دوگنبدان

دوگُنبَدان ؛ شهری در جنوب غربی ایران این شهر مرکز شهرستان گچساران و دومین‌شهر پر جعمیت استان کهگیلویه و بویراحمد است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۲۱۷۲۸نفر بوده‌است و بدین ترتیب دوگنبدان دومین شهر پرجمعیت استان کهگیلویه و بویراحمد به‌شمار می‌رود.[1]

دوگنبدان
دوگنبدان
کشور ایران
استانکهگیلویه و بویراحمد
شهرستانگچساران
بخشمرکزی
نام(های) دیگرگچساران
نام(های) پیشینگنبد ملگان، گنبد ملغان، گنبد ملجان دوگوم بزون
مردم
جمعیت۱۲۱٬۷۲۸[1]
رشد جمعیت۵٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۷۲۶ متر.[2]
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۲۲٫۵ درجه سانتیگراد.[3]
میانگین بارش سالانه۴۴۱ میلیمتر.[3]
روزهای یخبندان سالانه۲ روز[4]
اطلاعات شهری
شهردارمسعود ظفری
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۷۴
شناسهٔ ملی خودرو ایران ۴۹ ص
کد آماری۱۵۱۵
دوگنبدان


تاریخچه شکل‌گیری شهر جدید دوگنبدان(گچساران)

دوگنبدان تا قبل از سال ۱۳۰۶ تقریباً خالی از سکنه بود ولی پس از آن بافعالیت‌های شرکت نفت در منطقه گچ کوراوعلی (گچساران قدیم) این منطقه اهمیت یافت و اولین چاه نفت در روستای بابامحمد از توابع دوگنبدان امروزی حفاری شد که اکنون به چاه شماره شش معروف است. بعد از این تاریخ با وجود این که توسط کارکنان ایرانی و انگلیسی شرکت نفت تعدادی چاه در اطراف دوگنبدان حفر گردیده لیکن درسالهای بعد به دلیل نا امنی‌هایی در منطقه این گروه به مسجد سلیمان رفته و در آنجا به کار حفاری نفت ادامه دادند ولی مجدداً ازسال ۱۳۱۵ شرکت نفت ایران و انگلیس فعالیت‌های اکتشاف و حفاری و استخراج از چاه‌های این منطقه را شروع کردند. دربعضی ازمنابع تاریخی از این شهر به عنوان محل یک کاروانسرای دوره صفوی نام برده شده و روستائی به نام زریون در شمال این کاروانسرا قرار داشته که امروزه از هیچ‌کدام اثری باقی نمانده‌است. روستای زریون تاسال ۱۳۱۹ وجود داشته که با شروع و بهره‌برداری مجدد از منابع نفتی در منطقه جزئی از باند فرودگاه قدیمی شرکت نفت می‌گردد. برطبق گفته هاینس گاوبه که اصولاً دوگنبدان تا قبل از انتقال قسمتی از سازمان شرکت نفت به آنجا اهمیتی نداشته و فقط مسافران از آثار کاروانسرایی آن سخن گفته‌اند به نظر می‌رسد که تنها این کاروانسرا و سه روستای کوچک به نام‌های زریون، پربالی، رادک سابقه سکونت در دوگنبدان بوده‌است. با شروع فعالیت‌های نفتی در گچساران قدیم در سال ۱۳۱۶ و تغییر مکان واحدهای کارگری و کارمندی شرکت نفت، ازگچساران قدیم به شهر دوگنبدان، در فاصله سال‌های (۳۰–۱۳۲۸) این شهر رونق تازه‌ای به خود گرفت یعنی روستای زریون در مسیر باند فرودگاه شرکت نفت واقع شد و اهالی آن به روستای پروبالی منتقل شده‌اند. گچساران قدیم بر اثر ناهمواری زمین، محدودیت فضای شهری، تراکم تأسیسات نفتی و زلزله‌های متناوب و مکرری که به علت انفجار اکتشاف معادن نفت ایجاد می‌گردید در سال ۱۳۳۰ برابر با تصمیمات دولت و شرکت نفت ایران و انگلیس تخلیه و تخریب گردید و قرار شد به شهر دوگنبدان فعلی که محل مناسبی برای استقرار کارگران و کارمندان و احداث شهری نوساز بود منتقل گردد. برنامه ساخت شهر دوگنبدان به علت داشتن منابع نفت فراوان دراطراف و حوالی آن بوده‌است و بعد از این که شرکت نفت محل آن را برای استقرار کارکنانش مناسب یافت تدریجاً به محل فعلی منتقل شدند و اولین کلنگ بنای شهر فعلی دوگنبدان توسط شرکت نفت در سال ۱۳۳۴ به زمین زده شد که به تدریج با سکونت اهالی و اشتغال در تأسیسات شرکت نفت این شهر گسترش یافته و از سال ۱۳۳۵ با احداث خانه‌های مسکونی کارکنان شرکت نفت و احداث تعدادی مغازه مربوط به کسبه بهبهانی، گروهان ژاندارمری و خیابان کشی به شیوه امروزی تدریجاً شهر گسترش یافت

