رابرت اوپنهایمر
جولیوس رابرت اوپنهایمر (به انگلیسی: Julius Robert Oppenheimer) (۲۲ آوریل ۱۹۰۴ در نیویورک – ۱۸ فوریه ۱۹۶۷ در پرینستون، نیوجرسی)، فیزیکدان نظری آمریکایی و استاد دانشگاه برکلی بود. وی همراه با انریکو فرمی، به خاطر نقشش در پروژه منهتن، پروژه‌ای در زمان جنگ جهانی دوم که به ساخت اولین بمب اتمی منجر شد، در جهان به عنوان «پدر بمب اتمی» شناخته شده‌است.
| رابرت اوپنهایمر | |
|---|---|
 رابرت اوپنهایمر، ۱۹۴۴ | |
| زادهٔ | ۲۲ آوریل ۱۹۰۴ نیویورک سیتی، نیویورک، ایالات متحده |
| درگذشت | ۱۸ فوریهٔ ۱۹۶۷ (۶۲ سال) پرینستون، نیوجرسی |
| ملیت | آمریکایی |
| شهروندی | آمریکا |
| محل تحصیل | دانشگاه هاروارد دانشگاه کمبریج دانشگاه گوتینگن |
| شناخته‌شده برای | «پدر بمب اتمی» جنگ‌افزار هسته‌ای Tolman-Oppenheimer-Volkoff limit Oppenheimer-Phillips process Born–Oppenheimer approximation |
| جایزه(ها) | جایزه انریکو فرمی (۱۹۶۳) |
| پیشینه علمی | |
| رشته(های) فعالیت | فیزیک نظری |
| محل کار | پروژه منهتن دانشگاه کالیفرنیا، برکلی مؤسسه فناوری کالیفرنیا مؤسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه کمبریج |
| استاد راهنما | ماکس برن |
| دین | بی‌دین، خداناباور[1][2] |
| امضاء | |
 | |
زندگی
اوپنهایمر، سال ۱۹۰۲ در یک خانواده یهودی-آلمانی مهاجر در نیویورک-آمریکا به دنیا آمد. پدرش یک واردکننده ثروتمند لباس بود که در سال ۱۸۸۸ از آلمان به آمریکا مهاجرت کرده بود. برادر کوچک وی، فرانک اوپنهایمر نیز فیزیکدان بود.
رابرت اوپنهایمر، فیزیک، شرقشناسی، زبانشناسی و شیمی را در دانشگاه هاروارد زیر نظر پرسی ویلیام بریجمن فیزیکدان معروف آمریکایی تحصیل کرد و با درجه ممتاز فارغ‌التحصیل شد. سپس برای ادامه تحصیل به کمبریج رفت که آنجا با ارنست رادرفورد آشنا شد. در گوتینگن (آلمان) با نیلز بوهر و ادوارد تلر همکاری کرد و با فیزیکدان مشهور انگلیسی پاول دیراک شریکی زندگی می‌کرد. به این ترتیب وی در گوتینگن، دکترای خود را سال ۱۹۲۷ تحت نظر ماکس بورن به پایان رسانید. او همچنین تقریب بورن-اپنهایمر را گسترش داد که هم‌اکنون در فیزیک کوانتومی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ و همچنین در معادله تولمن-اوپنهایمر-ولکوف نیز تأثیر بسزایی داشته‌است. پس از بازگشت از اروپا، همزمان دانشیاری در دانشگاه برکلی و مؤسسه فناوری کالیفرنیا (کل تک) به او پیشنهاد شد و او از ۱۹۲۹ تا ۱۹۴۳ در این دو دانشگاه به تدریس و تحقیق پرداخت.
پروژه منهتن
لزلی گروز که از سوی ارتش آمریکا مدیریت پروژه منهتن را بر عهده گرفته بود، از دانشگاه‌های مختلف آمریکا بازدید کرد، از جمله از تحقیقات ارنست لارنس در برکلی که سیکلوترون را ابداع کرده بود. گروز همچنین در برکلی با اوپنهایمر مصاحبه کرد و چون او را فردی قابل و تیزفهم یافت او را به سمت مدیریت علمی پروژه منهتن منصوب کرد. ارتش آمریکا و اف‌بی‌آی از سابقه چپ گرایانه اوپنهایمر آگاه بودند، اما با اصرار گروز، از طرح این مسایل چشم پوشی کردند. اوپنهایمر، بین سال‌های ۱۹۴۳–۱۹۴۵، پروژه منهتن را رهبری می‌کرد، که هدف آن تولید اولین بمب اتمی در لوس آلاموس در ایالت نیومکزیکوی آمریکا بود.
