یاسوج

یاسوج (به لری: یاسیچ)، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد و همچنین مرکز شهرستان بویراحمد است و در شمال شرقی استان واقع شده‌است.

یاسوج
یاسیچ
کشور ایران
استانکهگیلویه و بویراحمد
شهرستانبویراحمد
بخشمرکزی
نام(های) پیشینتل خسرو[1]
سال شهرشدن۱۳۴۴ خورشیدی[2]
مردم
جمعیت۱۳۹٬۶۹۲ نفر (۱۳۹۹)
رشد جمعیت۲۴٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۱٬۸۷۰ متر
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه۸۶۵
روزهای یخبندان سالانه۱۰ روز
اطلاعات شهری
شهردارنستهن مقدم
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۷۴
شناسهٔ ملی خودرو ایران ۴۹ ب، ج
یاسوج

یاسوج، در کنار رودخانه بشار و در دامنه قلل دنا در ارتفاع ۱۸۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. در ۲۲ تیرماه ۱۳۴۲ طبق تصویبنامه مجلس شورای ملی، سرزمین ایلات ششگانه کهگیلویه و بویراحمد (۱– بویراحمد ۲– طیبی ۳– بهمئی ۴– چرام ۵– دشمن زیاری ۶– بابویی) که تا آن زمان بخشی جزء استان فارس و بخشی جزء استان خوزستان بود از این دو استان جدا شد و به فرمانداری کل تبدیل گردید و متعاقب آن شهر یاسوج مرکز استان در سال ۱۳۴۴ شکل گرفت و سرانجام در خرداد سال ۱۳۵۵ با همان محدوده به استان تغییر یافت.

آب و هوا

آب و هوا

شهر یاسوج در منطقهٔ اقلیم سردسیری واقع شده و دارای هوای معتدل متمایل به سرد است. در این شهر، میزان بارش برف و باران زیاد می‌باشد و به علت بارش فراوان برف و باران و پوشیده شدن ارتفاعات از برف برای مدت مدیدی از سال، از منابع آب کافی برخوردار می‌باشد.

پاییز یاسوج
داده‌های اقلیم یاسوج، ایران
ماه ژانویه فوریه مارس آوریل مه ژوئن ژوئیه اوت سپتامبر اکتبر نوامبر دسامبر سال
سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) ۱۸٫۸
(۶۶)		 ۲۰٫۶
(۶۹)		 ۲۴
(۷۵)		 ۲۹٫۶
(۸۵)		 ۳۴٫۴
(۹۴)		 ۳۹٫۶
(۱۰۳)		 ۴۰٫۴
(۱۰۵)		 ۳۹٫۵
(۱۰۳)		 ۳۶٫۵
(۹۸)		 ۳۱
(۸۸)		 ۲۵
(۷۷)		 ۲۳
(۷۳)		 ۴۰٫۴
(۱۰۵)
میانگین بیش‌ترین °C (°F) ۸٫۳
(۴۷)		 ۱۰٫۵
(۵۱)		 ۱۴٫۴
(۵۸)		 ۲۰٫۷
(۶۹)		 ۲۶٫۹
(۸۰)		 ۳۲٫۶
(۹۱)		 ۳۵٫۱
(۹۵)		 ۳۴٫۸
(۹۵)		 ۳۱٫۱
(۸۸)		 ۲۴٫۷
(۷۶)		 ۱۷٫۳
(۶۳)		 ۱۱٫۸
(۵۳)		 ۲۲٫۳۵
(۷۲٫۲)
میانگین کم‌ترین °C (°F) −۲
(۲۸)		 −۰٫۵
(۳۱)		 ۲٫۹
(۳۷)		 ۷٫۳
(۴۵)		 ۱۱٫۱
(۵۲)		 ۱۴٫۹
(۵۹)		 ۱۸٫۶
(۶۵)		 ۱۷٫۷
(۶۴)		 ۱۳٫۵
(۵۶)		 ۸٫۵
(۴۷)		 ۳٫۷
(۳۹)		 ۰٫۵
(۳۳)		 ۸٫۰۲
(۴۶٫۳)
سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) −۱۹
(−۲)		 −۱۲٫۴
(۱۰)		 −۵٫۵
(۲۲)		 −۲٫۸
(۲۷)		 ۳٫۶
(۳۸)		 ۸٫۸
(۴۸)		 ۱۲٫۶
(۵۵)		 ۱۱٫۴
(۵۳)		 ۵٫۸
(۴۲)		 ۲٫۶
(۳۷)		 −۴٫۴
(۲۴)		 −۱۱
(۱۲)		 −۱۹
(−۲)
بارندگی میلی‌متر (اینچ) ۱۷۸٫۳
(۷٫۰۲)		 ۱۵۵٫۹
(۶٫۱۴)		 ۱۶۵٫۸
(۶٫۵۳)		 ۶۵
(۲٫۵۶)		 ۱۴٫۷
(۰٫۵۸)		 ۰٫۶
(۰٫۰۲)		 ۱٫۲
(۰٫۰۵)		 ۱٫۸
(۰٫۰۷)		 ۰٫۴
(۰٫۰۲)		 ۱۱٫۱
(۰٫۴۴)		 ۶۵
(۲٫۵۶)		 ۲۰۵٫۱
(۸٫۰۷)		 ۸۶۴٫۹
(۳۴٫۰۶)
میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱.۰ mm) ۱۰٫۲ ۸٫۷ ۹٫۶ ۶٫۱ ۱٫۸ ۰٫۲ ۰٫۴ ۰٫۴ ۰٫۱ ۱٫۵ ۵٫۱ ۸٫۶ ۵۲٫۷
درصد رطوبت ۷۱ ۶۴ ۵۷ ۵۱ ۳۸ ۲۷ ۲۶ ۲۶ ۲۶ ۳۶ ۵۲ ۶۴ ۴۴٫۸
میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب ۱۸۳٫۹ ۱۸۹٫۲ ۲۱۲٫۷ ۲۴۰٫۲ ۳۲۰٫۶ ۳۵۸٫۵ ۳۴۳٫۵ ۳۲۹٫۷ ۳۱۴٫۲ ۲۸۶٫۱ ۲۱۸٫۹ ۱۹۳٫۳ ۳٬۱۹۰٫۸
منبع: Synoptic Stations Statistics