بزرگ‌ترین میدان نفتی ایران و سومین میدان نفتی جهان


گچساران اولین بار و در سال ۱۳۰۲ توسط کنسرسیوم دارسی مورد مطالعه قرار گرفت و پس از انجام عملیات مختلف بالاخره در سال ۱۳۱۸ کار برداشت نفت در محل چهاه شماره ۱۳ در این شهرستان آغاز شد. میدان نفتی گچساران با ذخیره درجای ۵۲٫۹ میلیارد بشکه و ذخیره نهایی ۲۳٫۷ میلیارد بشکه نفت خام، بزرگ‌ترین میدان نفتی ایران و بالاتر از میدان نفتی اهواز است همچنین این میدان نفتی پس از دو میدان نفتی دیگر که در عربستان و کویت قرار دارند سومین میدان نفتی بزرگ دنیا محسوب می‌شود. هر چند که میزان برداشت میدان اهواز اکنون بیشتر از میدان گچساران است ولی میزان کل نفت قابل برداشت میدان گچساران به مراتب بیشتر از میدان اهواز است از این رو در رده بندی بزرگترین سفره‌های نفتی در جایگاه سوم جهان قرار داده شده‌است. (گرداوری و ثبت اطلاعات توسط احسان دژمند)

وجه تسمیه نام

وجه تسمیه این شهر به خاطر وجود دو گنبد فروریخته‌ایست در دشت‌های شرق و غرب دوگنبدان، یکی گنبدی با ارتفاع حدوداً شش متر در غرب ناحیه لیشتر که آثارش هنوز پابرجاست است و دیگری در جلگه شرقی دوگنبدان و در ابتدای تنگ مالیون قرار داشته‌است. گنبد دوم اکنون وجود ندارد ولی آثار ویرانه‌های تپه‌ای وجود دارد که گمان می‌شود یک چهار طاقی بزرگ بوده باشد که زمانی گنبد شکوهمندی بر آن ساخته‌اند؛ بنابراین شهر به دلیل وجود این دو گنبد، دوگنبدان نامیده شده‌است. آقای نورمحمد مجیدی درکتاب تاریخ و جغرافیایی کهگیلویه و بویراحمد دربارهٔ آثار این دوگنبد گفته‌است که ظاهراً بقایای آثار دوگنبد تا سال ۱۳۵۰ در شمال غربی شهر و در مجاورت مخازن آبی که شرکت نفت جهت کارگران و شهروندان دوگنبدان احداث نموده وجود داشته‌است. گروه باستان‌شناسی که تحت نظر سِر اورل اشتاین انگلیسی که در سال ۱۳۱۴ شمسی در مسیر راه خود از شهر دوگنبدان بازدید کرده و شرح آن در کتاب راه‌های باستانی و پایتخت‌های قدیمی ایران توسط دکتر بهمن کریمی[5] آورده شده‌است دیدنی‌های خود را از شهر دوگنبدان یا کاروان سرا در سال ۱۳۱۴ آورده و گفته‌است که اطاقهایی به سبک دوران صفوی در کنار چشمه‌ای و در ویرانه هائی در ۵/۵ کیلومتری شمال غربی دوگنبدان دیده می‌شود که از آن به نام کاروانسرا یا دوگنبدان نام برده‌است همچنین ذکر نموده که در کاروان سرای دوگنبدان بیشتر اهالی به زراعت جو و گندم وحشم اشتغال داشته‌اند. همچنین گفته‌است که در نزدیکی بنای این ده کاروانسرای بسیار قدیمی که شاید از دوره صفویه باشد وجود دارد که این کاروانسرا از گچ و سنگ ساخته شده و هنوز قسمت مهمی ازآن برپاست. او در ادامه می‌نویسد بر سر این کاروانسرا کنونی پست امنیه دوگنبدان قرار دارد و اینکه چشمه و آبادی قدیمی نزدیک این کاروانسرا بوده‌است.

