گوزن قرمز خزر (مرال)
مرال یا گوزن قرمز خزری (Cervus elaphus maral) یکی از شرقیترین زیرگونه های گوزن قرمز است. زیستگاه این جانور مناطق بین دریای سیاه و دریای خزر است که در برگیرندهٔ مناطق کریمه، آسیای صغیر، قفقاز می باشد و همچنین در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر در ایران یافت می شود.[1] گوزن قرمز خزر گاهی اوقات به عنوان گوزن نجیب یا گوزن قرمز شرقی نیز شناخته و نامیده میشود.[2][3]
گوزن قرمز خزر | |
---|---|
طبقهبندی علمی | |
فرمانرو: | جانوران |
شاخه: | طنابداران |
رده: | پستانداران |
تیره: | گوزن |
زیرخانواده: | گوزنهای بر قدیم |
سرده: | کرووس |
نام سهجملهای | |
Cervus elaphus maral Gray, 1850 |
طبقهبندی
گوزن قرمز خزر یکی از زیرگونههای گوزن قرمز است.
توصیف ظاهری
گوزن قرمز خزر حدود ۱۳۷ سانتیمتر قد دارد و وزناش میتواند بین ۲۳۰ تا ۳۲۰ کیلوگرم باشد. طول شاخ آنها در حدود ۱۲۰ سانتیمتر و قطر و ابعاد آن در حدود ۱۵۰ میلیمتر است رنگ آنها خاکستری تیره است، ولی در تابستان رنگ آنها قهوه ای تیره است در اواخر زمستان شاخ آنها میافتد و شاخهای جدیدشان در اواخر تابستان به رشد کامل خود میرسند. در اواسط بهار فقط یک و گاهی اوقات دو نوزاد متولد میشوند. رنگ بچهها قهوهای مایل به قرمز است با خالهای سفید.[4]
اکولوژی و رفتار
گوزن قرمز خزر یک حیوان اجتماعی است و عمدتاً شبزیست است و فعالیتاش در شب است. تغذیه او انواع علوفه و برگهاست و گاهی اوقات از انواع توتها و قارچها هم تغذیه میکند.[4]
اهلی کردن
گوزن قرمز خزر در حال حاضر اهلی شدهاست.[2]
زیستگاه
مرال های ایران در گذشته در جنگلهای شمال کشور از ساحل دریای خزر تا ارتفاعات البرز و جنگلهای بلوط حاشیه زاگرس از آذربایجان تا استان فارس زندگی میکرد اما امروزه نسل آن در شمال غرب و غرب ایران بهکلی نابود شده و آخرین بار ۵۰ سال پیش در جنگلهای ارسباران به صورت وحشی مشاهده شده است. در جنگلهای ساحلی دریای خزر به جز در یک یا دو منطقهٔ حفاظت شده نسل آن منقرض شدهاست. مرال در جنگلهای کوهستانی دور از دسترس البرز مرکزی و شرقی جمعیت مناسبی دارد.
تهدیدات
در روسیه از سال ۱۹۳۰ گوزنها را برای شاخهای مخملیشان شکار میکردند، در گذشته برخی از کشورهای آسیایی متقاضی شاخهای مخملی بودند و شوروی سابق پرورشگاهها و کشتارگاههای سازمان یافتهٔ گوزن داشته. شکار توسط انسانها به عنوان علت کاهش جمعیت گوزنها شناخته شدهاست. تعداد تقریبی گوزنهای قرمز خزر در شرق گرجستان از ۲۵۰۰ راس در سال ۱۹۸۵ به ۸۸۰ راس گوزن در سال ۱۹۹۴ کاهش یافتهاست [5] [6] [7] شکارچیان طبیعی آنها شامل پلنگها و به میزان کمتر گرگها و خرسهای قهوهای میباشند. درگذشته آنها نیز توسط ببرها شکار میشدند اما در حال حاضر ببر خزر یا ببر مازندران منقرض شدهاست.[4]
منابع
مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Caspian red deer». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۷ اوت ۲۰۱۸.
- Henry Charles Howard Suffolk and Berkshire (Earl of); Hedley Peek; Frederick George Aflalo (1911). The Encyclopaedia of sport & games. J.B. Lippincott company. p. 76.
- Encyclopedia of Meat Sciences: 3-volume set. Elsevier Science. 22 July 2014. p. 194. ISBN 978-0-12-384734-8.
- Henry Charles Howard Suffolk and Berkshire (Earl of); Hedley Peek; Frederick George Aflalo (1911). The Encyclopaedia of sport & games. W. Heinemann. p. 262.
- Eskandar Firouz (14 October 2005). The Complete Fauna of Iran. I.B.Tauris. p. 83. ISBN 978-1-85043-946-2.
- Jörg Gertel; Richard B. Le Heron (2011). Economic Spaces of Pastoral Production and Commodity Systems: Markets and Livelihoods. Ashgate Publishing, Ltd. p. 232. ISBN 978-1-4094-2531-1.
- Alison Davidson (1 August 2000). Velvet Antler: Nature's Superior Tonic. SAFE GOODS/New Century Publishing 2000. p. 13. ISBN 978-0-9701110-0-5.
- Tim Burford (2011). Georgia. Bradt Travel Guides. p. 10. ISBN 978-1-84162-357-3.