نامگذاری

یاسوج یا یاسیج[3] به معنای محلی است که گل‌های یاس در آن به صورت فراوان می‌رویند.

وجه تسمیه معتبرتر به شرح ذیل می‌باشد. یاسج: یاسج.[سِ] و [سُ] (اِ) تیر پیکان دار و بعضی گفته‌اند تیریست که پادشاه نام خود رو بر آن نویسند و یاسچ[سُ] هم آمده‌است. (برهان) بر گرفته از فرهنگ لغت دهخدا شماره مسلسل :۱۹۴ شماره حرف «ی» چاپ ۱۳۴۵ تیر (جهانگیری) تیر دوکاره (غیاث) نوعیست از تیر در (فرهنگ جهانگیری) در فرهنگ جهانگیری بمعنی پیکان گفته شده‌است ولی صحیح آن تیر هست نمونه‌ای از شعرهایی که یاسج در آن‌ها به کار رفته‌است: نام سلطان خوانده هم بر یاسج سلطان از آنک دل علامتگاه یاسج‌های سلطان دیده‌اند (خاقانی) یاسجی برکشید و بر پهلوی بچه راست کرد، مادرش در پیش آمد تا سپر آفت شود چون تیر بر ماده راست کرد نرمیش در پیش‌آمد تا مگر قضا گردان ماده شود. یاسج شه که خون گوران ریخت مگر آتش زبهر آن آنگیخت (نظامی) دست بدار از سر بیچارگان تا نخوری یاسج غمخوارگان (نظامی) ترکان کمین غمزه تو یاسج همه بر کمان نهاده (خاقانی) دی یاسجی ز ترکش جانانت گو شده دل را شکاف و یاسج او در میان طلب (خاقانی) به معنی نیزه نیز نوشته‌اند (غیاث اللغات) ابن کلمه گاه به صورت مرکب با افعال ذیل به کار رود: با برکشیدن: یاسجی برکشید با نهادن: یاسج همه بر کمان نهاده با خوردن: تا نخوری یاسج غمخوارگان یاسچ (یاسوچ) : [سُ] (اِ) یاسج .. که همان یاسج یا یاسوج هست کلمه یاسیج (اِ) یاسج (یاسوج): عجب دلتنگ و بیمارم زصد بگذشت تیمارم / تو گویی در جگر دارم دو صد یاسیج گرگانی (منوچهری) اکنون به زبان لری بویراحمدی هم بیشتر یاسیچ گفته می‌شود و حال که کلمه یاسج، یاسچ، یاسیج یا یاسوج معنی آن مشخص شد جای سؤال هست که چگونه بر این منطقه اسم یاسوج گذاشته‌اند! شاید این اسم به زمان کیخسرو و نشیمن کردن او در تلخسرو (چهار کیلومتری یاسوج) و رفتن به دنا بازگردد.

