سید علی قاضی

سید علی قاضی طباطبایی ( زاده ۷ فروردین ۱۲۴۸ در تبریز - درگذشته ۸ بهمن ۱۳۲۵ در نجف)مجتهد، فقیه، حکیم و عارف شیعه سده سیزده و چهارده خورشیدی بود.

سید علی قاضی
شناسنامه
نام کاملسید علی آقا قاضی طباطبایی تبریزی
لقبعلامه، آیت الله العظمی، عارف بالله، سید الاولیا
تاریخ تولد۱۳ ذی الحجه ۱۲۸۵ ۷ فروردین ۱۲۴۸
زادگاهتبریز ایران
محل تحصیلتبریز - نجف
مدفنوادی‌السلام
اطلاعات آموزشی
شاگردانعباس قوچانی
سید هاشم حداد
سید محمدحسین طباطبایی
محمدتقی بهجت
محمدتقی آملی
سید عبدالحسین دستغیب
سید ابوالقاسم خویی
سید محمد حسن الهی طباطبایی
سید عبدالکریم کشمیری
با سید محمدعلی قاضی طباطبایی اشتباه نشود.

زندگی‌نامه

وی در ۷ فروردین سال ۱۲۴۸ خورشیدی (۱۳ ذی‌الحجه سال ۱۲۸۵ قمری) در تبریز زاده شد. وی فرزند میرزا حسین (درگذشته ۱۳۱۲ ق) طباطبایی بود. سلسله نسب آن‌ها به عبدالوهاب تبریزی و از طریق او به علی بن ابیطالب می‌رسد.[1] خاندان قاضی پیشینه‌ای کهن در تبریز دارند و سید محمدعلی قاضی طباطبایی، و همچنین سید محمدحسین طباطبایی و برادرش سید محمدحسن الهی طباطبایی از این خاندان هستند.[2]

میرزا حسین قاضی خود اهل معرفت و از شاگردان میرزا محمدحسن شیرازی بوده و کتابی در تفسیر سوره حمد و انعام نوشته‌است.

تحصیلات

سید علی قاضی علوم مقدماتی را در تبریز در نزد پدرش، سید حسین قاضی و میرزا موسی تبریزی و میرزا محمدعلی قراچه داغی آموخت. دروس ادبیات عرب و ادبیات فارسی را در نزد میرزا محمدتقی تبریزی متخلص به «نیر» خواند. سید علی قاضی در سال ۱۳۰۵ قمری در سن ۲۳ سالگی عازم نجف شد. او پس از اقامت در نجف، تحصیلات خود را در نزد اساتیدی از جمله فاضل شربیانی، محمد ممقانی، فتح‌الله شریعت و آخوند خراسانی ادامه داد، و در سن ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید. او همچنین در نزد محمد بهاری و سید احمد کربلایی که هر دو از شاگردان ملا حسینقلی همدانی بودند، مکارم اخلاق و علوم عرفانی آموخت. سید علی قاضی در لغت عرب بی‌نظیر بوده‌است، گفته شده که او چهل هزار لغت از حفظ داشت و شعر عربی را چنان می‌سرود که اعراب تشخیص نمی‌دادند سراینده این شعر غیرعرب است.[3]

سلسله استادان

سید علی قاضی از نوجوانی تحت تربیت پدرش، سید حسین قاضی بود و جوهره حرکت و سلوک وی از پدرش است. وی پس از آن که به نجف رفت، نزد محمد بهاری و سید احمد کربلایی معروف به واحدالعین به یادگیری مکارم اخلاقی و عرفانی پرداخت و این دو نیز از شاگردان ملا حسین قلی همدانی بودند. سلسله استادان ملا حسینقلی همدانی به سید علی شوشتری و سپس به شخصی گمنام به نام ملای جولا می‌رسد.[4]

درگذشت

سید علی قاضی در ۸ بهمن ۱۳۲۵ خورشیدی (۶ ربیع‌الاول ۱۳۶۶ قمری) در سن ۷۷ سالگی درگذشت و در قبرستان وادی السلام نجف، نزد پدر خود، به خاک سپرده شد.[5] پدرش البته در تبریز درگذشته بود.

سالم ماندن جسد سید علی قاضی

در حدود سال ۱۳۵۶ خورشیدی هنگام دفن دختر سید علی قاضی در کنار قبر پدرش مشخص می‌گردد که بدن پدرش پس از حدود سی سال هنوز تازه است و متلاشی نشده‌است.[6]

شاگردان

بسیاری از استادان سرشناس فلسفه اسلامی و عرفان اسلامی از شاگردان سید علی قاضی بودند. از میان شاگردان مشهور وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سید علی قاضی در بیان شاگردان

سید علی قاضی در تفسیر قرآن و معانی آن مهارت داشت و سید محمدحسین حسینی طهرانی از قول سید محمدحسین طباطبائی (از شاگردان سید علی قاضی) می‌گوید:

«ما هر چه داریم از قاضی داریم.[10] … قاضی در تفسیر قرآن کریم ید طولایی داشت و این سبک تفسیر آیه به آیه را قاضی به ما تعلیم دادند و ما در تفسیرالمیزان، از مسیر و روش ایشان پیروی می‌کنیم. ایشان در فهم معانی روایات وارده از ائمه معصومین علیهم السلام ذهن بسیار باز و روشنی داشتند و ما طریقه فهم احادیث را که فقه الحدیث گویند از ایشان آموخته‌ایم.[11]»

