مرتضی احمدی

مرتضی احمدی (زادهٔ ۱۰ آبان ماه ۱۳۰۳ – درگذشتهٔ ۳۰ آذر ۱۳۹۳) بازیگر سینما و تلویزیون، صداپیشه و خواننده اهل ایران بود.

مرتضی احمدی

نام اصلی مرتضی حاج سیداحمدی
زمینه فعالیتسینما و تلویزیون
تولد ۱۰ آبان ۱۳۰۳
تهران
مرگ ۳۰ آذر ۱۳۹۳ (۹۰ سال)
تهران
مدفن قطعه هنرمندان بهشت زهرا
ملیت ایرانی
پیشه بازیگر، گوینده، خواننده
سال‌های فعالیت ۱۳۲۱–۱۳۹۳
همسر(ها) زهرا جوانشیر (ازدواج ۹ مرداد ۱۳۳۴–درگذشت ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۰)
فرزندان آزیتا (متولد ۱۳۳۷)
مازیار (متولد ۱۳۴۰)

او در شهر تفرش به دنیا آمد.به نوشته علی شیرازی او در چهار عرصهٔ «سینما، تلویزیون، رادیو و تئاتر» بازیگری صاحب سبک، در هنر دوبلاژ گوینده‌ای با یک صدای خاص و منحصربه‌فرد و نیز یادآور عصر طلایی دوبله در کشورمان بود. در نگارش کتاب‌هایش نیز نویسنده‌ای یکّه، خوش‌قلم و توانا نشان می‌داد. کتاب‌هایی که هر یک برآمده و چکیده‌ای از سال‌ها پرسه زدن و جدیت در یکی از عرصه‌های مورد علاقه و فعالیتش بودند. در هنر آواز و موسیقی نیز یکی از معدود خوانندگان سبک بیات تهران بود، به علاوه این‌که نام و صدایش در زمرهٔ انگشت‌شمار پیش‌پرده خوانان قدیم برده می‌شد. او کسی بود که از هر انگشتش هنری در حد کمال یا دست‌کم نزدیک به کمال‌یافتگی می‌بارید و خالق گنجینه‌ای از چند هنر گوناگون به‌شمار می‌رفت.[1]

زندگی‌نامه

تولد و تحصیلات

مرتضی احمدی (زاده ۱۰ آبان ۱۳۰۳) در جنوب تهران به دنیا آمد. پدرش سقط فروش بود. برای تحصیل ابتدا به مکتب و سپس به دبستان منوچهری در میدان گمرک رفت و بعد از آن به دبیرستان شرف و دبیرستان روشن رفت. در شانزده‌سالگی ورزش باستانی و فوتبال را شروع کرد و به همراه تیم فوتبال دبیرستانش در مسابقات آموزشگاه‌های تهران رتبه‌هایی به دست آورد. بعدها در تیم فوتبال راه‌آهن تهران و پس از آن در باشگاه راه‌آهن بازیکن و مربی (تا سال ۱۳۲۵) شد.

فعالیت حرفه‌ای
مرتضی احمدی (راست) و نصرت کریمی (چپ) در پشت صحنه فیلم خانه خراب -سال ۱۳۵۴

پس از چند تلاش آماتوری در تئاتر در سال ۱۳۲۱ با کمک عده‌ای از دوستانش «تماشاخانه ماه» را روبه‌روی باغ فردوس دایر کرد، ولی پس از چند هفته مجبور به ترک آنجا شد. در اوایل پاییز سال ۱۳۲۲ در تئاتر فرهنگ برای اولین بار پیش پرده‌خوانی کرد و در نتیجه آن بازیگر تئاتر هم شد. مدتی بعد پدرش از فعالیت او در تئاتر آگاه شد و او را از خانه بیرون کرد.[2] مرتضی احمدی پس از مدتی هم‌زمان با هنرپیشگی در راه‌آهن تهران به‌عنوان تعمیرکار استخدام شد.

مرتضی احمدی برای اولین بار به سبک بیات تهران در پیش پرده‌ها آواز خواند و نیز اولین بار (در سال ۱۳۲۲) ترانهٔ گلپری جون را اجرا کرد، که بسیار محبوب شد و به خاطر آن برای کار در رادیو تهران دعوت شد. در یکی از پیش پرده‌ها ترانهٔ دیگری به نام کارگرم من را اجرا کرد که با استقبال کارگران راه‌آهن روبرو شد و پس از آن هم منجر به اعتصاب کارگران راه‌آهن گردید که در نتیجه، مرتضی احمدی به بخش حسابداری راه‌آهن منتقل شد و پس از پایان اعتصاب دستگیر شد و در کلانتری تعهد کرد از آن به بعد از اجرای آن پیش پرده خودداری کند.