مؤسسه مطالعات پیشرفته
پس از پایان جنگ جهانی دوم، او به کل تک بازگشت اما پس از مدت کوتاهی در ۱۹۴۷ به پیشنهاد لویس استراوس، به مدیریت مؤسسه مطالعات پیشرفته منصوب شد و تا ۱۹۶۶ مدیر این مؤسسه بود.
لغو اجازه امنیتی
در اوج دوران مک کارتیسم، در سال ۱۹۵۴، لویس استراوس، Lewis Strauss، رئیس هیت مدیره کمسیون انرژی اتمی آمریکا (AEC)، که شواهدی بر جاسوسی شوروی از برنامه اتمی آمریکا داشت و به خاطر پیشینه چپ گرایانه اوپنهایمر و مخالفت‌های اوپنهایمر با توسعه اتمی آمریکا، خصوصاً توسعه بمب هیدروژنی، به او مشکوک بود، یک دوره سؤال و جواب یک‌ماهه از اوپنهایمر برگزار کرد و در نهایت اجازه‌های امنیتی او را لغو کرد. از جمله اتهامات اوپنهایمر، تعلل او در لو دادن یکی از دوستان کمونیستش، هوکان کاوالیر Haakon Chevalier بود که به او پیشنهاد انتقال اطلاعات به شوروی داده بود. لغو اجازه امنیتی اوپنهایمر به معنای پایان دادن همکاری اوپنهایمر با دولت آمریکا در پروژه‌های سری بود.[3] البته اوپنهایمر همچنان مدیر مؤسسه مطالعات پیشرفته بود و به فعالیتش در آن مرکز ادامه داد.
پایان کار
با به قدرت رسیدن دموکراتها (جان اف کندی) و پایان دوران مک کارتیسم، در سال ۱۹۶۳ جایزه انریکو فرمی که بالاترین عنوان از طرف وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا بود، به اوپنهایمر اعطا شد. او در ۱۸ فوریه ۱۹۶۷ در خانه‌اش در پرینستون، در ۶۲ سالگی، در اثر سرطان حنجره درگذشت.
فیلم و کتاب دربارهٔ زندگی اوپنهایمر
سریال تلویزیونی با عنوان «اوپنهایمر» ساخت ۱۹۸۰ بی‌بی‌سی، برنده سه جایزه بفتا شد. فیلم مستند «فردای ترینیتی» (The Day After Trinity) نامزد جایزه اسکار و برنده جایزه پی بادی شد. علاوه بر سینما و تلویزیون، زندگی‌نامه‌های بسیاری در مورد اوپنهایمر منتشر شده‌است. از جمله کتاب «پرومته آمریکایی، پیروزی و تراژدی جی. رابرت اوپنهایمر» نوشته کای بیرد و مارتین شروین به سال ۲۰۰۵ که در سال ۲۰۰۶ برنده جایزه پولیتزر در زمینه زندگی‌نامه شده‌است.[4] نویسنده آلمانی، هاینار کیپهارتHeinar Kipphardt، بر اساس بازجوییهای اوپنهایمر نمایشنامه‌ای با عنوان «قضیه رابرت اوپنهایمر» (In der Sache J. Robert Oppenheimer) در ۱۹۶۴ منتشر کرد که در ایران با ترجمه نجف دریابندری از سوی انتشارات خوارزمی منتشر شده‌است.
منابع
- Dronamraju, Krishna (2008). Emerging Consequences of Biotechnology: Biodiversity Loss and IPR Issues. World Scientific. p. 413. ISBN 978-981-277-500-9.
Most of them are either atheists like Albert Einstein and Robert Oppenheimer, or agnostics like JBS Haldane.
- Axelrod, Alan (2009). Risk: Adversaries and Allies: Mastering Strategic Relationships. Sterling Publishing Company, Inc. p. 127. ISBN 978-1-4027-5411-1.
He was a Jew and Groves was at least conventionally anti-Semitic; but perhaps worse, Oppenheimer practiced no religion at all and was almost certainly an atheist, whereas Groves was the sincerely believing son of an army chaplain.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Oppenheimer_security_hearing
- ویکی‌پدیای انگلیسی، بازیابی، 17 سپتامبر 2014