تاریخچه

یاسوج ییلاق دولت بزرگ عیلام بوده‌است[4] منطقه یاسوج از دوران برنز محل زندگی بوده‌است. یافته‌هایی در تپه شهدا (۳ هزار سال پیش از میلاد)، محوطه باستانی گرد و گورستان پایه چول در همین زمینه بدست آمده‌است.[5]

مردم‌شناسی

زبان

مردم یاسوج لر هستند و به زبان لری بویراحمدی صحبت می‌کنند.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۳۴٬۵۳۲ نفر (در ۵۴٬۸۵۰ خانوار) بوده‌است.[6]

جمعیت شهر یاسوج در سال ۱۳۹۵ با احتساب برخی روستای های حومه، چیزی بیش از ۲۵۰ هزار نفر جمعیت می باشد.

مردم شهر یاسوج به صورت ایالاتی میباشند که شامل هستند(تامرادی-دشمن زیاری=نوئی-جاکی-کی گیوی)

آمار جمعیتی شهر یاسوج از سال ۱۳۵۵ شمسی (سال تاسیس استان):1350

جمعیت یاسوج
ردیفنام شهرشهرستانسال ۱۳۵۵سال ۱۳۶۵سال ۱۳۷۰سال ۱۳۷۵سال ۱۳۸۵سال ۱۳۹۰سال ۱۳۹۵
۱یاسوجبویراحمد۴۵۲۴۲۹۹۹۱۴۸۹۵۷۶۹۱۳۳۱۰۰۵۴۴۱۰۸۵۰۵۱۳۴۵۳۲

گردشگری
  • آبشار یاسوج، اصلی‌ترین جاذبه گردشگری شهر یاسوج است. این آبشار در فاصله ۲ کیلومتری مرکز شهر و در شمال شهر یاسوج واقع است.آب چشمه‌هایی که از دل کوه‌های زاگرس جوشیده، این آبشار را به ارتفاع ده متر به منظر تماشا گذاشته‌ است.
  • از دیگر آبشارهای این استان، آبشار بهرام بیگی است، این آبشار در میان صخره‌های سنگی واقع شده و بعد از مارگون قرار دارد. آبشار بن رود نیز بعد از سی سخت قرار گرفته و شامل توف‌شاه (آبشار شاه) و آبشار بن رود است که از چندین چشمه تشکیل شده و حدود ۲۰ متر ارتفاع دارد و منطقه بسیار زیبایی را پدیدآورده است.
پارک جنگلی یاسوج
  • پارک ساحلی پارک ساحلی رود بشار
تنگ مهریان در شهرستان بویراحمد


  • تنگه مهریان، محل رفت‌وآمد علاقه‌مندان به اسکی است، این تنگه در این فصل زمستان، شاهد تشکیل یخی بزرگ بر روی صخره‌ای مقابل بارگاه امامزاده حسن است که این توده یخ روز شصتم زمستان شکسته شده و روز هفتادم (حدود دهم اسفندماه) با صدایی که کیلومترها شنیده می‌شود، از صخره فروریخته و مژده بهار می‌دهد.

آب زلال و شفاف رودخانه مهریان که بخشی از آن از چشمه‌های تنگ معروف به کبوتری است پس از طی مسیر به رودخانه بشار یاسوج و رودخانه کارون در استان خوزستان می‌ریزد.


  • گوشه شاه قاسم در کیلومتر شش جاده یاسوج به اصفهان منطقه خوش آب و هوای گوشه قرار دارد که شهرت آن به علت وجود امام زاده شاه قاسم که گفته می‌شود از نوادگان امام چهارم شیعیان ملقب به سجاد است.


  • شیخ سرکه (شیخ صدوق): منطقه‌ای سردسیری با پوشش گیاهی متنوع از جمله بیلهر، کنگر، قارچ، ریواس، چویل و… پذیرای گردشگران زیاد است.