پیش‌پردهٔ دیگری نیز با اجرای احمدی به نام قدس شاهین (دربارهٔ ماجرای تجاوز جنسی عده‌ای از سربازان آمریکایی به یک زن ایرانی) توقیف شد؛ ولی پس از اجرای مجدد آن در پاییز سال ۱۳۲۳ در جمعی خصوصی، محکوم شد شش ماه به کرمان تبعید شود که با پیگیری محمد مسعود، مدیر روزنامهٔ مرد امروز که تصادفاً به تئاتر فرهنگ آمده بود ملغی شد.[3] چندتا از پیش‌پرده‌های دیگر با اجرای احمدی نیز توقیف شده‌است، از جمله پیش‌پرده‌ای به نام پیرهن زرده که دربارهٔ گروه‌های فشار حزب دموکرات ایران که پیراهن زرد می‌پوشیدند بود که به کتک خوردن مرتضی احمدی و بازداشت او انجامید و پیش‌پرده‌ای به نام کارمند دولت که منجر به انفصال موقت او از خدمت در راه‌آهن شد ولی با اعتراض احمدی به دیوان عالی کشور لغو شد.

مرتضی احمدی در بهار سال ۱۳۲۴ از طریق مسابقات فوتبال با ناصر فخرآرایی که در تیم «آفتاب شرق» بازیکن و مربی بود آشنا شد. در ۱۵ بهمن سال ۱۳۲۷ به دعوت فخرآرایی به مراسم سالگرد افتتاح دانشگاه تهران رفت و در آن جا شاهد ترور محمدرضا شاه به دست فخرآرایی بود که به کشته شدن فخرآرایی و دستگیر شدن احمدی انجامید که پس از بازجویی و اثبات بی‌اطلاعی‌اش از ماجرا، آزاد شد.

احمدی در سال ۱۳۲۳ به رادیو تهران (چندی بعد در رادیو ایران و بعد از آن در رادیو و تلویزیون ایران)به کار کردن اشتغال گزید، تا برنامه‌های کمدی اجرا کند. در دوره‌های مختلفی در رادیو کار کرد و از جمله تیپی به نام «بابا جاهل گریان» اجرا کرد و به سبک‌های مختلف ترانه و آواز خواند. در فروردین سال۱۳۵۳ نقش اول سریال پربینندهٔ هردمبیل، نوشتهٔ پرویز خطیبی را بازی کرد و در نظرخواهی از مردم در سال ۱۳۵۶ به‌عنوان محبوب‌ترین هنرپیشهٔ رادیو انتخاب شد.[4]

وی در سال ۱۳۲۶ گویندهٔ فیلم‌های خارجی شد و از اعضای اولیهٔ انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم (تأسیس در سال ۱۳۴۲) بود.

پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ احمدی بازیگری را کنار گذاشت و به مدت هفت سال به اهواز رفت؛ ولی پس از بازگشت به تهران از نو کار بازیگری را در سریالی تلویزیونی به نام تک‌مضراب از سر گرفت. از سریال‌های تلویزیونی دیگری که بازی کرده‌است می‌توان از سلطان صاحبقران، هفت شهر عشق (سال ۱۳۵۶)، آئینه و زیر بازارچه (سال ۱۳۷۷، رضا ژیان) نام برد.

در فروردین سال ۱۳۴۹ نیز احمدی به دعوت علی حاتمی ترانهٔ عنوان‌بندی فیلم حسن کچل را، ضربی‌خوانی کرد (که به نام «روحوضی» نیز شناخته می‌شود). در همین سبک درسال ۱۳۲۸ پنج صفحهٔ موسیقی برای یک شرکت انگلیسی ضبط کرد. مرتضی احمدی بیش از چهارصد ترانهٔ ضربی و صد و پنجاه ترانهٔ فکاهی خوانده‌است.[5]

