میرزا کاظم آشتیانی
میرزا کاظم آشتیانی فرزند میرزا محسن آشتیانی، مستوفی درجه اول دربار قاجار.
میرزا کاظم در زمان سلطنت کریم خان زند مقام استیفای کل یافت و پس از تاج‌گذاری آقا محمد خان در مقام خود باقی ماند. او در سال ۱۲۱۱ هجری قمری زمانی که در التزام رکاب آقا محمد خان برای فتح قلعهٔ شوشی(شوشا)به قراباغ رفته‌بود، درگذشت و جنب حصار شهر به خاک سپرده شد.[1]
فرزندان
میرزا کاظم شش پسر داشت. چهار پسر ارشد او در سفرنامه‌ی میرزا ابوالحسن ایلچی به روسیه به نام دلیل‌السفرا چنین معرفی شده‌اند:[2]
- «الحق اولاد مرحمت پناه میرزا محمدکاظم مستوفی سرکار شاه جنت مکان [=آقامحمدخان قاجار] هریک در مرتبه خود عدیل و نظیر ندارند و به جمیع اوصاف حمیده و اخلاق پسندیده و کمالات و محاسن صوری و معنوی آراسته و پیراسته می‌باشند. چنانچه میرزا بابا که اکبر اولاد اوست و مستوفی دیوان اعلاست در سررشته‌داری و علم سیاق ثانی به جهت او متصور نیست و بعد میرزامحمدعلی که در سرکار والاتبار نواب اشرف نایب‌السلطنه و ولیعهد دولت ایران، منشی بالاستقلال و نادر عصر است. و بعد همین میرزا محمدحسین وزیر شاهزاده صاحب اختیار قزوین [=علی‌نقی میرزا رکن‌الدوله] که به جمیع صفات حسنه آراسته است. و از مراتب دانشمندی و نیک رفتاری او آثار رضامندی و خوشنودی از ناصیه احوال اهالی قزوین ظاهر است، و شاهزاده اعظم را کمال اعتماد و اعتقاد و التفات با ایشان می‌باشد و بعد میرزا محمدحسن مستوفی سرکار نواب اشرف ولیعهد ایران که وزارت سپاه نظام و سرباز نیز با ایشان است، و در امر خود منتهای استقلال را می‌دارند.»
نام فرزندان او به این شرح است:
- آقا میرزا موسی معروف به میرزا بابا،[3] چندسالی در عهد فتحعلی‌شاه حاکم کاشان بود[4] و مدتی نیز مقام استیفای کل را داشت.
- میرزا محمدعلی، متخلص به مایل آشتیانی. از اعیان و معاریف زمان خود و پیشکار محمد شاه قاجار در حکومت آذربایجان بود. او در شاعری مقامی والا داشت. رضاقلی‌خان هدایت در مجمع الفصحا و فاضل خان گروسی در تذکرهٔ انجمن خاقان از او یاد کرده‌اند.
- میرزا حسین، مدتی وزیر و پیشکار علی‌نقی میرزا رکن‌الدوله پسر فتحعلی‌شاه بود. او مردی خوش خط و ادیب بود و در جوانی با تفنگ خودکشی کرد. پسر او میرزا هدایت‌الله وزیر دفتر از رجال برجسته دوره ناصرالدین‌شاه بود و چندین فرزند داشت. معروفتین فرزند میرزا هدایت‌الله، محمد مصدق است.
- میرزا حسن مستوفی‌الممالک آشتیانی، جد اعلای خاندان مستوفی‌الممالک‌ها. او در دورهٔ فتحعلی شاه و محمد شاه قاجار و سال‌های اول سلطنت ناصرالدین شاه قاجار منصب استیفای کل و ریاست مستوفیان را داشت. با دختر حاجی محمدصادق کلانتر باغمیشه ازدواج کرد و باجناق عباس میرزا شد. او پدر میرزا یوسف آشتیانی و پدربزرگ حسن مستوفی بود. دخترش نیز با فیروز میرزا پسر عباس میرزا ازدواج کرد.
- میرزا فضل‌الله، از مستوفیان درجه اول و ملقب به مقرب‌السلطان بود.
- میرزا عبدالله آشتیانی، از اعیان و ادبا و خطاط و شاعر بود و خلف تخلص می‌کرد. در میانهٔ عمر بر اثر سکته به لقوهٔ دست مبتلا گردید و ناچار دست از خطاطی کشید. او جداعلای خاندان میکده است و سلیمان میکده و غلامعلی میکده از نوادگان او هستند.[5]
یکی از همسران میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام فراهانی دختر میرزا کاظم آشتیانی بود.[6]
تبارنامه
| تبارنامهٔ خاندان آشتیانی، شاخهٔ میرزا کاظم آشتیانی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منبع
- يوسف حضرتى ، رجال و مشاهير آشتيان ، جاب اول ، ( تهران ، نشر سخن ، 1382 )
- علوی شیرازی، میرزا محمدهادی (به کوشش محمدگلبن). دلیل‌السفرا، سفرنامه میرزا ابوالحسن خان شیرازی «ایلچی» به روسیه. مرکز اسناد فرهنگی آسیا، بی‌تا. صص۷-۸
- مدرسه رضویه قم، ص۴۴،
- کلانتر ضرابی، عبدالرحیم. تاریخ کاشان. تهران، ابن سینا، چاپ دوم: ۱۳۴۱. ص۴۰۵
- مجله یادگار، سال سوم، شماره ۱، ص۶۰
- فلسفی، بهرام.قائم مقام در آئینه زمان. ۲۲۹.
- عاقلی، باقر. خاندان‌های حکومت‌گر در ایران. نشرعلمی، تهران: ۱۳۸۱.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.