شهرستان گچساران

شهرستان گَچساران از شهرستان‌های ایران در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد است. مرکز این شهرستان، شهر دوگنبدان است و در زمان‌های قبل جز استان فارس و استان خوزستان بوده است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۹۰، برابر با ۱۱۹٬۲۱۷ نفر بوده‌است.[2]

شهرستان گچساران
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانکهگیلویه و بویراحمد
مرکز شهرستاندوگنبدان
سال تأسیس۱۳۵۳[1]
اداره
فرماندارکریم کلو
مردم
جمعیت'۱۱۹٬۲۱۷ نفر[2]
مذهبشیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت۶۸۳٫۴ کیلومترمربع کیلومتر مربع
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۷۴
مختصات: ۳۰٫۲۱°شمالی ۵۰٫۴۷°شرقی / 30.21; 50.47

شهرستان گچساران حدود ۴٬۶۸۳ کیلومتر مربع وسعت دارد. این شهرستان از شمال به شهرستان چرام از شمال غرب به شهرستان کهگیلویه از جنوب به شهرستان گناوه (استان بوشهر) از شرق و شمال شرقی به شهرستان ممسنی (استان فارس) و از غرب به شهرستان بهبهان (استان خوزستان) محدود می‌باشد. زبان مردم گچساران لری است.[3]

بام نفتی ایران و مراکز دانشگاهی

واحد بهره‌برداری شمارهٔ یک گچساران به عنوان بام نفتی ایران معروف است. این واحد که در جنوب شرقی و در فاصلهٔ ۲۰ کیلومتری شهرستان گچساران در منطقه‌ای به نام سقلاتون واقع شده، در سال ۱۳۱۱ ه‍.ش به بهره‌برداری رسیده است و در ارتفاع ۳٬۲۱۱ پایی از سطح دریا قرار دارد. این واحد با ظرفیت تولید ۲۴۵ هزار بشکه نفت در روز، روزانه ۱۵۷ هزار بشکه نفت را از ۶۷ حلقه چاه جمع‌آوری و تفکیک می‌کند و حاصل این تفکیک از طریق تلمبه‌خانهٔ گوره برای صادرات به پایانهٔ خارک انتقال می‌یابد. همچنین روزانه بیش از ۱۰۴ میلیون فوت مکعب گاز نیز از طریق این واحد به ایستگاه تقویت فشار گاز شمارهٔ یک گچساران تحویل می‌شود و تأمین خوراک پالایشگاه شیراز، در حدود ۴۰ هزار بشکه در روز نیز برعهده این واحد است. نفت این واحد از نوع سنگین به شمار می‌آید. اگرچه این واحد در زمان جنگ ایران و عراق آماج حملات هواپیماهای عراقی قرار گرفت، اما به دلیل قرارگیری در ارتفاعات بالا، هرگز آسیب جدی به آن وارد نشد و این واحد تاکنون همواره در مدار تولید قرار داشته‌است.

شهرستان گچساران یکی از شهرهای دانشگاهی کشور است و بیش از ۱۲٬۰۰۰ نفر در دانشگاه‌های این شهرستان مشغول به تحصیل هستند. این شهرستان افزون بر دانشگاه آزاد و دانشگاه پیام نور، در سال ۱۳۹۱ شاهد افتتاح دانشکدهٔ دولتی نفت و گاز گچساران بوده است.

دانشکدهٔ نفت و گاز گچساران هم اکنون دارای ۳ رشته مهندسی پلیمر، شیمی کاربردی، کاردانی مکانیک می‌باشد و در سال ۱۳۹۴ با برطرف شدن مشکلات اقدام به پذیرش دانشجوی دختر کرده است که رشته‌های نو سال ۱۳۹۵ به دانشکده اضافه می‌شود.

جغرافیا

گچساران در منطقهٔ گرمسیر واقع شده‌است و دارای دو نوع آب و هوای معتدل و خشک در نیمهٔ شرقی و گرمسیری خشک در نیمهٔ غربی می‌باشد.



