دهنه اجاق

روستای دهنه اجاق در در فاصله حدودا ۴۰ کیلومتری شرق شهرستان اسفراین و همسایگی روستاهای بکرآباد و باباقدرت قرار دارد

مختصات: ۳۷٫۱°شمالی ۵۷٫۵°شرقی

دهنه اجاق

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	خراسان شمالی
شهرستان	اسفراین
بخش	بخش بام و صفی‌آباد
دهستان	بام
نام‌های دیگر	ساری اجاق
دهنه اجاق ۳۷٫۰۷۳۳°شمالی ۵۷٫۵۰۷۲°شرقی
جمعیت	۱۰۴۶ نفر (سرشماری ۹۵)
کد آماری	۱۲۵۷۵۰

روستای دهنه اجاق یکی از روستاهای بخش بام و صفی‌آباد در شهرستان اسفراین استان خراسان شمالی است. این روستا در دهستان بام قرار دارد..[1]

جغرافیای روستا

موقعیت و تاریخچه

این روستا در ۱۰کیلومتری غربدهستان بام و در ۵۵کیلومتری شمال غرب شهر صفی آباد و ۳۵ کیلومتری شرق اسفراین واقع گردیده‌است..[2] روستای دهنه اجاق از طرف شمال به کوه شاه جهان، از غرب به امامزاده باباقدرت از شرق بهروستای بکرآباد و از جنوب به روستاهای صفی آباد محدود است.

کوه‌های روستا

از قله‌های مرتفع و معروف روستا می‌توان به بله باقلی با ارتفاع ۲۹۹۰ متر ، کرکزو با ارتفاع ۲۹۵۰ متر ، قوچ قولاقی با ارتفاع ۲۴۲۰ ، صیاد با ارتفاع ۲۴۵۰ متر و آق داش با ارتفاع ۲۶۰۰ متر اشاره کرد که همگی به جز قله آق داش در پارک ملی ساریگل قرار دارند

آب و هوای روستا

آب و هوای روستا مرطوب با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد و نسبتاً مرطوب است. درجه حرارت هوا در گرمترین موقع سال در ماه‌های مرداد(برج اسد) و شهریور(برج سنبله) تا ۳۵درجه سانتیگراد می‌رسد و بارش باران به صورت پراکنده از ماه مهر تا خرداد ماه(برج جدی) است.

پوشش گیاهی روستا

پوشش گیاهی این روستا رامی توان با توجه به موقعیت جغرافیایی آن به دو قسمت کوهستانی و دشتی طبقه‌بندی کرد:

پوشش گیاهی بخش کوهستانی

به غیر از درختان ارس که در بلندیهای شاه جهان، و کوه شاه حسن و به‌طور پراکنده قابل مشاهده می‌باشد، اغلب از درختان پسته، انار، زبان گنجشک، زرشک، ارغوان و انجیر وحشی، بومادران، استاقدوس، قسنی، کتیرا، گون و غیره... تشکیل شده‌است.

پوشش گیاهی بخش دشتی

این بخش به دلیل قرار گرفتن در شرایط آب و هوایی گرم و داشتن زمین‌های رسی دارای گیاهانی چون پیاز کوهی، درمنه، خارشتر، بارهنگ، اسپند، قارچ، پونه،تلخه، تشکیل می‌دهد.

محصولات روستا

از مهم‌ترین محصولات این روستا می‌توان به 'بادام - گردو – انگور – زردآلو - هلو - سیب اشاره کرد.[3]

درخت بادام با توجه به کمبود آب و کوهستانی بودن منطقه حدود ۷۰ درصد از محصولات باغی به این محصول اختصاص یافته‌است. این درختچه بیشتر در دره‌های شنزار و دارای آب و هوای سرد به صورت دیم کاشت می‌شود که ارتفاع آن حدود ۴-۶ متر می‌رسد و در باغات هم به صورت آبی و در کنارپشته‌های انگورکشت می‌شود.

درخت گردو امروزه به علت تجاری بودن محصول این درخت، ساکنین روستا بیشتر باغات خود را به این محصول اختصاص داده‌اند.

درخت انگور با نام علمی انگوری‌ها vinifera از خانواده انگورسانان Vitaceae است. در این روستا انگور کشمشی، دیوانه، لعل، عسکری و انگشت عروس کشت می‌شود که بیشتر مصرف روستا بوده‌است.

به دلیل اقلیم کوهستانی و نوع پوشش گیاهی و مجاورت روستا با پارک ملی ساریگل ، بسیاری از اهالی روستا به شغل پرورش زنبور عسل روی آورده‌اند و عسل هم جز محصولات منطقه می‌باشد .

مردمشناسی

جمعیت روستا

این روستا 100 خانوار و 800نفر جمعیت دارد.[4]

مردم این روستای از ترک های خراسانی طایفه گرایلی هستند.

دین ، مذهب و عقاید

مسلمانان 100٪ جمعیت روستا را تشکیل می دهند که مذهب آن‌ها شیعه دوازده امامی است. اما در اعتقادات و باورهای آن‌ها می‌توان ریشه‌های از فرهنگ ترکان بدوی و باورهای دین زرتشتی را جستجو کرد.

مشاغل

مشاغل عمده روستا شامل: زراعت، باغداری، دامداری ، زنبورداری ، کارگری است.[2]

جاذبه‌های گردشگری

پارک ملی ساریگل به دلیل دسترسی گسترده از دره روستای دهنه اجاق مهم‌ترین جاذبه گرشگردی روستا می‌باشد که سالانه افراد زیادی از جمله کوهنوردان ، علاقه مندان به طبیعت و حیات وحش ، جانورشناسان و محققان از این پارک دیدن می‌کنند . قله‌های بله باقلی و کرکزو هم سالانه کوهنوردان زیادی را برای صعود به این منطقه می کشانند . خود منطقه ساریگل که در زبان ترکی به معنی گل زرد می‌باشد بیشه‌ای سرسبز و پر آب است که در ارتفاع ۲۳۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و اردیبهشت و خرداد ماه گل‌های زیبای زرد رنگی در آن می روید که بسیار جلوه زیبایی به منطقه می‌دهد و نام پارک ملی ساریگل هم از همین بیشه اقتباس شده و گردشگران بسیاری در فصول مختلف از آن دیدن می‌کنند . ساری اجاق هم به اجاقی اتاق می‌شود که منسوب به یکی از یاران امام رضا (ع) است و در مسجدی قدیمی در شمال روستا واقع شده ، در کنار مسجد درخت چناری با قدمت حدود ۳۰۰ سال نمای بسیار زیبایی به مسجد داده است که دیدن آن خالی از لطف نیست . از دیگر جاذبه‌های گردشگری روستا می‌توان به دره ساریگل ، آبشار و دره گون لی ، آبشارها و دره پیش اویگ ، صخره‌های زیبای دار زو ، بیشه زیبای گیر وی و باغ‌های روستا اشاره کرد .

منابع

1. «روستای دهنه اجاق». فرهنگ لغت دهخدا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۲.
2. -، جغرافیایی آبادیهای کشور، استان خراسان شمالی، شهرستان اسفراین، تهران. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح۱۳۸۴، ص. صفحهٔ ۱۱۹
3. -، جغرافیایی آبادیهای کشور، استان خراسان شمالی، شهرستان اسفراین، تهران. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح۱۳۸۴، ص. صفحهٔ ۱۱۹
4. مهدی هوشیار، تحلیل الگوی تقسیمات کشوری شمال خراسان نمونه: شهرستان اسفراین، تهران. تربیت مدرس، ص. صفحهٔ