علی‌آباد کشمر
علی آباد کشمر، روستایی است در استان خراسان رضوی، شهرستان بردسکن، بخش مرکزی، دهستان کنارشهر.
 تصویری از علی آباد کشمر تصویری از علی آباد کشمر | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | بردسکن |
| بخش | بخش مرکزی |
| دهستان | کنارشهر |
  علی آباد کشمر | |
| مردم | |
| جمعیت | ۶۰۷ نفر (سرشماری ۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۰۲۹[1] |
| کد آماری | ۱۵۸۲۲۵ |
جمعیت
بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۶۳۳ نفر با ۱۹۱ خانوار بوده‌است.[2]
تاریخ کشمر
برج علی‌آباد کشمر
برج علی‌آباد مربوط به سدهٔ ۸ ه.ق است و در روستای کشمر واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[3][4]
مشخصات اثر
این بنای باشکوه در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی بردسکن در میان روستای علی آباد کشمر واقع است و در ۵ کیلومتری شمال جاده بردسکن به کاشمر نمایان است. این بنا بر فراز بقایا و آواره‌های قلعه کهن بنام کوشک بنیان شده‌است و قدمت این منطقه به دوره کیانیان و اشکانیان می‌رسد. اعتقاد بر این است که این برج یک مقبره بوده‌است. به همین خاطر به مقبره کشمر نیز معروف شده‌است. این که مقبره چه شخصیتی است به خوبی مشخص نیست. یا به یادبود زرتشت یا طغرل سلجوقی ساخته شده‌است یا یادبود نبوده و مقبره یکی از این افراد بوده‌است. این برج ۱۸ متر ارتفاع دارد و محیط خارجی آن ۴۲ متر و محیط داخلی آن ۲۱ متر می‌باشد. نمای خارجی بنا دارای پوششی مخروطی شکل است و از آجر ساخته شده‌است. این بنا دو پوششه می‌باشد و علاوه بر سقف مخروطی خارجی سقفی گنبدی به شکل عرق چین در داخل دارد و این دو گنبد از بخش میانی به هم متصل و در مرکز این پوشش‌ها دو روزنه تعبیه شده‌است که به منظور روشنایی و تخلیه هوا می‌باشد. پوشش دوم بسیار بلندتر از پوشش اول می‌باشد ارتفاع آن ۵ متر بالاتر است این بنا دوجداره‌است و از جدار داخلی طاق‌هایی به داخل بنا ساخته شده‌است. راهروی پلکانی و مارپیچ بین دو جدار صعود به پوشش اول را مهیا می‌کند و حدود ۵۰ پلکان دارد. بدنه بنا دارای دو قسمت است که قسمت پایین دوازده ضلعی است و پایه بنا را تشکیل می‌دهد قسمت بالای بدنه اصلی، دارای ۴۸ ترک به شکل نیم ستون می‌باشد. همچنین دوازده قاب آجری به شکل‌های لوزی در آن تعبیه شده‌است. بر روی این ترک‌ها و قاب‌ها اشکال هندسی از آجر و کاشی دیده می‌شود که جلوه خاصی به بنا داده‌است. کاشی‌ها نیز به رنگ فیروزه‌ای می‌باشد. در بدنه برج روزنه‌هایی به منظور روشنایی داخل بنا تعبیه شده‌است. بنا از داخل دارای سه طبقه‌است و ارتفاع تیزه اصلی گنبد تا کف ۳۱ متر است. معماری آن به شیوه معماری برج رادکان است و این برج به آتشکده زرتشت نیز معروف است. از برج کشمر کتیبه‌ای در دست نیست اما در ورودی بنا دارای کتیبه‌ای بوده‌است که فعلاً اثری از آن نیست این برج به شیوه معماری اواخر قرن هفتم هجری ساخته شده‌است و به سبک معماری دوره سلجوقیان نزدیک است.
محققین با مطالعاتی که روی آن انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که لحظه تحویل سال شمسی را از روی این برج در محل یکی از طاقچه‌های آن با استفاده از نور خورشید تعیین می‌کرده‌اند. این برج به هر منظوری ساخته شده بر کنار راه معروفی بوده‌است که مرکز ایران را به نیشابور متصل می‌کرده‌است و مسافران زیادی در گذر از این منطقه از آن دیدن کرده‌اند.
ترمیم
این بنا قبلاً بارها ترمیم شده ولی در ترمیم آن مصالح امروزی مثل سیمان استفاده شده‌است. فرح دیبا همسر محمد رضا شاه که به آثار ملی اهمیت زیادی می‌داد در سفری که به این منطقه داشته‌است دیداری نیز از روستای کشمر و این برج به عمل آورده‌است. به دستور وی خانه‌های اطراف این برج را خریداری کرده‌اند و مقرر شده بود که تمامی این خانه‌ها خراب شده و اطراف برج پاکسازی شود ولی از آن پس دیگری اقدامی در این خصوص صورت نگرفته‌است فقط یک محوطه نه چندان مناسب بدان افزوده شده‌است عدم حمایت و توجه به آن، باعث گردیده شد کاشی کاری‌های اطراف آن که تا چند سال پیش سالم بوده امروز از بین برود.[5]
نگارخانه
درخت ارغوان-دره ارغوان در روستای کشمر
منابع
- فرهنگ فارسی، دکتر محمد معین تهران ۱۳۶۳ انتشارات امیر کبیر
- تاریخ بیهق، ظهیرالدین ابوالحسن علی بن ابی القاسم زید بیهقی به کوشش احمد بهمنیار، تهران ۱۳۱۷
- «Maps ,Weather ,viedos and Airports for Keshmar,iran». دریافت‌شده در ۳۰/۶/۲۰۱۲. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - «وب سایت مرکز آمار ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۱۲.
- «سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۱-۰۵-۱۹.
- «پرونده ثبتی برج مقبره علی‌آباد در فهرست آثار ملی ایران». دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۱.
- حسینی، احمد (۱۳۸۳). تاریخ بردسکن (با نگاهی ویژه به ترشیز قدیم). امید مهر.
| مرکز شهرستان | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش |
| ||||||||||||||||||||||