راه اصلی استان خوزستان (اهواز) به استان فارس (شیراز) از این شهرستان می‌گذرد و قشلاق عشایر بویراحمد نیز در آن قرار دارد. ناحیهٔ گچساران در منتهی‌الیه مناطق نفت‌خیز ایران قرار گرفته‌است. منطقهٔ نفتی گچساران از نواحی قدیمی و مشهور صنعت نفت ایران به شمار می‌آید.

رودخانه زهره و رودخانه نازمکان ،مهم‌ترین رودخانهٔ های دائمی شهرستان می باشند به گونه ای که در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب دوگنبدان درحال حاضر سدبزرگ چم شیرباحضور پیمانکاران چینی بر روی رودخانه زهره درحال احداث می باشد واز سوی دیگر سالهاست سد کوثر بر روی رودخانه ی خروشان نازمکان به بهره برداری رسیده است . این رودخانه نقش بسیار پررنگی دراقتصاد اهالی روستاهای بویراحمد گرمسیری که در حاشیه ی این رود می باشند، دارد.دریاچه زیبای سد از سمت روستای آرو قابل دسترسی می باشد.رودخانهٔ باشت از کوه خامی و درهٔ تنگ‌شیر سرچشمه می‌گیرد. رودخانهٔ خربل یکی دیگر از رودخانه‌های شهرستان است که در جنوب شرقی دوگنبدان جاری است و پس از طی مسافتی به رودخانهٔ زهره می‌پیوندد.

شهرستان گچساران به دلیل دارا بودن معادن غنی نفت فراوان، مهم‌ترین مرکز استخراج و بهره‌برداری نفت کشور به شمار می‌رود.

شهر دوگنبدان، مرکز شهرستان در ارتفاع ۷۲۰ متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر ۱۸ کیلومتر مربع و در ۱۵۷ کیلومتری شهر یاسوج قرار گرفته‌است.

از چگونگی نامگذاری و پیشینهٔ تاریخی این شهر اطلاعات دقیقی در اختیار نیست ولی طبق نظریهٔ باستان‌شناسان و پژوهشگران در قسمت‌های شرقی و غربی آثار باقی‌مانده از دو گنبد قدیمی وجود دارد. به علت وجود همین دو گنبد در این ناحیه نام دوگنبدان برای این شهر انتخاب گردیده‌است.

اماکن و روستاهای دیدنی
  • دیل روستایی در ۲۷ کیلومتری شمال غربی شهر گچساران است.

روستای دیل بزرگ‌ترین روستا در میان دهستان بویراحمد گرمسیری با بیش از ۴٬۰۰۰ نفر جمعیت می‌باشد. از آثار تاریخی این روستا می‌توان اشاره کرد به آثاری چون گنبدان گبر در چرزو، تنگ آسیاب، تکیه، قلعهٔ برج، ده بزرگ و قلعهٔ شاه بهمن، که از میان این آثار قلعهٔ بهمن و گنبدان گبر قدمت بسیار زیادی دارد که قدمت گنبدان گبر و قلعهٔ شاه بهمن به دورهٔ ساسانیان در عصر رستم و سهراب برمی‌گردد.

  • لار روستای در ۴۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان باشت در استان کهگیلویه و بویراحمد است. دارای درخت سرو ۲٬۷۷۰ ساله که تنهٔ این درخت خوشبو (معطر) می‌باشد.[4] و[5]
  • گناوه روستایی در ۲۰ کیلومتری شمال شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد است.
  • مارین روستایی در ۳۶ کیلومتری شمال شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد است.

