شاه‌خزندگان

آرکوسورها یا شاه‌خزندگان (نام علمی: Archosaurs) گروهی از خزندگان دوکاو (diapsid) هستند که از نیاکان شاه‌خزنده‌ریخت خود در عصر اولنکین (آغاز دوره تریاس) فرگشت یافتند و شکل امروزی آن‌ها شامل تمساح‌سانان و پرندگان می‌شود. نام Archosaur از یونانی گرفته شده و به معنی "مارمولک شاه و فرمانروا" است. قرار داشتن پاها در زیر بدن، کامل‌بودن دیواره میان دو بطن قلب و داشتن مغز بزرگ‌تر و به دنبال آن انجام رفتارهای پیچیده‌ مانند مراقبت از فرزندان از جمله ویژگی‌هایی است که شاه‌خزندگان را از سایر خزندگان متمایز می‌کند. شاه‌خزندگان به طور کلی به دو گروه سوسمارنماها و پرنده‌گردنان تقسیم می‌شوند. تمساح‌ها از نسل سوسمارنماها و پرندگان از نسل پرنده‌گردنان هستند.

شاه‌خزندگان محدودهٔ زمانی: تریاس پیشین تا هولوسن ۲۵۰ تا ۰ میلیون سال پیش PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
آرکوسورهای زنده تنها شامل تمساح‌سانان و پرندگان می‌شود.
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	خزندگان
زیررده:	دوکاوان[1]
فرورده:	شاه‌خزنده‌ریختان[2]
(طبقه‌بندی‌نشده):	شاه‌خزندگان[3] کوپ، ۱۸۶۹
کلادها
چمباتمه‌ای‌ها[4] اتوسورها † سوسماران[5] (crocodiles) رایی‌سوسماران[6] † پرنده‌گَردَنان[7] دایناسورها (منقرض‌شده به‌جز پرندگان) پتروسورها[8] †

درخت تبارزایی

	نخست‌سوسماران       سرخ‌سوسماران       نخست‌کامپسایان    Archosauria   سوسمارنماها    فیتوسور       اتوسور       رایی‌خزندگان     تمساح‌ریختان          پرنده‌گردنان    ائوپارکریا       پرنده‌سوسماران     پرنده‌گردنان

شاه‌سوسمارشکلان	نخست‌سوسماران       سرخ‌سوسماران       ائوپارکریا       نخست‌کامپسایان    Archosauria   کروروتارسی    فیتوسور       پرنده‌سوسماران     Suchia        پرنده‌گردنان      ?سخت‌اهرم     پتروسور       دایناسورسانان

Archosauria

کوبه‌دندان (رینکوسور)       پرولاکرتا (پرولاکرتا)       پروتروسوکوس (نخست‌سوسماران)       ائوپارکریا (یوپارکری‌سانان)       نخست‌کامپسایان    Avesuchia (Crown group Archosauria)   کروروتارسی      فیتوسور     Gracilisuchus       پرنده‌سوسماران    Suchia    اتوسور       پوستوسوکوس     تمساح‌ریختان         Fasolasuchus    Prestosuchidae   Ticinosuchus     Prestosuchus     Saurosuchus            پرنده‌گردنان    سخت‌اهرم    پرنده‌گردنان    پتروسور    دایناسورسانان   Lagerpeton    Dinosauriformes    Marasuchus   دایناسور   پرنده‌کفلان    خزنده‌کفلان    خزنده‌پاریختان    ددپایان    هرراسور     نوددپایان

	فیتوسور
Archosauria	سوسمارنماها   پرنده‌سوسماران   Suchia   Gracilisuchus     Turfanosuchus       رولتوسور     اتوسور         Ticinosuchus   Paracrocodylomorpha   Poposauroidea   Loricata   Prestosuchus       Saurosuchus       باتراکوتوموس       Fasolasuchus       Rauisuchidae     تمساح‌ریختان                     پرنده‌گردنان / پرنده‌گردنان*   پتروسور       Lagerpetidae   Dinosauriformes   Marasuchus       Silesauridae   دایناسور   پرنده‌کفلان       خزنده‌پاریختان     ددپایان

پانویس

1. Diapsida
2. Archosauromorpha
3. Archosauria
4. Crurotarsi یا کروروتارسی
5. Crocodilia
6. Rauisuchia
7. Ornithodira
8. Pterosauria یا دایناسورهای بالدار

منابع

• "آرکوسور". ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 5 November 2008.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شاه‌خزندگان موجود است.