پیشینه

درکتاب لغت‌نامه، علی اکبر دهخدا از دوگنبدان ذکر شده که دهی است از دهستان زیرکوه باشت بابوئی بخش گچساران از توابع شهرستان بهبهان واقع در ۲۳ هزار گزی شمال باختری گچساران و دارای ۲۵۰ تن سکنه است، آب آن از لوله‌کشی شرکت نفت و راه آن، اتومبیل رواست. این شهر که در متون تاریخی از آن به نام گنبد ملغان یا گنبد ملجان یادشده‌است از شهرهای آباد در مسیر راه شهر نوبندگان به ارجان بوده‌است و در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی از گای لسترنج دوگنبدان را با نام گنبد ملغان یا ملجان یا ملگان، جزئی از ولایت فارس ذکر کرده که در ساحل یکی از شعب رودخانه شیرین در مسیر نوبندگان به ارجان قراردارد؛ و در مورد موقعیت جغرافیایی و آب و هوای آن می‌گوید که شهر گنبد ملغان از جمله مناطق گرمسیری بوده و نخلستان آن شهرت دارد که در مجاورت کوه و ولایت بازرنگ و همچنین صرام (چرام) که زمستان آن به بسیار سرد بوده و حتی در فصل تابستان سر کوه آنجا برف داشته واقع است. مقدسی درقرن چهارم از قریه ویرانی درآنجا گفتگو کرده‌است و در فارسنامه ابن بلخی[6] که در قرن ششم می‌زیسته از آن به عنوان شهری گرمسیری که آب روان دارد یاد کرده‌است. او از قلعه‌ای در دوگنبدان که آذوقه سه چهار سال محافظین قلعه را در آن نگه می‌دارد و هوای آن خنک است و همچنین از باغات میوه، غله، آب انبار عالی، مسجد جامع و قلعه‌های دیگری در شهر صحبت کرده‌است. یاقوت بن حموی از ملجان به صورت منطقه‌ای در فارس بین ارجان و شیراز با عنوان دهکده و قلعه، یاد می‌کند. از آنجا که رستاق گنبد ملجان در مرز شاهپور و در برابر ارجان قرار داشته می‌توان نزدیکی مکانی و همبستگی قدیمی این دو رستاق را محتمل شمرد. علاوه ابن بلخی، عبداله مستوفی نیز از وجود قلعه‌ای در نزدیکی شهر خبر می‌دهد که البته هنوز اثری از این ویرانه‌ها بدست نیامده است. دوگنبدان در جهانگشای نادری از تألیفات عصر افشاریه نیز یاد شده و ذکر کرده‌است که بقایای یک کاروانسرای قدیمی که شاید از دوران صفویه و باراندازی جهت مسافران خلیج فارس وجود دارد که در عصر حاضر درشش کیلومتری ورود به شهر از طرف جاده شیراز اهواز و در کنار محل ژاندارمری و قبرستان قدیمی تا سال ۱۳۴۲ دیده می‌شد.

