سینمای قزاقستان
سینمای قزاقستان (انگلیسی: Cinema of Kazakhstan) به تاریخ سینمای این کشور در زمان اتحاد جماهیر شوروی و سپس استقلال آن، بدنه سینمایی قزاقستان، جشنوارههای سینمایی و تولید فیلمهای مشترک اشاره دارد.[1]
پیشینه سینمای قزاقستان در زمان اتحاد جماهیر شوروی قابل تأمل است. آلماتی در آن زمان مرکزی برای مستندسازی و فیلمهای تبلیغاتی شوروی بود. با این همه اولین فیلم بلند تولید سینمای قزاقستان آمانگدلی نام داشت که محصول سال ۱۹۳۹ بود. اگرچه این فیلم در جغرافیای لنینگراد ساخته شده بود.[2]
در سالهای آخر جنگ نیز چندین فیلم مهم نظیر ایوان مخوف ساخته سرگئی آیزنشتاین در قزاقستان ساخته شدند. اما پس از جنگ جهانی دوم صنعت فیلم در قزاقستان تقویت شد. بسیاری از استودیوهای بزرگ فیلمسازی شوروی مانند موسفیلم، در شهرهای مختلف قزاقستان شعبه ایجاد کردند. مؤسسه سینمایی گراسیموف که بعدها به دانشگاه دولتی سینمایی روسیه تغییر نام داد، نیز برای مدتی در طول جنگ جهانی دوم به آلمانی منتقل شد.[3]
شاخصترین فیلمساز این دوران شاکن آیمانوف است که به پدر سینمای قزاقستان مشهور است. او بین سالهای ۱۹۵۴ تا زمان مرگش در ۱۹۷۰، ۱۱ فیلم به زبان قزاقی ساخت.[4]
موج جدید سینمای قزاقستان
در دوران پرسترویکا در اتحاد جماهیر شوروی، موج جدیدی از فیلمسازان جوان قزاق به بدنه سینمایی این کشور تزریق شدند. مهمترین چهره این دوره رشید نوگمانوف است. فیلم او با عنوان سوزن محصول ۱۹۸۸ سرآغاز موج جدیدی در سینمای قزاقستان شد.
در سالهای بعدی تیمور بکمامبتوف مهمترین چهره سینمای قزاقستان بودهاست که شهرتی جهانی بدست آورد و در هالیوود نیز آثاری مانند آرنا (۲۰۰۱)، تحت تعقیب (۲۰۰۸)، آبراهام لینکلن: شکارچی خونآشام (۲۰۱۲) و بن هور (۲۰۱۶) را کارگردانی کرد.[5]
عادلخان یرژانف دیگر فیلمساز مهم سالهای اخیر سینمای قزاقستان است. فیلم بیتفاوتی ملایم جهان ساخته او در جشنواره کن ۲۰۱٨ حضور داشت.[6]
فیلمهایی که تمام یا بخشی از آن در قزاقستان فیلمبرداری شدند[7]
- جاده (۲۰۰۱)
- خانهبهدوش (۲۰۰۵)
- مغول (۲۰۰۷)
- سیگار کشیدن ممنوع (۲۰۰۷)
- یادداشتهای همآوازی (۲۰۱۳)
- آیکا (۲۰۱۸)
- بیتفاوتی ملایم جهان (۲۰۱۸)
جایزهها و جشنوارههای سینمایی
جشنواره بینالمللی فیلم اکشن آستانه (International Astana Action Film Festival) که از سال ۲۰۱۰ تأسیس شده مهمترین جشنواره غیررقابتی در قزاقستان و منطقه محسوب میشود. رئیس و بنیانگذار این جشنواره تیمور بکمامبتوف کارگردان، تهیهکننده، فیلمنامهنویس و نویسنده قزاقیتبار اهل کشور روسیه است. جشنواره آستانه که از سال ۲۰۲۰ نورسلطان خوانده میشود عمدتاً رویدادی است که فیلمسازهای جوان و کارگردان فیلم اولی در آن حضور دارند.[8][9]
جشنواره ستارههای شکن یا جشنواره بینالمللی فیلم ستارههای شکن (Shaken's Stars International Film Festival) از سال ۲۰۰۳ در آلماتی برگزار میشود. این جشنواره به افتخار بازیگر و کارگردان قزاقستانی شکن آیمانوف، پدر سینمای این کشور پایهگذاری شدهاست.[10][11]
جشنواره بینالمللی فیلم اوراسیا (Eurasia International Film Festival) از جشنوارههای بسیار مهم سینمای آسیای مرکزی و سینمای آسیای غربی است. این جشنواره که از سال ۱۹۹۸ و در آستانه آغاز به کار کرد بعد از وقفه چند ساله دوباره از سال ۲۰۰۵ ادامه کار داد و هم اینک محل برگزاری آن شهر آلماتی است. وزارت فرهنگ و ورزش قزاقستان بیش از ۱۰ سال است که متولی برگزاری جشنواره فیلم اوراسیا میباشد.[12]
آمار و ارقام
در حال حاضر در قزاقستان ۲۱۳ سالن سینمای فعال و مدرن وجود دارد. تولید سرانه فیلم در این کشور سالیانه ۱۲ تا ۱۵ فیلم بلند و جمعیت سینماروی قزاقستان نزدیک به ۱۱ میلیون برآورد شدهاست.[13][14]
منابع
- "Cinema of Kazakhstan". Wikipedia. 2020-03-12.
- «UIS Statistics». data.uis.unesco.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- Imre, Anikó (2012). A Companion to Eastern European Cinemas. John Wiley & Sons. p. contents. ISBN 1-118-29435-1. Retrieved 25 June 2014.
- «История | Наша история | О компании | AO «Казахфильм» им. Шакена Айма…». archive.is. ۲۰۱۴-۰۲-۱۶. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- «Timur Bekmambetov: Dusk Watch on Hold | BeyondHollywood.com | Asian, Foreign, Horror, and Genre Movie Reviews and News». web.archive.org. ۲۰۰۸-۰۴-۲۹. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- "The 2018 Official Selection". Festival de Cannes 2019. 2018-04-12. Retrieved 2020-03-15.
- "Category:Films shot in Kazakhstan". Wikipedia. 2020-03-03.
- «"ASTANA" International Action Film Festival». web.archive.org. ۲۰۱۴-۰۲-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- «Film Schedule». web.archive.org. ۲۰۱۴-۰۲-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- «Кинофестиваль "Звезды Шакена"». web.archive.org. ۲۰۱۲-۰۷-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- «Kazakh names :: Kazakh culture and national traditions». www.orexca.com. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- tengrinews.kz (2013-09-22). "Eurasia Film Festival in Almaty announces winners". Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz. Retrieved 2020-03-15.
- «Legendary film "The end of Ataman" celebrates its 40 anniversary (video)». kazakhfilmstudios.kz. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۵.
- "Oscars: Kazakhstan Selects 'Amanat' for Foreign-Language Category". The Hollywood Reporter. Retrieved 2020-03-15.