شرکت چهل و هشت داستان

این مجموعه از محصولات شرکت «چهل و هشت داستان» است که در اواخر دوران شاه و اوایل انقلاب به تولید محصولات فرهنگی برای کودکان ایرانی می‌پرداخت. دیگر اعضای این گروه عبارت بودند از ناهید امیریان در نقش «جینا»، نادره سالارپور در نقش «پینوکیو» و کنعان کیانی در نقش «گربه نره». ویژگی اصلی این اجرا از داستان پینوکیو، ادغام آن با ساز و ضرب ایرانی و ترانه‌های سبک روحوضی است که به این داستان خارجی حال و هوای کاملاً ایرانی می‌دهد؛ تا آنجا که قسمتی ویژه، جدا از خط سیر اصلی قصه، برای نوروز و سفره هفت سین تهیه می‌شد و در آن قسمت شخصیت‌های داستان (پینوکیو، جینا، آقا روباهه و گربه نَره) به شمردن سین‌های هفت‌سین و خواندن آواز جوجه خروس می‌پردازند! شایان ذکر و گفتنی است که همین گروه چهار نفره کار دوبله کارتون ژاپنی این داستان را نیز بر عهده داشتند که بالطبع شرایط زبان و فرهنگ ژاپنی، در آن کارتون، جایی برای اضافه کردنِ قطعات روحوضی، ساز و آواز ایرانی یا تیکه کلام‌های فرهنگ فارسی از قبیل شمردن هفت سین و غیره را میسر نمی‌نمود. مرتضی احمدی علاوه بر گویندگی به جای شخصیت بابا علاءالدین در کارتون سندباد و هم چنین روباه مکار در پینوکیو گویش‌های بسیاری را در دوبله ایران از خود به یادگار گذاشت که نمونه‌هایی از آن‌ها را می‌توان در فیلم‌های زیر شنید: بینوایان (۱۹۵۸ به جای قاضی دادگاه)، بهترین سالهای زندگی ما (ارسکاین وینفورد و دین وایت)، دختر خداحافظی (بجای رابرت کاستانزو)، برو به اسپارتی‌ها بگو، گوردون پری (بجای خبرنگار و گوینده فرودگاه)، سراسر شب، مصری (بجای هنری دانیل در نقش مکره)، فریب خورده و رها شده (بجای سه نفر)، طرح شیطانی، به من میگن هیچ‌کس، گرگها در شهر (بجای شخصیت قاضی بناتو)، شمال از شمال غربی (بجای چند نقش کوتاه)، کارتون سفرهای میتی کومان (در یکی دو قسمت به جای کلانتر بدجنس)، کارتون نیلز (بجای روباه) و … علاوه بر این مرتضی احمدی در رادیو، (پیش از انقلاب در «رادیو تعطیلی» و پس از انقلاب در رادیو «صبح جمعه با شما»، دوبله فیلم‌های ایرانی و در زمینهٔ آوازِ خاص «بر و بچه‌های تهرون قدیم» با نام آواز کوچه‌باغی (بیات تهران)فعالیت گسترده‌ای داشت. «خوب به یاد دارم که وقتی مصاحبه‌های صوتی و تلفنی در این زمینه می‌کردیم، با چه دقت و حضور ذهنی اطلاعات غلط راه‌یافته به این هنر حالا مهجور و دورافتاده را گوشزد می‌کرد و نکته‌های صحیح مربوط به همان غلط‌های مصطلح را به یاد می‌آورد. قرار بود که جلوی دوربین فیلم مستند غزل‌خونای تهرون بنشیند و با اجراها و صحبت‌های تکمیلی‌اش برگی زرین و بی‌مثال بر اوراق دفتر این فیلم تحقیقی بیفزاید که شوربختانه عجل فرصت نداد و ما را در عطشی همیشگی فرو برد.»

ازدواج

احمدی در ۹ مرداد سال ۱۳۳۴ با یکی از همکارانش در راه‌آهن به نام «زهرا جوانشیر» ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند دختر به نام آزیتا (متولد سال ۱۳۳۷) و یک فرزند پسر به نام مازیار (متولد سال ۱۳۴۰) بود. «زهرا جوانشیر» در۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۵۰ بر اثر بیماری سرطان درگذشت.