شکل‌گیری شهر جدید

دوگنبدان تا قبل از سال ۱۳۰۶ تقریباً خالی از سکنه بود ولی پس از آن با فعالیت‌های شرکت نفت در این منطقه (گچساران) اهمیت یافت و اولین چاه نفت در روستای بابامحمد از توابع دوگنبدان امروزی حفاری شد که اکنون به چاه شماره شش معروف است. بعد از این تاریخ با وجود این که توسط کارکنان ایرانی و انگلیسی شرکت نفت تعدادی چاه در اطراف دوگنبدان حفر گردیده لیکن درسال‌های بعد به دلیل نا امنی‌هایی در منطقه این گروه به مسجد سلیمان رفته و در آنجا به کار حفاری نفت ادامه دادند ولی مجدداً ازسال ۱۳۱۵ شرکت نفت ایران و انگلیس فعالیت‌های اکتشاف و حفاری و استخراج از چاه‌های این منطقه را شروع کردند.[7] در بعضی ازمنابع تاریخی از این شهر به عنوان محل یک کاروانسرای دوره صفوی نام برده شده و روستائی به نام زریون در شمال این کاروانسرا قرار داشته که امروزه از هیچ‌کدام اثری باقی نمانده‌است. روستای زریون تا سال ۱۳۱۹ وجود داشته که با شروع و بهره‌برداری مجدد از منابع نفتی در منطقه جزئی از باند فرودگاه قدیمی شرکت نفت می‌گردد. برطبق گفته هاینس گاوبه[8] که اصولاً دوگنبدان تا قبل از انتقال قسمتی از سازمان شرکت نفت به آنجا اهمیتی نداشته و فقط مسافران از آثار کاروانسرایی آن سخن گفته‌اند به نظر می‌رسد که تنها این کاروانسرا و سه روستای کوچک به نام‌های زریون، پربالی، رادک سابقه سکونت در دوگنبدان بوده‌است. با شروع فعالیت‌های نفتی در گچساران قدیم در سال ۱۳۱۶ و تغییر مکان واحدهای کارگری و کارمندی شرکت نفت، از گچساران قدیم به شهر دوگنبدان، در فاصله سال‌های (۳۰–۱۳۲۸) این شهر رونق تازه‌ای به خود گرفت یعنی روستای زریون در مسیر باند فرودگاه شرکت نفت واقع شد و اهالی آن به روستای پروبالی منتقل شده‌اند. گچساران قدیم بر اثر ناهمواری زمین، محدودیت فضای شهری، تراکم تأسیسات نفتی و زلزله‌های متناوب و مکرری که به علت انفجار اکتشاف معادن نفت ایجاد می‌گردید در سال ۱۳۳۰ برابر با تصمیمات دولت و شرکت نفت ایران و انگلیس تخلیه و تخریب گردید و قرار شد به شهر دوگنبدان فعلی که محل مناسبی برای استقرار کارگران و کارمندان و احداث شهری نوساز بود منتقل گردد. برنامه ساخت شهر دوگنبدان به علت داشتن منابع نفت فراوان دراطراف و حوالی آن بوده‌است و بعد از این که شرکت نفت محل آن را برای استقرار کارکنانش مناسب یافت تدریجاً به محل فعلی منتقل شدند و اولین کلنگ بنای شهر فعلی دوگنبدان توسط شرکت نفت در سال ۱۳۳۴ به زمین زده شد که به تدریج با سکونت اهالی و اشتغال در تأسیسات شرکت نفت این شهر گسترش یافته و از سال ۱۳۳۵ با احداث خانه‌های مسکونی کارکنان شرکت نفت و احداث تعدادی مغازه مربوط به کسبه بهبهانی، گروهان ژاندارمری و خیابان کشی به شیوه امروزی تدریجاً شهر گسترش یافت و به شهر دوگنبدان معروف شد.[9]


مردم شناسی

عمده جمعیت این شهرستان از قوم لر است بعد از آن ترکهای قشقایی ها، بهبهانی ها، و مهاجران از شهرهای مختلف ایران در کنار هم باصلح و آرامش زندگی می کنند. زبان مردم گچساران لری و ترکی(قشقایی).معمولا از زبان لری برای میانجی بین زبان لری و ترکی استفاده میشود. است[10]