روستای مارین با داشتن آب و هوای مساعد و مناظر دیدنی مکان مناسبی برای گردشگران و مسافران در تابستان و فصل گرما است. شرایط آب و هوایی، نوع معماری و بافت تاریخی و زیبای این روستا باعث‌شده تا مردم و گردشگران از آن به‌عنوان ماسولهٔ دوم در جنوب یاد کنند. جوشش چشمه‌های مارین از دل زمین که خواص معدنی نیز دارند همچنین وجود باغستان‌های زیبا و انبوه گردشگاهی بکر در کنار روستای مارین به‌وجود آورده است. درختان چنار با حدود ۱۰۰ متر ارتفاع و قطر حدود پنج متر در کنار درختان انگور، انجیر، انار، هلو، زردآلو و خانه‌های زیبای پله‌کانی و قدیمی در شیب‌های تند مناظر زیبایی را فراروی گردشگران و ایرانگردان خلق کرده است. وجود بقعهٔ متبرکهٔ امامزاده بي بي حكيمه خاتون از نوادگان امام موسی کاظم در کنار این روستا بر جذابیت این منطقه افزوده و میهمانان در بدو ورود به روستای مارین به زیارت آستان مقدس این بقعهٔ متبرکه می‌روند.

  • اسپرروستایی در فاصله ی ۴۵ کیلومتری مرکز شهر از لحاظ جغرافیایی این روستا و روستای مارین درکنار یکدیگر قرار دارند، بنابراین شباهت بسیار زیادی بین این دو روستا وجود دارد ، چشمه های دائمی آب با خواص درمانی ، این روستا را به یکی از بزرگترین منطقه ی باغی سنتی(آبیاری بدون لوله) شهرستان تبدیل کرده که قدمت این باغات به ۲۰۰سال هم میرسد، تفاوت این باغات با باغ های احداث شده درسالهای اخیردر مناطق دیگر شهرستان این است که نظم و توالی بین درخت ها وجود ندارد بنابراین این روستا و باغ هایش بصورت جنگل های فشرده ی مناطق استوایی آمازون دیده می شود، البته به علت قرارگرفتن در ارتفاع پایینتر نسبت به روستای مارین ، در نتیجه هوای گرمتر ، فصل بهار بهترین فصل برای دیدن مناظرخواهدبود.

وب‌سایت روستای مارین بایگانی‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine

  • نیمدور روستایی است زیبا از شهرستان گچساران، که دارای آب و هوای معتدل می باشد. وجود انارستان، تاکستان، چشمه‌سارها و آبشار های زیبا، این روستا را تبدیل به مکانی زیبا برای گردشگران به خصوص در فصل بهار نموده است. اخیراً کشف معدنی از گوگرد باعث شده تا این روستا از لحاظ اقتصادی نیز حائز اهمیت شود.
چشم اندازی زیبا در روستای نیمدور

خنگ بنار، محوطهٔ پشه‌کان یک و دو در سه کیلومتری شرق دوگنبدان، دژکل دوغ فروش که به قلعه‌های اسماعیلیه شباهت دارد و محوطه کل دوغ فروش به وسعت پنج تا ۶هکتار، غارچال امیرخانی در منطقه گنجگون علیا، غارچال کلات در روستای دلی اولاد علی مؤمن، روستاهای شاه‌بهرام و گناوه و شامبرکان یا شامبراکان از روستاهای مهم و تاریخی این شهرستان هستند.

طبیعت برابر در شهرستان گچساران در اوایل بهار
منطقه گردشگری شلالدون در شهرستان گچساران در اوایل بهار
منطقه زیبای تنگ دیل در شهرستان گچساران در اواخر زمستان
آبشار کیوان در لیشتر از توابع گچساران
یک روز زمستانی در گناوه از شهرستان گچساران

مراکز خرید

مراکز تجاری قدمت زیادی ندارند ولی با گسترش شهر رشد قابل توجهی داشته‌اند. مهمترین مراکز تجاری و خرید گچساران به شرح زیر هستند:


