فرقه‌های امامیه

امامیه نام تمام فرقه‌های است که به امامت بلافصل علی بن ابی‌طالب و فرزندانش معتقدند، گفتار آن‌ها بر این اساس است که جهان از امام تهی نتواند بود، و منتظر خروج یکی از علویان هستند که در آخر زمان ظهور خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد خواهد نمود. امامیه خود نیز به ۱۵ فرقه تقسیم شده‌اند

1. کاملیه: پیروان ابی کامل هستند و ایشان کسانی که با علی بیعت نکردند کافر می‌دانستند.
2. محمدیه: پیروان و چشم براه ظهور محمد از نوادگان حسین هستند.
3. باقریه: امامت را از علی تا محمد معروف به محمد باقر دانسته‌اند و باقر را مهدی موعود می‌پندارند.
4. ناووسیه: پیروان شخصی به نام ناووس ازاهالی بصره که امامت را به جعفر صادق رسانیده و معتقد است که وی در نگذشته، و ظهور خواهد کرد و نیز گفته‌است علی برترین فردامت اسلام بوده وهرکه او را تفضیل ندهد کافراست.
5. شمیطیه: ازفرق ثعالبه از خوارجندوپیرو «شیبان بن سلمه حروری سدوسی خارجی» هستند که ازسران خوارج بود و به روزگار ابومسلم خروج کرد و وی را در برابردشمنانش یاری نمود، سپس عهد خودراباوی شکست.
6. عماریه: از فرق «فطحیه»یاران عماربن موسی ساباطی، بوده و از فرق شیعه به‌شمار می‌رفتند ایشان رشتهٔ امامت را به جعفر صادق کشانده‌اند و پس از وی عبدالله افطح را که مهم‌ترین فرزند وی بود امام داند.
7. اسماعیلیه: نام عمومی فرقه‌هایی است که بعد از جعفر صادق به امامت فرزندش اسماعیل یا نواده اش محمد اسماعیل اعتقاد دارند و گاه در بلاد مختلف به نامهای گوناگون مانند باطنیه، تعلیمیه، سبعیه، حشیشه، ملاحده وقرامطه خوانده شده‌اند. چنان که درتاریخ آمده‌است، جعفر صادق (امام ششم) فرزند مهتر خوداسماعیل را به جانشینی خود برگزید .به همین دلیل به انها اسماعیلیه می‌گویند.
8. موسویه: یا موسائیه طرفداران امامت موسی بن جعفر و منتظر رجعت او بوده‌اند.
9. مبارکیه:از اسماعیلیه قدیم هستند که پیرو مردی به نام مبارک غلام آزاد کرده اسماعیل بن جعفر و از اهالی کوفه بود. مبارکه امامت رادر فرزندان محمد بن اسماعیل می‌دانند و همان دعوی را که «باطنیه» کنند دربارهٔ او روا دارند.
10. قطعیه: فرقه‌ای بودند که بر مرگ موسی بن جعفر قطع و یقین کردند، بر خلاف واقفه قطعیه به امامت علی بن موسی الرضا و پس از وی به امامت ائمه دیگر قایل گشتند بنابراین قطعیه نامی دیگر از شیعه اثنی عشریه است.
11. هشامیه : پیروان هشام بن سالم جوالیقی علاف بودند و از فرق شیعه به‌شمار می‌رفتند: هشام غلام آزاد کرده بشربن مروان بود. وهشامیه را جوالیقه نیز خوانده‌اند.
12. زراریه: یا تمیمیه از غلاهَ ومشبهه پیروانزرارهَ بن اعین تمیمی بودند که او علم و قدرت وسمع و حیات وبصر را برای خدای تعالی حادث می‌دانست، و در باب امامت از واقفه بود.
13. یونسیه پیروان ابو محمد یونس بن عبدالرحمن مولی علی بن یقطین بن موسی مولی بنی اسد بودند و از قطعیه به‌شمار می‌رفتند وی از یاران جعفر صادق و موسی کاظم بود و دربارهٔ تشبیه خدا و عرش او افراط می‌کرد.
14. شیطانیه: مخالفان ابوجعفر محمدبن نعمان احول معروف به موًمن الطاق را شیطان الطاق لقب دادند شیطانیه پنداشتند که خدای عالم در نفس خود جاهل نیست لکن عالم به اشیاءاست وآن‌ها راتقدیر واراده می‌کند وپیش از آن که آن‌ها را تقدیر واراده کند علم به آن‌ها نداشته‌است.

منبع

• مشکور، محمد جواد (۱۳۸۴)، فرق اسلامی، انتشارات آستان قدس رضوی، ص. ۶۷
• اختریان، محمد (۱۳۷۶)، گنجینه‌های دانش، نشر محمد، ص. ۵۶۲