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۹۶٬۷۲۸ نفر (۲۶٬۷۷۰ خانوار) بوده‌است.[11]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۴۵۱۳٬۴۳۰—    
۱۳۵۵۲۳٬۴۴۱+۷۴٫۵٪
۱۳۶۵۵۱٬۱۰۷+۱۱۸٪
۱۳۷۵۷۰٬۴۲۲+۳۷٫۸٪
۱۳۸۵۸۱٬۹۰۲+۱۶٫۳٪
۱۳۹۰۹۱٬۷۳۹+۱۲٪
۱۳۹۵۹۶٬۷۲۸+۵٫۴٪

این شهر دومین شهر پرجعمیت استان و ۱۰۲ شهر پرجعمیت کشور است.

دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی

شهرستان گچساران یکی از شهرهای دانشگاهی کشور است و بیش از ۱۲٬۰۰۰ نفر در دانشگاه‌های این شهرستان مشغول به تحصیل هستند. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران یکی از قدیمی‌ترین واحدهای دانشگاه آزاد کشور است که در سال ۱۳۶۴ کار خود را آغاز نموده و یکی از مهم‌ترین مراکز دانشگاهی در جنوب کشور و اولین مرکز علمی استان کهگیلویه و بویراحمد است. این شهرستان علاوه بر دانشگاه آزاد و دانشگاه پیام نور، در سال ۱۳۹۱ شاهد افتتاح دانشکده دولتی نفت و گاز گچساران بوده‌است. هم‌اکنون این دانشکده به عنوان دومین دانشگاه دولتی استان به صورت مستقل به کار خود ادامه می‌دهد.

مراکز خرید
بازار بلادیان گچساران

مراکز تجاری قدمت زیادی ندارند ولی با گسترش شهر رشد قابل توجهی داشته‌اند. مهم‌ترین مراکز تجاری و خرید دوگنبدان به شرح زیر هستند:

  • مرکز شهر: این قسمت از شهر پر ترددترین قسمت است و به بیانی دیگر قلب شهر محسوب می‌شود. این محل در بخش میانی بلوار ولی عصر قرار دارد و از طرفین به خیابان‌های بلادیان شرقی و غربی، بشارت، حلال احمر و کوچه برلن متصل است. مراکز خرید و پاساژهای متعدد عامل اصلی جذب شهروندان است.
  • پاساژها: مهم‌ترین پاساژهای دوگنبدان مجتمع تجاری بزرگ شهر (شهر عینک)، پارسیان، مروارید، نور، سعدی، زمرد، حافظ، هلال احمر، ابوالفضل، طالقانی، شهرداری و هایپرمارکت شهرک کارکنان دولت هستند که عمدتاً عینک فروشی بوتیک و فروشگاه لوازم آرایش هستند. گسترش بیش از پیش پاساژها رونق اقتصادی شگرفی به گچساران داده‌است.
  • محلهٔ چینی‌ها: محلهٔ چینی‌ها که به علت ساختار معماریش به این نام خوانده می‌شود، در حال حاضر قلب تپنده شهر دوگنبدان است. موقعیت مناسب مکانی، گسترش پاساژها و فروشگاه‌های متعدد از عوامل اقبال مردم به این محله بوده‌است. ساختمان‌های بلند، بوتیک‌ها، لوازم کامپیوتری، لوازم آرایشی و گالری‌های هنری رونق بخش این محل است که شب‌ها به پاتوق جوانان گچساران تبدیل شده‌است. این محله در بلوار ولی عصر و بین پاساژ حافظ و سعدی قرار دارد.

