آذری‌های گرجستان

آذری‌های گرجستان (به ترکی آذربایجانی: Gürcüstan azərbaycanlıları) (به گرجی: აზერბაიჯანელები საქართველოში) شاخه‌ای از مردم آذری ساکن قفقاز هستند که پس از فروپاشی شوروی سابق در گرجستان کنونی و عموماً در بخش‌های هم‌مرز با جمهوری آذربایجان و عمدتاً در منطقه تاریخی بورچالی سکونت دارند. بر پایه سرشماری سال ۲۰۰۲ گرجستان، تعداد آذری‌ها ۲۸۴٬۷۶۱ نفر سرشماری شده‌است.[1] که ۶٫۵٪ از کل جمعیت این کشور را مردم آذری تشکیل می‌دهد. امروزه تجمع سکونت آذری‌ها در شهرهای مختلف استان‌های کومو کارتلی، شیدا کارتلی، متسختا-متیانتی و کاختی می‌باشد. آذری‌ها دارای اقلیتی بزرگ در تفلیس پایتخت گرجستان و در سایر مناطق گرجستان نیز به صورت اقلیت‌های کوچکی زندگی می‌کنند.[2]

Gürcüstan azərbaycanlıları
آذری‌های گرجستان
زنان آذری در تفلیس (۱۹۱۰)
مناطق با جمعیت چشمگیر
کومو کارتلی • شیدا کارتلی • تفلیس • کاختی • متسختا-متیانتی
زبان‌ها
ترکی آذربایجانی • گرجی
بخشی از مقاله‌های مرتبط با
مردم آذری
فرهنگ
پراکنش مردم آذری
آذری‌های مقیم خارج
دین
زبان
آزار و اذیت
  • درگاه جمهوری آذربایجان
  • درگاه آذری‌های ایرانی

فرهنگ و زبان
مغازه قالی‌فروشان آذربایجانی گرجستان در سال ۱۹۰۰

آذری‌ها گرچه در حفظ هویت زبانی و فرهنگی خاص خود کوشا بوده‌اند ولی به دلیل همزیستی با مردم گرجی تأثیراتی از آنان نیز گرفته‌اند. آذری‌های گرجستان به زبان ترکی آذربایجانی به عنوان زبان نخست می‌نگرند ولی در تفلیس عموماً علاوه بر ترکی آذربایجانی از زبان گرجی و زبان روسی بهره می‌گیرند. اما غالب آذربایجانی‌های روستاهای استان کاختی و کومو کارتلی توانایی صحبت کردن به زبان گرجی را ندارند.[3] با توجه به سرشماری سال ۲۰۰۲، تنها ۴۳۰۲۴ از ۲۸۴۷۶۱ آذری گرجستان قادر به تکلم به زبان گرجی هستند.[4] در بین عموم مردم زبان روسی عنوان محبوب‌ترین زبان دوم را با ۷۵٬۲۰۷ گویشور در بین آذری‌های گرجستان دارا می‌باشد.[4]

آذری‌های گرجستان بر اساس قوانین مصوب شوروی که هم‌اکنون نیز به اجرا گذاشته می‌شود در آموزش متوسطه به زبان ترکی آذربایجانی به تحصیل می‌پردازند.[5] در سال ۲۰۱۰، ترکی آذربایجانی به عنوان زبان آموزش در ۱۲۴ مدرسه در سراسر کشور تدریس می‌شد.[6] اغلب جوانان نیز تحصیلات عالیه را در دانشگاه‌های جمهوری آذربایجان سپری می‌کنند.[3]

از سال ۱۹۲۲ میلادی نمایش‌نامه‌هایی به ترکی آذربایجانی توسط هنرمندان آذری به اجرا درمی‌آید[7] و از مراکز فرهنگی آذربایجانی نیز علاوه بر تفلیس در مارنئولی فعال است. اهالی گرجستانی آذربایجانی‌تبار از طرف بنیاد حیدر علی‌اف و کمیته رسیدگی به امور آذری‌های خارج از وطن نیز مورد حمایت قرار می‌گیرند.[8] و ۱۵ کتابخانهٔ عمومی دارای کتب به زبان ترکی آذربایجانی در سطح کشور گرجستان فعال می‌باشد.[9] و سه روزنامهٔ دولتی در گرجستان که یکی از آن‌ها در تفلیس و دو روزنامه در مارنئولی منتشر می‌گردد.[10] و پنج دقیقه[11] اخبار مرتبط با آذری‌های گرجستان به زبان ترکی آذربایجانی هر هفته پخش می‌شود.[12]

