زینت‌الدوله
ماه رخسار خانم ملقب به زینت‌الدوله دختر فتحعلی‌شاه قاجار بود.
زینت‌الدوله نزد میرزا محمدتقی طالقانی، که از علمای سرشناس عصر فتحعلی‌شاه بود، تحصیل کرده بود.[1] او در جوانی به همسری محمدخان ایروانی درآمد. محمدخان در آن زمان پیری سالخورده بود و چندی نگذشت که درگذشت و زینت‌الدوله را به نصرت‌الله خان بیات ماکو دادند. نصرت‌الله خان نیز پس از مدت کوتاهی از دنیا رفت و زینت‌الدوله با امیراصلان خان مجدالدوله، دایی ناصرالدین شاه، ازدواج کرد و از او یک دختر یافت، ولی پس از اینکه معلوم شد با ضیاءالملک، پیشکار مجدالدوله، رابطه عاشقانه دارد، مجدالدوله او را طلاق داد و زینت‌الدوله نیز با ضیاءالملک ازدواج کرد. به نوشته اعتمادالسلطنه مجدالدوله چنین ادعا می‌کرد که به تحریک ضیاالملک زینت الدوله در غذای او سم ریخته بود که مؤثر نبوده و مجدالدوله زنده مانده است. پس از ازدواج با زینت الدوله ضیاالملک پیشکش‌هایی به دربار قاجار داد و به چند حکومت کوچک منصوب شد. در زمانی که حکومت گیلان داشت مقروض شد و بخشی از اموالش را از دست داد. از این رو رابطه زینت الدوله با او به تیرگی گرایید و ضیاالملک را از خانه بیرون کرد و نهایتاً از او نیز جدا شد و زندگی آزادنه‌ای در پیش گرفت. تا آنکه در سنین میانسالی از رفتار پیشین خود پشیمان شد و به زیارت عتبات رفت و مدتی در کربلا مجاور شد. در آنجا با میرزا ابوالقاسم پسر محمدتقی برغانی ازدواج کرد و پس از بازگشت به ایران تا پایان عمر در قزوین زندگی می‌کرد.[2][3] او در سال‌های پایانی عمر به فلج مبتلا شد و پس از ده سال بیماری در رجب سال ۱۳۰۸ قمری درگذشت.[4]
منابع
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳۰ مه ۲۰۱۷.
- تاریخ علمای آل برغانی، ص۲۵
- اعتمادالسلطنه. روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، ص128
- روزنامه خاطرات عین‌السلطنه، ص۵۳۷
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان. روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه. به کوشش ایرج افشار. اساطیر، ۱۳۴۵.
- اعتمادالسلطنه. چهل سال تاریخ ایران.