اقتصاد

بهره‌برداری نفت، گاز و تولید گاز مایع و دیگر میعانات گازی در بخش‌های مختلف شهرستان، وجود شهرک کشاورزی امامزاده جعفر و باغ‌های مرکبات واقع در دروازه شرقی شهر (از سمت شیراز) و نیز وجود شهرک صنعتی در ضلع غربی آن (از سمت اهواز) از جمله منابع درآمد اقتصادی شهر محسوب می‌شود. همچنین مجتمع پتروشمی این شهر در حال راه اندازی می‌باشد. این شهر علاوه بر گاز و میعانات گازی با تولید بیش از بیست درصد نفت کشور از این لحاظ به عنوان یکی از مراکز مهم اقتصادی کشور محسوب می‌شود. با تصویب مجلس شورای اسلامی شهر گچساران قرار است به زودی به عنوان یکی از مناطق وِیژه اقتصادی معرفی شود.[12]

نفت

گچساران اولین بار و در سال ۱۳۰۲ توسط کنسرسیوم دارسی مورد مطالعه قرار گرفت و پس از انجام عملیات مختلف بالاخره در سال ۱۳۱۸ کار برداشت نفت در محل چهاه شماره ۱۳ در این شهرستان آغاز شد. میدان نفتی گچساران با ذخیره درجای ۵۲٫۹ میلیارد بشکه و ذخیره نهایی ۲۳٫۷ میلیارد بشکه نفت خام، بزرگ‌ترین میدان نفتی ایران و بالاتر از میدان نفتی اهواز است همچنین این میدان نفتی پس از دو میدان نفتی دیگر که در عربستان و کویت قرار دارند سومین میدان نفتی بزرگ دنیا محسوب می‌شود. هر چند که میزان برداشت میدان اهواز اکنون بیشتر از میدان گچساران است ولی میزان کل نفت قابل برداشت میدان گچساران به مراتب بیشتر از میدان اهواز است از این رو در رده‌بندی بزرگترین سفره‌های نفتی در جایگاه سوم جهان قرار داده شده‌است.[13][14]

هنر و سینما

آغاز به کار اولین سینمای دوگنبدان (گچساران) به دهه ۳۰ هجری خورشیدی بر می‌گردد. اولین فیلم سینمایی در سال ۱۳۳۵ در دوگنبدان با نام شب‌نشینی در جهنم به کارگردانی ساموئل خاچیکیان و موشق سروری به روی پرده رفت.[15] سینما گچساران تا سال ۱۳۸۴ پابرجا بود. این سینما که سال‌هاست به دلیل مسائل مالی تعطیل بوده قرار است به زودی بازگشایی شود.[16] تنها سینمای کنونی دوگنبدان مربوط به سینمای شرکت نفت و گاز گچساران است. این سینما عمومی نبوده و تنها برای کارکنان شرکت اکران دارد. از هنرمندان سرشناس گچساران می‌توان به جمشید جهانزاده بازیگر فیلم جنگ نفت کش‌ها، افسانه دو خواهر، رقص شیطان، و نیز پریوش نظریه بازیگر فیلم‌های بوی کافور عطر یاس، پدر، مدینه و بادیگارد نام برد. از دیگر هنرمندان این شهر می‌توان به زرین کشاورز تهیه‌کننده و مجری رادیو تهران اشاره کرد که در سال ۱۳۹۳ موفق به کسب عنوان گوینده برتر کشور در هجدهمین جشنواره تولیدات مراکز صداوسیما گردیده‌است.

ورزش

گچساران در ورزش به عنوان مادر هاکی ایران شناخته می‌شود چرا که اولین بار این ورزش توسط کارکنان انگلیسی ساکن گچساران به ایران آورده و به شکل حرفه‌ای بازی شد. هاکی روی چمن، هندبال، شنا، تنیس روی میز، واترپلو و والیبال نشسته ورزش‌هایی هستند که این شهرستان در لیگ‌های کشور از آن‌ها به دفعات مقام کسب کرده‌است؛ ولی با این حال ورزش اول این شهرستان هندبال، واترپلو و تنیس روی میز است. باشگاه نفت و گاز گچساران مهم‌ترین باشگاه شهرستان بوده که در سطح کشور به واسطه قهرمانی‌هایی که در رشته‌های مختلف کسب نموده شناخته شده‌است. از بازیکنان گچسارانی مطرح تیم ملی جوانان و بزرگ‌سال فوتبال که برخی از آن‌ها زمانی در این باشگاه توپ می‌زدند می‌توان به میلاد غریبی، رضا قیالی، محمد رشید مظاهری، ایمان موسوی و سهیل صالحی نام برد.[17] هم چنین سید پندار توفیقی از مدیران ملی ورزشی کشور و باشگاه استقلال تهران می‌باشد.[18][19]

