تازه‌آباد (ثلاث باباجانی)
تازه آباد یکی از شهرهای استان کرمانشاه و مرکز شهرستان ثلاث باباجانی در غرب ایران است.
| تازه آباد | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | کرمانشاه |
| شهرستان | ثلاث باباجانی |
| بخش | مرکزی |
| سال شهرشدن | ۱۳۷۲[1] |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۴٬۷۰۱ نفر (۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت | ۲۲٪+ (۵سال) |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۶۰۰ میلیمتر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | فرهاد حبیبی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۸۳ |
  تازه آباد | |
مردم
مردم تازه آباد به زبان کردی سورانی با گویشجافی تکلم می کنند.
دین مردم این شهر اسلام و مذهبسنی می باشد.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۴٬۷۰۱ نفر (۴٬۰۳۹ خانوار) بوده‌است.[2] این شهر تا سال ۱۳۷۵ یک روستا به حساب می‌آمد چون در سرشماری سال ۱۳۶۵ جمعیت آن ۸۱۸ نفر، در سرشماری سال ۱۳۷۰، ۱۶۶۱ نفر بود اما در سال ۱۳۷۵ جمعیت آن به ۵۰۸۴ نفر فزونی یافت. در آذر ۱۳۷۲، به موجب تصویب‌نامه شماره ۳۴/۳/۱/۱۴۲۲۴ آبادی تازه آباد شهر شد (ایران. قوانین و احکام ، ص ۵۴۱).
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۶۵ | ۸۱۸ | — |
| ۱۳۷۰ | ۱٬۶۶۱ | +۱۰۳٫۱٪ |
| ۱۳۷۵ | ۵٬۰۸۴ | +۲۰۶٫۱٪ |
| ۱۳۸۵ | ۷٬۴۷۹ | +۴۷٫۱٪ |
| ۱۳۹۰ | ۱۲٬۰۸۰ | +۶۱٫۵٪ |
| ۱۳۹۵ | ۱۴٬۷۰۱ | +۲۱٫۷٪ |
تاریخچه
در طی سال‌های ۱۳۶۴ به بعد مسکن سازی برای آوارگان جنگ ایران و عراق آغاز شد و تازه آباد بنا شد. تازه آباد قبل از آن قلعه سلیمان خان نام داشت، سلیمان خان از حاکمان بنام قلخانی بود که در دشت حر و در جایی در حدود مرکز شهر (یعنی اطراف محل قدیم سپاه) صاحب قلعه ایی بود اما بعد از آمدن باباجانی‌ها به آنجا، نام قلعه سلیمان خان از روی منطقه برداشته شد و نام تازه آباد جایگزین آن شد.
ریشه‌شناسی نام تازه آباد
در شرفنامه و عالم آرای عباسی در کنار اسامی تپه قلعه چکران (جیگیران)، ارکله (ازگله)، خرخره (قلقله) و کرند اسم مکانی به نام «تف آباد» هم ذکر شده‌است که به نظر می‌رسد اصل آن «تاف ئاوه» یا «تاف آباد» به معنی آبشار یا (به صورت استعاره ای) آباد شده در اثر وجود آب فراوان است که:
الف) بنابه تسلط رسم‌الخط عربی الف آن به صورت مقصوره مکتوب گشته مانند رحمن (رحمان)، موسی و..
ب) به خاطر اینکه متن به فارسی بوده ئاو کُردی را به صورت آب فارسی نوشته‌اند، چیزی که امروزه هم مرسوم هست؛
بنابراین با لحاظ کردن این دو نکته تف آباد می‌شود تاف ئاوا یا تافاوا که دقیقاً بروزن تازاوا یا تازه ئاوا (تلفظ بومی و اصلی تازه آباد) هست. بعلاوه در این متن تف آباد یا تاف آباد در کنار درنه، جیگیران و خرخره یا قلقله ذکر شده که اکنون هم موجودند و در ثلاث باباجانی واقع هستند و اتفاقاً درنه و قلقله هم تنها چند کیلومتر از تازه آباد فاصله دارند، بعلاوه کرند (به ویژه منطقه ڕێژاو (ریجاب) که آن هم نه تنها نزدیک ثلاث باباجانی واقع شده بلکه مسکن تعداد زیادی از اهالی این شهرستان هم می‌باشد. در این باره هم مستندات بسیاری وجود دارد.
برای نمونه در مرکز تازه آباد تا همین چند سال پیش چشمهٔ بسیار پرآبی به نام سراب قلعه (احتمالاً قلعه سلیمان خان گوران) وجود داشت که داستان‌های شگفت بسیاری در مورد آن نقل می‌شود از جمله اینکه می‌گویند یک گاو که در بالای کوه مشرف به شهر به نام کوه نور (که ژی نووره که) در داخل چاله عظیم بالای آن کوه افتاد که پس از مدتی از سراب قلعه بیرون آمد، قابل ذکر است که این چشمه اکنون پر شده بر روی آن خانه سازی شده‌است![3]
منابع
- «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۶ مرداد ۱۳۹۲.
- «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- محمد سلماسی زاده، برهان عباسی (شهریور ۹۶). [www.magiran.com- www.noormags.ir - www.rahs.ir- www.tpbin.com- www.SID.ir «درنه، شهری فراموش شده در ثلاث باباجانی»] مقدار
|پیوند=را بررسی کنید (کمک) [Derne, the Lost City in Salas-e Babajani]. پژوهش در هنر و علوم انسانی. تهران: سامانه نشریات شباک. تابستان (سه (پنج پیاپی)): ۱۰۹. doi:2538-6298 مقدار|doi=را بررسی کنید (کمک). شاپا 2538-6298. دریافت‌شده در همیشگی. از پارامتر ناشناخته|ماه=صرف‌نظر شد (کمک); تاریخ وارد شده در|سال=،|تاریخ دسترسی=،|تاریخ=، عدم تطابق|سال= / |تاریخ=را بررسی کنید (کمک); از|فصل=صرف‌نظر شد (کمک)
- بختیاری، سعید (۱۳۸۳ خورشیدی)، اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، شابک شابک: &#۸۲۰۶;ISBN ۹۶۴-۳۴۲-۱۶۵-۱&#۸۲۰۷; مقدار
|شابک=را بررسی کنید: invalid character (کمک) تاریخ وارد شده در|سال=را بررسی کنید (کمک)