  • مرکز شهر: این قسمت از شهر پر ترددترین قسمت است و به بیانی دیگر قلب شهر محسوب می‌شود. این محل در بخش میانی بلوار ولی عصر قرار دارد و از طرفین به خیابان‌های بلادیان شرقی و غربی ، بشارت، حلال احمر و کوچه برلن متصل است. مراکز خرید و پاساژهای متعدد عامل اصلی جذب شهروندان است.
  • پاساژها: مهمترین پاساژهای گچساران مجتمع تجاری بزرگ شهر (شهر عینک)، پارسیان، مروارید، نور، سعدی، زمرد، حافظ، هلال احمر، ابوالفضل، طالقانی و شهرداری هستند که عمدتاً عینک فروشی بوتیک و فروشگاه لوازم آرایش هستند. گسترش بیش از پیش پاساژها رونق اقتصادی شگرفی به گچساران داده است.
  • محلهٔ چینی‌ها: محلهٔ چینی‌ها که به علت ساختار معماریش به این نام خوانده می‌شود، در حال حاضر قلب تپنده شهر گچساران است. موقعیت مناسب مکانی، گسترش پاساژها و فروشگاه‌های متعدد از عوامل اقبال مردم به این محله بوده است. ساختمان‌های بلند، بوتیک‌ها، لوازم کامپیوتری، لوازم آرایشی و گالری‌های هنری رونق بخش این محل است که شب‌ها به پاتوق جوانان گچساران تبدیل شده است. این محله در بلوار ولی عصر و بین پاساژ حافظ و سعدی قرار دارد.

دیگر روستاها
  • آبدهگاه
  • لار
  • ابریگون
  • گناوه
  • سراب ننیز
  • سراب بیز
  • مجموعه خان احمد
  • تکیه (میرزینعلی)
  • دمیه
  • دره دره علیا
  • خنگ بنار
  • کهله برد کوه شاه بهرام
  • ده جلیل
  • دم تنگ سرنا
  • تلخاب احمدزاده
  • پیر سبز
  • دوک بزرگ خان احمد
  • نارک
  • حسام آباد امامزاده جعفر
  • شادگان
  • تلچگاه
  • کوهسرک
  • گلستان امامزاده جعفر
  • رشنه گرد
  • کوه سرک سفلی
  • گدار شهری
  • کوه سرک علیا
  • کاکا مبارک بی‌بی حکیمه
  • بوستان
  • نیمدور
  • دیل
  • آرو
  • شاه بهرام
  • حاج قلندر: روستایی است در حدود چهل کیلومتری شهر گچساران که در کنار رود زهره قرار دارد. طبیعتی زیبا و دل‌انگیز این روستای را دوست داشتنی نموده است.
  • بیدزرد
  • سربیشه
  • پاکوه
  • آبشیرین
  • نارگ موسی
  • بناری سفلی
  • بناری علیا
  • کمبل
  • نازمکان
  • شامبراکان
  • روبال
  • مارین
  • باباکلان
  • موگ
  • پوراژ
  • فتح
  • دژسلیمان:روستای دژسلیمان یکی از نفت خیز ترین روستاهای کشور است که وجود چاههای نفت و گاز فراوان و تاسیسات پالایشگاهی در اطراف ان وجاهت خاصی به این روستای محروم بخشیده است. کوه دژسلیمان از اثار ملی ثبت شده است.روستای دژسلیمان به لحاظ کوریدور ارتباطی استان با استانهای خوزستان و بوشهر حائظ اهمیت است.
نمایی از شهر گچساران
صبح خلوت در گچساران

منابع
  • «پایگاه خبری تحلیلی چهار فصل». ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئن ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۴.
  1. «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وب‌گاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۴.
  2. «تعداد جمعیت و خانوار تا سطح آبادی براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390». وب‌گاه رسمی مرکز آمار ایران. دریافت‌شده در آبان 1392. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  3. https://www.sabteahval.ir/kb/Default.aspx?tabid=5249
  4. http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13920105000478
  5. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در 9 آوریل 2016. دریافت‌شده در 18 اكتبر 2014. تاریخ وارد شده در |accessdate= را بررسی کنید (کمک)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.