سید هاشم حداد، از عرفای معاصر و شاگرد سید علی قاضی، دربارهٔ او می‌گوید:[5]

«از صدر اسلام تاکنون عارفی به جامعیت قاضی نیامده‌است. … آقای قاضی یک عالمی بود که از جهت فقاهت بی‌نظیر بود. از جهت فهم روایت و حدیث بی‌نظیر بود. از جهت تفسیر و علوم قرآنی بی‌نظیر بود، حتی از جهت تجوید و قرائت قرآن؛ و در مجالس فاتحه‌ای که احیاناً حضور پیدا می‌نمود، کمتر قاری قرآن بود که جرات خواندن در حضور وی را داشته باشد، چرا که اشکال‌های تجویدی و نحوهٔ قرائتشان را می‌گفت.»

سید ابراهیم خسروشاهی از طباطبائی نقل می‌کردند که: [12]

«کتابهای معقول را خواندم ولی وقتی خدمت سید علی آقا قاضی رسیدم فهمیدم که یک کلمه هم نفهمیدم!»

فرزندان

سید علی قاضی چهار زن اختیار کرد و خانواده پرجمعیتی شامل یازده پسر (سید مهدی که حسن‌زاده آملی است، سید تقی، سید جواد، سید جعفر، سید محمدعلی که از سایت دانشگاه آزاد کرج است،[13] سیدحسین که داماد میرزا هاشم آملی است و پانزده دختر داشت. سید محمدحسن قاضی ساکن تهران نیز از فرزندان او بود. سید محمدحسین که داماد عیدالله جوادی آملی است آخرین فرزند سید علی قاضی است؛ و از جمله دختران وی نیز یکی ساکن زابل، دیگر دخترش ساکن لاهیجان بود.

وصیت‌نامه

وی در وصیت‌نامه خود تأکید بر نماز، زیارت حسین بن علی و نرنجاندن مردم دارد:[14]

«اما وصیتهای دیگر، عمده آن‌ها نماز است. نماز را بازاری نکنید، اول وقت به جا بیاورید با خضوع و خشوع! اگر نماز را تحفظ کردید، همه چیزتان محفوظ می‌ماند و تسبیحه صدیقه کبری سلام الله علیها و آیة الکرسی در تعقیب نماز ترک نشود؛ واجبات است و در مستحبات تعزیه داری و زیارت سیدالشهداء مسامحه ننمایید و روضه هفتگی ولو دو سه نفر باشد، اسباب گشایش امور است و اگر از اول عمر تا آخرش در خدمات آن بزرگوار از تعزیت و زیارت و غیرهما به جا بیاورید، هرگز حق آن بزرگوار ادا نمی‌شود و اگر هفتگی ممکن نشد، دهه اول محرم ترک نشود.

دیگر آنکه، اگر چه این حرفها آهن سرد کوبیدن است، ولی بنده لازم است بگویم، اطاعت والدین، حسن خلق، ملازمت صدق، موافقت ظاهر با باطن و ترک خدعه و حیله و تقدم در سلام و نیکویی کردن با هر بر و فاجر، مگر در جایی که خدا نهی کرده. اینها را که عرض کردم و امثال اینها را مواظبت نمایید! الله اللّه الله که دل هیچ‌کس را نرنجانید!

تا توانی دلی به دست‌آور دل شکستن هنر نمی‌باشد.»

منابع
  1. مصاحبه با آقای سید محمد حسن قاضی فرزند سید علی آقا قاضی بایگانی‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine، کنگره بزرگداشت سید علی قاضی (ره
  2. نادر میرزا، تاریخ تبریز، ص223-224.
  3. آیت‌الله سید علی قاضی (ره
  4. دانشنامه امام مهدى بر پايه قرآن، حديث و تاريخ نویسنده : محمدى رى‌شهرى، محمد جلد : 5 صفحه : 253.
  5. عطش، مؤسسه فرهنگی مطالعاتی شمس الشموس دانشجویان دانشگاه تهران، ۱۳۸۳.
  6. سالم ماندن بدن عارف معاصر سید علی قاضی(۱۲۸۵-۱۳۶۶ق) چهل سال پس از رحلت، آکادمی مطالعات ایرانی لندن
  7. http://bahjat.ir/fa/content/10461
  8. نحوه آشنایی شاگردان با آیت‌الله قاضی وبگاه آوینی
  9. «کنگره بزرگداشت علامه قاضی طباطبایی». مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب. ۲۰۱۲.
  10. مهرتابان، ص ۲۶. علامه طهرانی. انتشارات علامه طباطبایی.
  11. مهرتابان، ص ۲۷. علامه طهرانی. انتشارات علامه طباطبایی.
  12. مرتضی صالحی. «معرفی بزرگان;حضرت آیت الله مرحوم علامه حاج سید علی آقا قاضی». پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
  13. «گفتگوی منتشر نشده با فرزند آیت الله قاضی». خبرگزاری مهر. ۱۹ بهمن ۱۳۹۴.
  14. «توصیه های اخلاقی آیت الله سید علی قاضی طباطبایی(ره)». hawzah.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۴.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.