این روستا به علت دور افتاده بودن از مرکز استان ناشناخته است. در این روستای سردسیری درختان گردو، سیب، هلو، انگور کاشته و در سال‌های آتی شاهد برداشت ثمر آن‌ها خواهیم بود مزار شیخ سرکه بروی تپه‌ای که درختان انجیک (گلابی وحشی) آن را احاطه کرده‌است قرار ارد؛ و در حال حاضر با همت اهالی منطقه در حال باسازی و مرمت می‌باشد. وجود چشمه‌های نظیر سرکورکی و رودخانه‌های پرآب در این منطقه باعث آبادانی در این منطقه گردیده‌است.

  • آبشار تنگ تامرادی در ۲۶ کیلومتری جاده یاسوج به بابامیدان بعد از گذشتن از روستای دشتروم و با عبور از دوراهی سپیدار وطی حدوداً ۲۰ کیلومتر جاده پرپیچ و خم به مکانی می‌رسید که شاید شبیه آن را حتی در عکس هم ندیده باشید. آبشاری زیبا و مفرح و طبیعتی سرسبز با هوای گرمسیری مناسب حسی جدید را به انسان القا می‌کند. در این تنگه جنگ تنگ تامرادی اتفاق افتاده‌است.

رسانه ها

شبکه استانی دنا در تاریخ ۲۸ دی ماه ۱۳۸۴ با تلاش و همت کارکنان مرکز و با حضور سید عزت‌الله ضرغامی ریاست وقت سازمان و مسئولین و مقامات محلی فعالیت خود را به‌طور رسمی آغاز کرد. در اردیبهشت ماه ۱۳۸۲ صدای استانی شبکه دنا به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز نمود. سیمای مرکز نیز در آستانه سفر پر برکت مقام معظم رهبری به استان در سال ۱۳۷۳ با حضور اقای لاریجانی ریاست وقت سازمان، فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. فعالیتهای خوب و چشمگیر همکاران سیما باعث شد درسال ۱۳۸۴با حضور جناب آقای مهندس ضرغامی ریاست محترم وقت سازمان، سیمای استانی دنا فعالیت خود را گسترش دهد. ازتاریخ ۱۳۸۵/۱۰/۲۷ شبکه استانی دنا به‌صورت آپ لینگ پخش می‌شود، از تاریخ ۱۳۸۷/۵/۲ با افتتاح وب سایت مرکز امکان دریافت پخش زنده اینترنتی در سراسر جهان فراهم شد. درتاریخ ۱۳۹۰/۴/۴ سیمای استانی دنا ۲۰ ساعته و از ۱۳۹۱/۱/۲۳ به‌صورت ۲۴ ساعته برنامه پخش می‌کند.

صدا

صدای استانی دنا نیز از آغاز سال ۱۳۹۳ به‌صورت ۲۳ ساعته و از ۱۳۹۳/۱۱/۱۲ به صورت ۲۴ ساعته برنامه پخش می‌کند

دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
دانشگاه علوم پزشکی یاسوج
  • دانشگاه یاسوج
  • دانشگاه علوم پزشکی یاسوج
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات کهگیلویه و بویراحمد
  • دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج
  • دانشگاه پیام نور واحد یاسوج
  • دانشگاه علمی کاربردی کهگیلویه و بویراحمد
  • آموزشکده سما واحد یاسوج
  • مؤسسه آموزش عالی پویا
  • مرکزتربیت معلم کوثر یاسوج
  • مرکز تربیت معلم شهید ایزدپناه
  • آموزشکده فنی و حرفه‌ای دختران یاسوج

منابع
  1. «نام قدیم یاسوج».
  2. «تاریخچه استان». وبگاه استانداری کهگیلویه و بویراحمد. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸.
  3. کتاب همه چیز دربارهٔ یاسوج
  4. http://www.yjc.ir/fa/news/4054393/یاسوج-ییلاق-دولت-بزرگ-عیلامی-بوده-است
  5. Henry Speck, "Alexander at the Persian Gates. A Study in Historiography and Topography" in: American Journal of Ancient History n.s. 1.1 (2002) 15-234; summarized at "Persian Gates"
  6. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.

پیوند به بیرون
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای یاسوج دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ یاسوج موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.