعیت ستاره سهیل در صورت فلکی شاه‌تخته

برای دیگر کاربردها، سهیل (ابهام‌زدایی) را ببینید.
سهیل

تصویری از سهیل توسط اکسپدیشن ۶
اطلاعات رصدی
مبدا J2000      اعتدال J2000
صورت فلکی شاه‌تخته
بعد 06h 23m 57.1099s[1]
میل ‏ ۴۴٫۳۷۸″ ۴۱′ ‎−۵۲°
قدر ظاهری (V)−۰٫۷۲
مشخصات
ردهF0 Ia
راهنمای رنگ U-B۰٫۰۴
راهنمای رنگ B-V۰٫۱۵
اخترسنجی
سرعت شعاعی (Rv)20.5[1] km/s
حرکت مخصوص (μ) RA: 19.99[1] mas/yr
Dec.: 23.67[1] mas/yr
اختلاف منظر (π)۱۰٫۴۳ ± ۰٫۵۳[1] mas
قدر مطلق (MV)−۵٫۵۳
جزئیات
شعاع۶۵ R☉
گرانش سطحی (لگاریتم g)۱٫۵۰
درخشندگی۱۳۶۰۰ L☉
دما۷٬۳۵۰ K
فلزات90% Sun
نام‌گذاری‌های دیگر
Suhel, Suhail, Suhayl, Alpha Carinae, HD ۴۵۳۴۸, HR ۲۳۲۶, CD−۵۲°914, FK5 245, SAO ۲۳۴۴۸۰, HIP 30438, GC ۸۳۰۲
منابع
سیمباداطلاعات

سهیل نامی عربی بوده و در کاربرد به معنای «درخشان» است. نام‌های ایرانی این ستاره پرک ، اگست و گلاویژ است.[3] در کشورهای اسلامی از واژهٔ سهیل برای نام‌گذاری پسران استفاده می‌شود.

قدیمیان دربارهٔ آن می‌گفتند که ستاره‌ای است در جانب جنوب که اهل یمن نخست آن را می‌بینند و با برآمدن آن میوه‌ها می‌رسند.[3]

سنائی می‌گوید:

در دیار تو نتابد آسمان هرگز سهیلگر همی باید سهیلت، قصد کن سوی یمن

و فردوسی می‌گوید:

ز سر تا بپایش گلست و سمنبه سرو سهی بر سهیل یمن

برای یونانیان باستان و نیز رومیان قدیم ستارهٔ سهیل ستاره‌ای ناشناخته بود ولی در مصر باستان، و ناواهو که این ستاره را «ما یی بی زو» می‌خوانند ستاره‌ای شناخته بود. ایرانیان و عرب‌ها در ستاره‌شناسی در دوران اسلامی از نام سهیل از بیش از ۱۴ سده پیش برای این ستاره استفاده کرده‌اند.

در ادبیات فارسی «ستاره سهیل شدن» به عنوان ضرب‌المثل استفاده می‌شود و بدین معناست که فرد کم‌پیدا است و به آسانی پیدا نمی‌شود.

جستارهای وابسته

منابع
  1. "Database entry for Canopus", SIMBAD, Centre de Données astronomiques de Strasbourg Retrieved on 2008-02-05.
  2. http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=675
  3. لغت‌نامهٔ دهخدا، سرواژهٔ سهیل.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.