ترابری

فرودگاه گچساران دارای دو پرواز هفتگی در مسیرهای خارک-گچساران و بلعکس، و نیز تهران-گچساران و بلعکس می‌باشد. این پروازها توسط شرکت هواپیمایی ماهان و نفت انجام می‌شوند. این شهر دارای یک پایانه مسافربری است و فاقد خطوط ریلی می‌باشد.[20][21]

گردشگری
طبیعت برابر در شهرستان گچساران در اوایل بهار
امامزاده بی‌بی حکیمه خاتون
  • لار روستای در ۴۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان باشت در استان کهگیلویه و بویراحمد است. دارای درخت سرو ۲۷۷۰ ساله که تنه این درخت خوش‌بو (معطر) می‌باشد.[22] و[23]
  • گناوه لری روستایی در ۲۰ کیلومتری شمال شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد است.
  • سد چمشیر در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان (گچساران)
  • دیل (روستا) روستایی در ۲۷ کیلومتری شمال غربی شهر گچساران است.

روستای دیل بزرگترین روستای در میان دهستان بویراحمد گرمسیری با بیش از ۴۰۰۰ نفر جمعیت می‌باشد. از آثار تاریخی این روستا می‌توان اشاره کرد به آثاری چون گنبدان گبر در چرزو، تنگ آسیاب، تکیه، قلعه برج، ده بزرگ و قلعه شاه بهمن، که از بین این آثار قلعه بهمن وگنبدان گبر قدمت بسیار زیادی دارد که قدمت گنبدان گبر و قلعه شاه بهمن به دوره ساسانیان در عصر رستم و سهراب بر می‌گردد.

  • مارین روستایی در ۳۶ کیلومتری شمال شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد است.

روستای مارین با داشتن آب وهوای مساعد و مناظر دیدنی مکان مناسبی برای گردشگران و مسافران در تابستان و فصل گرما است. شرایط آب و هوایی، نوع معماری و بافت تاریخی و زیبای این روستا باعث شده تا مردم و گردشگران از آن به عنوان ماسوله دوم در جنوب یاد کنند. جوشش چشمه‌های مارین از دل زمین که خواص معدنی نیز دارند همچنین وجود باغستان‌های زیبا و انبوه گردشگاهی بکر در کنار روستای مارین به وجود آورده‌است. درختان چنار با حدود ۱۰۰متر ارتفاع و قطر حدود پنج متر در کنار درختان انگور، انجیر، انار، هلو، زردآلو و خانه‌های زیبای پله کانی و قدیمی در شیب‌های تند مناظر زیبایی را فراروی گردشگران و ایران‌گردان خلق کرده‌است. وجود بقعه متبرکه امامزاده بی‌بی حکیمه خاتون از نوادگان امام موسی کاظم در کنار این روستا بر جذابیت این منطقه افزوده و میهمانان در بدو ورود به روستای مارین به زیارت آستان مقدس این بقعه متبرکه می‌روند. وب‌سایت روستای مارین

  • نیمدور روستایی است زیبا از توابع دهستان کوهمره خامی شهرستان گچساران، که دارای آب و هوای معتدل می‌باشد. وجود انارستان، تاکستان، چشمه سارها و آبشارهای زیبا، این روستا را تبدیل به مکانی زیبا برای گردشگران به خصوص در فصل بهار نموده‌است. اخیراً کشف معدنی از گوگرد باعث شده تا این روستا از لحاظ اقتصادی نیز حائز اهمیت شود.