درگذشت

مرتضی احمدی در ساعت ۱۱:۰۰ صبح روز ۳۰ آذر سال ۱۳۹۳ در ۹۰ سالگی به دلیل مشکل ریوی و کهولت سن در منزلش در تهران درگذشت.[6] در روز ۳ دی سال ۱۳۹۳ پیکر مرتضی احمدی توسط برخی هنرمندان و مردم تشییع گردید و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا تدفین شد. در این مراسم حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، علی مرادخانی، معاونت هنری وزارت فرهنگ، بهزاد فراهانی، مرضیه برومند، از هنرمندان تئاتر و تلویزیون و افشین پیروانی، مربی و فوتبالیست تیم پرسپولیس سخنرانی کردند.[7]

عشق به تهران

مرتضی احمدی علاقه وصف‌ناپذیری به تهران داشت. در اواخر عمرش در برنامه زنده تلویزیونی شبکه یک سیما گفت: «بچه تهرونم و عاشق شهرم هستم، تهرون زندگی‌ام و زادگاهم است»؛ به گزارش تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی وی در جوانی قسم خورده بود با گویش تهران قدیم، مشکلات جامعه را بازگو کند.[8]

از جمله فعالیت‌های دیگر مرتضی احمدی گردآوری و نگارش فرهنگ عامیانه (فولکلور) تهران است. او در این زمینه کتاب‌های: «کهنه‌های همیشه نو»، «فرهنگ بر و بچه‌های تِرون»، و «پرسه در احوالات تِرون و تِرونیا» را تألیف کرده‌است. علاوه بر تألیفاتش در حوزه فرهنگ نویسی، او برخی از قدیمی‌ترین ترانه‌های کوچه‌بازاری تهران را به صورت (ضربی خوانی) بازخوانی کرده‌است.[9]

ستایش دیگران
”
آن مرد گنجی در سر دارد / که میان شما پخش می‌کند. / گنج مردم نادار؛ / مردمان دریغ شده! / گنجی از ناداری / گردآوری شده از روزمرگی / در جهان رو به دگرگونی! / آن مرد سرود گمشده می‌خواند؛ / بازیابد خود بی خویشِ خویش را / در بَم و زیرهای آن؛ / در تهران گمشده![10]		 “

—وصفِ مرتضی احمدی از زبان بهرام بیضایی

سعید پورصمیمی گفته: آقای مرتضی احمدی بیش از هفتاد سال در عرصهٔ هنر با سربلندی زندگی کرده‌است. من افتخار داشتم که با او کار کنم و او برای من فقط یک همکار نبود، پدر بود و استاد بود و مراقب بچه‌هایش بود که کارمان بهتر بشود و حالا هم که بازنشسته شده دست به قلم برده‌است. این نوشته‌ها یادگاری است که باید منتقل می‌شد به نسل‌های بعد و همت این کار را کسی جز مرتضی احمدی نداشت.[11]

بهزاد فراهانی گفته: مرتضی احمدی از مبارزین جنبش کارگری ایران است. به عنوان مردی که در راستای تفکر و اندیشهٔ مساوات و برابری زحمات فراوان کشیده‌است. شاید ما از زندگی بعضی از عزیزان فرزانه در ارتباط با مسائل سیاسی کمتر آگاه هستیم، شاید کمتر مجال بوده تا به بخشی از زندگی هنرمندانی بپردازیم که در ارتباط با این مسائل گذشته‌است. استاد احمدی از سال ۱۳۲۰ به جامعهٔ ورزشی ایران پیوست، به ویژه به آن بخش از جامعهٔ ورزشی که دیدگاه‌های دادگرانه داشت. پرسپولیس یا شاهین سابق تیمی بود که بستر رشد نسل زحمتکش و تلخ کام تهران یا کشورمان بود؛ و مرتضی احمدی از همان آغاز چه زمانی که در تیم شاهین توپ می‌زد و چه زمانی که به عنوان شاعر تمام ترانه‌های زیبای مردمی‌اش به دل هزاران هزار هوادار شاهین می‌نشست، همیشه همراه و پشتیبان مردم زحمتکش بود.[11]

کارها

سینما

مرتضی احمدی در سال ۱۳۳۲ برای اولین بار در سینما بازی کرد، در فیلمی به نام «ماجرای زندگی» به کارگردانی «نصرت‌الله محتشم».[12][13] از فیلم‌های دیگر او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