دین

دین آذری‌های گرجستان اسلام است، ۸۰٪ آنان را شیعیان و ۲۰٪ را اهل تسنن تشکیل می‌دهد.[13] قانون اساسی گرجستان آزادی دینی اقوام مسلمان آذری را تصویب کرده‌است و بزرگترین مسجد شیعیان گرجستان توسط شاه اسماعیل به سال ۱۵۲۴ میلادی بنا شده‌است.[14] دوران حکومت‌های کمونیستی مصادف با تخریب اماکن مقدس مسلمانان آذری بود.[15] پس از اتمام تخریب مساجد شیعیان در سال ۱۹۵۱ آذری‌های شیعه در مسجد اهل تسنن که تنها مسجد باقی‌مانده در تفلیس بود برای عبادت مورد استفاده قرار می‌گرفت که قسمت شیعه و سنی مسجد توسط یک پرده از وسط جدا شده‌بود. از سال ۱۹۹۶ با برداشتن پرده هر دو مذهب در کنار همدیگر از این مسجد استفاده می‌کنند.[15] نماز جمعه نیز به صورت شیفتی در دو نوبت قبل از ظهر و بعد از ظهر، توسط آذربایجانی‌های شیعه و مسلمانان سنی در تفلیس انجام می‌گیرد.

امروزه مسلمانان گرجستان حدود ۳۰۰ مسجد را اداره می‌کنند که بیشتر آنان در اختیار مسلمانان سنی‌مذهب است، مسجدهای مهم شیعیان اکثریت آذری گرجستان عبارتند از:[16]

۱. مساجد جامع تفلیس

۲. مسجد امام علی مارنئولی

۳. مسجد مراغه گاردابانی (که قبل از انقلاب ایران به وسیله ایرانیان اهل مراغه تأسیس شده‌است).

۴. مسجد خوئی (که قبلاً فعالیت‌های اجتماعی داشته‌اند ولی اکنون متروکه است!)

۵. مسجد اهل بیت در منطقه «سوغانلو» از توابع شهر تفلیس

۶. مسجد حضرت رسول در ده کیلومتری شهر مارنئولی

مؤسسات فعال شیعیان[16]

۱. مؤسسه حکمت اهل بیت؛ در شهر گاردابانی؛ به سرپرستی «نامیک حسین‌اف».

۲. جمعیت الزهراء؛ در شهر گاردابانی؛ به سرپرستی «خانم گل شه» که مؤسسه‌ای محلی برای فعالیت‌های زنان مسلمان است.

۳. مؤسسه آل البیت؛ در شهر تفلیس؛ به سرپرستی «حجت‌الاسلام دهسرخی» که وابسته به مؤسسه آل البیت قم است.

۴. مؤسسه ایمان؛ در شهر تفلیس؛ به سرپرستی «نامیک حسین» که مؤسسه‌ای خیریه و فعال در آموزش‌های غیرحضوری اسلامی است.

۵. مؤسسه اهل بیت؛ در شهر مارنئولی؛ به سرپرستی «راسم محمد اف».

۶. انجمن جوانان مسجد امام علی؛ در شهر مارنئولی؛ که گروهی فعال و شیعه هستند که به صورت خود گردان اداره می‌شوند و به فعالیت‌های اجتماعی نظیر سرپرستی ایتام و ایجاد کلاس‌های فرهنگی مشغول هستند.

۷. مؤسسه الحکمة؛ وابسته به حوزه علمیه نجف اشرف.

همچنین تعدادی مدارس حوزوی و اسلامی در کنار مساجد ایجاد شده و فعالیت می‌کنند. جامعة المصطفی العالمیة نیز به تازگی شعبه‌ای در این کشور راه اندازی کرده‌است.