خنگ بنار، اسپر، محوطه پشه کان یک و دو در سه کیلومتری شرق دوگنبدان، دژکل دوغ فروش که به قلعه‌های اسماعیلیه شباهت دارد و محوطه کل دوغ فروش به وسعت پنج تا ۶هکتار، غارچال امیرخانی در منطقه گنجگون علیا، غارچال کلات در روستای دلی اولاد علی مؤمن، روستاهای شاه بهرام و گناوه و شامبرکان یا شامبراکان از روستاهای مهم و تاریخی این شهرستان هستند.

از دیگر اماکن دیدنی مناطق گردشگری باغ فردوس، منطقه گردشگری شلالدون، دشتک دیل، قلات گناوه، آبشار کیوان، سد کوثر، آبشار رودبال، آبشار هرجون و بناهای تاریخی گنبد لیشتر، کوشک گودنگون، پل خیری و محمدخان و چهارطاقی خیرآباد از دیگر جاذبه‌های دیدنی گچساران است.[24]

مکان‌های مذهبی اطراف شهر

وجود آرامگاه بی بی حکیمه خاتون دختر امام موسی کاظم، خواهر امام هشتم سبب شده تا سالانه گردشگران زیادی را از مناطق مختلف کشور و حتی کشورهای همسایه به خود جذب کند. سالانه بالغ بر یک میلیون نفر از سراسر کشور و کشورهای حوزه خلیج فارس به زیارت بارگاه بی بی حکیمه (س) خواهر تنی شاهچراغ (ع) در شهرستان گچساران مشرف می‌شوند.[25] از نکات قابل توجه، شکل خاص گنبد این بارگاه مقدس است که به واسطه قرارگیری در دل کوه در بین اماکن مقدس کشور منحصر به فرد می‌باشد. همچین بقاع متبرکه دیگری در شهرستان وجود دارد که از جمله آن می‌توان به امام زاده جعفر اشاره کرد علاوه بر آن مساجد و حسینه‌های متعددی در شهر دوگنبدان وجود دارد که در مراسم مذهبی مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد.

نگارخانه
  • منطقه گردشگری شلالدون در گچساران در اوایل بهار
  • چشم‌اندازی زیبا در روستای نیمدور
  • غروب در دوگنبدان
  • طبیعت گچساران
  • طبیعت گچساران

منابع
  1. «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۹». مرکز آمار ایران. ۲۳ اسفند۱۳۹۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۶.
  3. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۶.
  4. http://www.irimo.ir/far/wd/2703-دسترسی-داده-های-اقلیمی-تاریخچه.html%23report_builder_form
  5. Handbook to the Collections of Sir Aurel Stein in the UK. British Museum. pp. 20-22 (Department of Middle East). ISBN 978-0-86159-977-6. ISSN 1747-3640
  6. فارسنامهٔ ابن بلخی، (تصحیح، توضیح و تحشیهٔ دکتر منصور رستگار فسایی) چاپ اول، (520 صفحه) بنیاد فارس‌شناسی، 1374
  7. http://gsogpc.nisoc.ir/homepage.aspx?site=gsogpc.nisoc&tabid=3735&lang=fa-IR
  8. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۶.
  9. http://boyernews.com/74671/
  10. https://www.sabteahval.ir/kb/Default.aspx?tabid=5249
  11. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
  12. http://gogu.ir/
  13. "Extraction of Crude Petroleum in Iran-Overview". mbendi.com. 2010. Retrieved 2013-06-01.
  14. Extraction of Crude Petroleum in Iran-Overview". mbendi.com. 2010. Retrieved
  15. http://www.farsnews.ir/printable.php?nn=13940723000580
  16. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۶.
  17. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۶.
  18. http://www.isna.ir/fa/news/93101005200
  19. http://kayhan.ir/fa/news/12884
  20. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۹.
  21. http://kebnanews.ir/73301/گزارش-تصویری؛-هواپیمای-ماهان-به-فرودگ/
  22. http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13920105000478
  23. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۶.
  24. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۹.
  25. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ سپتامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۹.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.