فرهاد کوهکن

فرهاد کوهکن از عشاق مشهور و ناکام ادب فارسی و عاشق افسانه‌ای شیرین و رقیب خسرو پرویز بود. در متون تاریخی و ادبی قدیم اشاره‌ای به شخصیت او نشده‌است اما در بعضی از کتاب‌های قدیم از فرهاد سپهبد و در بعضی دیگر از فرهاد حکیم نام برده شده‌است که مهندس بود و کار ساختن بعضی از نقوش در بناهای عصر خسرو پرویز به او منسوب است.

بر شهید تیشهٔ عشقت منال ای بیستونچون در این دامان الوند خفته بس فرهادها
این مقاله دربارهٔ یک چهره داستانی است. برای دیگر کاربردها، فرهاد را ببینید.
فرهاد (کوهکن)
فرهاد تراش در کوه بیستون
اطلاعات کلی
نامفرهاد
لقبفرهاد کوه‌کن
ملیتایران
سایر اطلاعات
شناخته شدهعاشق و مجنون شیرین
شناخته شدهشهید عشق

فرهاد در منابع

از سدهٔ ششم قمری به بعد که نظامی گنجوی در داستان خسرو و شیرین ماجرای عشق او و شیرین را به نظم درآورد، شهرت فرهاد در ادب فارسی از خسرو نیز فراتر رفت. در این داستان فرهاد حجار و مهندس و انسانی ساده‌دل و یکرنگ، به غایت نیرومند و مستغنی از مال و سخت استوار است.

بر طبق افسانه‌ها فرهاد در مأموریتی شیفتهٔ شیرین شد امّا خسروپرویز او را به کندن کوه بیستون واداشت، با این شرط که اگر در این کار توفیق یافت شیرین را به او واگذارد، اما به این امید که او جان بر سر این کار ببازد. فرهاد با شوق و توانایی خاصی به این کار پرداخت و پاره‌های سنگین کوه را که ده مرد از برداشتن آن عاجز بودند، کَند. گویند به تحریک خسرو پرویز پیرزنی به دروغ خبر مرگ شیرین را به او داد و فرهاد به شنیدن این خبر تیشهٔ خود را بر فرق خویش کوبید و در دم جان سپرد. شخصیت فرهاد همچون اسطورهٔ پاکبازی عشق و پایمردی در هاله‌ای از افسانه در شعر و ادب فارسی عرضه شده‌است و بر محور داستان عشق او به شیرین و رقابتش با خسرو پرویز داستان‌های منظوم بسیاری به وجود آمده‌است که به رغم برخی اختلافات در اساس با هم اشتراک دارد.

همچنین در ادبیات ایران آمده که لاله از خون فرهاد از زمین برخاسته است.

زحسرت لب شيرين هنوز می‌بينمكه لاله می‌دمد از خون دیدهٔ فرهاد[1][2]

مکان‌های یادبود شیرین و فرهاد

هنری راولینسون در سفری که در سال ۱۸۳۶ به ایران داشته اشاره کرده‌است که در کردستان ایران مکان‌های زیادی وجود دارد که در فرهنگ عمومی مردم کرد به داستان عاشقانۀ شیرین و فرهاد منسوب شده و یا ساخت آن به فرهاد منتسب شده‌است.[3] در منطقۀ کرمانشاه داستان شیرین و فرهاد جایگاه بالایی در فولکلور کردی و فرهنگ مردم دارد.

جستارهای وابسته

پانویس
  1. حافظ غزل شمارهٔ ۱۰۱ حافظ
  2. {{پک|شریفی|۱۳۸۷|ک=فرهنگ ادبیات فارسی|ص=۱۰۸۹
  3. راولینسون،‌ هنری. ۱۸۳۹. یادداشت‌هایی دربارۀ سفر از زهاب در دامنه‌های زاگرس در امتداد کوه‌ها به خوزستان (شوش) و از آنجا از استان لرستان به کرمانشاه در سال ۱۸۳۶ (به انگلیسی)، در مجلۀ جامعۀ جغرافیایی پادشاهی، شمارۀ ۴، ۱۸۳۹، ص ۴۱؛ بازدید در ۲۳ بهمن ۱۳۹۸.
  4. خبرگزاری کردپرس: تلفیق معماری و افسانه در طاق شیرین و فرهاد ایوان، نوشته‌شده در ۱۱ دی ۱۳۹۸؛ بازدید در ۱۱ دی ۱۳۹۸.
  5. باشگاه خبرنگاران جوان: درخت چنار بلندقامتی که به دوران ساسانی و افسانۀ شیرین و فرهاد نسبت می‌شود، نوشته‌شده در ۲۰ بهمن ۱۳۹۳؛ بازدید در ۱۱ دی ۱۳۹۸.

منابع
  • حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
  • شریفی، محمد (۱۳۸۷). محمدرضا جعفری، ویراستار. فرهنگ ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۴۴۳-۴۱-۸.

پیوند به بیرون


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.