جمعیت
پراکنش آذری‌های گرجستان در سال ۲۰۰۲[17]
منطقه جغرافیاییجمعیت اقوام آذربایجانی%اقوام آذربایجانی
تفلیس (پایتخت)۱۰٬۹۴۲۱٫۰
کومو کارتلی۲۲۴٬۶۰۶۴۵٫۱
• مارنئولی۹۸٬۲۴۵۸۳٫۱
• گاردابانی۴۹٬۹۹۳۴۳٫۷
• بولنیسی۴۹٬۲۰۶۶۶٫۰
• دمانیسی۱۸٬۷۱۴۶۶٫۸
• روستاوی۴٬۹۹۳۴٫۳
• تسالکا۱٬۹۹۲۹٫۵
• تتری تسقارو۱٬۶۴۱۶٫۵
کاختی۴۰٬۰۳۶۹٫۸
• ساگارجو۱۸٬۹۰۷۳۱٫۹
• لاگودخی۱۱٬۳۹۲۲۲٫۳
• تلاوی۸٬۳۷۸۱۲٫۴
• ددوپلیس تسقارو۱٬۰۱۹۳٫۳
شیدا کارتلی۵٬۷۶۸۱٫۸
• کاسپی۳٬۹۶۲۷٫۶
• کارلی۱٬۱۸۳۲٫۳
متسختا-متیانتی۲٬۲۴۸۱٫۸
• متسختا۲٬۲۳۶۳٫۴
  • تغییرات جمعیتی سال‌های ۱۹۳۹، ۱۹۵۹، ۱۹۷۰، ۱۹۷۹، ۱۹۸۹[18] و ۲۰۰۲ آذربایجانی‌های گرجستان[19]
سالجمعیت اقوام آذری% اقوام آذری
۱۹۳۹۱۸۸٬۰۵۸۵٫۳
۱۹۵۹۱۵۳٬۶۰۰۳٫۸
۱۹۷۰۲۱۷٬۷۵۸۴٫۶
۱۹۷۹۲۵۵٬۶۷۸۵٫۱
۱۹۸۹۳۰۷٬۵۵۶۵٫۷
۲۰۰۲۲۸۴٬۷۶۱۶٫۵

جستارهای وابسته

منابع
  1. State Statistics Department of Georgia: 2002 census بایگانی‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine (retrieved 16 July 2006)
  2. Alexander Kukhianidze, "Statistical Yearbook of Georgia, 2005: Population" بایگانی‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۲۳ توسط Wayback Machine (607kb, Microsoft Word Document).
  3. Nikoloz Gogitidze: We Are All from the Caucasus بایگانی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine.
  4. 2002 Census in Georgia: Population by Native Language بایگانی‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine.
  5. http://www.una.ge/pdfs/publications/survey_report_eng.pdf
  6. Rashad Rustamov. Education Ministers of Azerbaijan and Georgia to Discuss Decrease of Azeri Teachers in Georgian Schools. 1news.az. 7 October 2010.
  7. Ilham Rahimli. Azeri Theatre of Tiflis. Baku, 2006
  8. Azeri Cultural Centre in Marneuli بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine. Diversity.ge.
  9. Diversity.ge - Culture بایگانی‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine.
  10. Diversity.ge - Ethnic Periodicals بایگانی‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine.
  11. National Integration and Tolerance in Georgia. Assessment Survey Report 2007-2008.
  12. Diversity.ge - Radio in Minority Languages بایگانی‌شده در ۶ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine.
  13. Cornell, Svante E. , Autonomy and Conflict: Ethnoterritoriality and Separatism in the South Caucasus – Case in Georgia بایگانی‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine. Department of Peace and Conflict Research, Report No. 61. p. 160. University of Uppsala, ISBN 91-506-1600-5.
  14. (گرجی) Ancient Towns of Georgia: Tbilisi (2nd ed.). Tbilisi, 2006. ISBN 99940-0-923-0
  15. Zaza Piralishvili. Conflicts in the Caucasus - International Conference. 'Religion'. October 2012.
  16. خبرگزاری اهل‌بیت - وضعیت شیعیان در گرجستان
  17. http://www.geostat.ge/cms/site%5Bپیوند+مرده%5D images/ files/english/census/2002/03 Ethnic Composition.pdf
  18. Demoscope Weekly - Appendix (in Russian). Last updated 15 August 2006 (retrieved 25 August 2006)
  19. «The ethnic structure of the population of Georgia (in English language)» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۳ نوامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۳.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.