سال نام فیلم نقش کارگردان
۱۳۸۴ ستاره‌ها ۳: ستاره بود فریدون جیرانی
۱۳۷۵ مینا و غنچه محمد حسین‌پور
جهان خادم‌المله
سرحد اکبر صادقی
۱۳۷۳ کلاه‌قرمزی و پسرخاله آقای معتمدی ایرج طهماسب
عروسی خون مجید جوانمرد
حالا چه شود! محمد جعفری هرندی
تحفه هند دایی جان محمدرضا زهتابی
۱۳۷۲ بلندی‌های صفر دایی حسینعلی لیالستانی
۱۳۷۰ یکبار برای همیشه مسافرخانه چی سیروس الوند
ناصرالدین‌شاه آکتور سینما جارچی محسن مخملباف
راه و بیراه سیامک شایقی
خانه خلوت مهدی صباغ‌زاده
۱۳۶۸ صنوبرهای سوزان عباس شیخ بابایی
۱۳۶۷ گراند سینما حسن هدایت
ارثیه کاظم بلوچی
تا غروب جعفر والی
۱۳۶۶ در انتظار شیطان حمیدالدین صفایی
۱۳۶۵ جدال در تاسوکی خیرمحمد فرامرز قریبیان
مأموریت حسین زندباف
معما سرهنگ نوبختی حسین زندباف
۱۳۶۴ اتوبوس کدخدا یدالله صمدی
مدرک جرم آقای حمیدی منوچهر حقانی‌پرست
۱۳۶۳ مردی که زیاد می‌دانست یدالله صمدی
۱۳۵۴ خانه خراب معمار نصرت کریمی
ذبیح محمد متوسلانی
فرار از حجله جواد طاهری
۱۳۵۳ موسرخه عبدالله غیابی
آب حبیب‌ کاووش
۱۳۵۲ جعفر جنی و محبوبه اش رضا صفایی
تنها و گل‌ها ابوالقاسم ملکوتی
۱۳۵۱ مطرب اسماعیل نوری‌علاء
قایقرانان رضا صفایی
فرار از زندگی رضا صفایی
قلندر علی حاتمی
نانجیب عباس کسایی
۱۳۵۰ شراره احمد نجیب‌زاده
باباشمل جارچی باشی علی حاتمی
وحشی جنگل روبرت اکهارت
فریاد سلیمان میناسیان
هراند میناسیان
۱۳۴۹ جنجال عروسی احمد نجیب‌زاده
میوه گناه محمود کوشان
شیرین و فرهاد اسماعیل کوشان
۱۳۳۲ ماجرای زندگی نصرت‌الله محتشم

تلویزیون
سالنامسمتکارگردانتوضیحات
۱۳۸۷–۱۳۹۲شکرستانراوی
صدا پیشه		بابک نظری
سعید ضامنی		برنامه کودک و نوجوان شبکه ۲
۱۳۸۹چاووش بهاربازیگرافشین اربابی
۱۳۸۸مجموعه عروسکی «بچه‌های کوچه دوستی»بازیگرهنگامه مفید
۱۳۸۴مثل همیشهبازیگرسید وحید حسینی
‌‌۱۳۸۳تاغروببازیگرمحمد بناییشبکه ۲
۱۳۸۱توپ گرد[14]بازیگربهروز بقاییبرنامه کودک و نوجوان شبکه ۱
۱۳۸۱زیرگذربازیگرمحمد عمرانی
۱۳۸۰تازه چه خبر همسایه؟بازیگربهروز بقایی
امیر سماواتی
کارگردان تلویزیونی مسعود فروتن		شبکه ۲
۱۳۸۰رستوران خانوادگیبازیگر مهمانحسین سهیلی‌زادهشبکه تهران
۱۳۸۰خانه پدریبازیگر مهمانفریدون حسن‌پورشبکه تهران
۱۳۷۹خواستگاری پرماجرابازیگرمحمد بناییشبکه ۲
۱۳۷۹ماجراهای خانه قدیمیبازیگراسماعیل میهن‌دوستشبکه ۱
۱۳۷۹پانزده مسافربازیگرمهدی طاهریپخش روزانه از «برنامه سیمای خانواده» شبکه ۱
۱۳۷۸دردسر بزرگبازیگرعلی عبدالعلی‌زادهپخش در تعطیلات نوروز ۱۳۷۹ از شبکه ۲
۱۳۷۸دانی و من - سری دومبازیگرعلی عبدالعلی‌زادهشبکه تهران
۱۳۷۷–۱۳۷۸زیر بازارچهبازیگررضا ژیانشبکه ۲
۱۳۷۶گل‌های آفتابگردانبازیگر مهمانمسعود شاه محمدیپخش روزانه از برنامه «سیمای خانواده»، شبکه ١
۱۳۷۵–۱۳۷۶تهران ۱۱- ۵۹۵ ج ۴۸بازیگرمرضیه برومندبازی در اپیزود «تحقیق»
۱۳۷۵ببخشیدبازیگررضا کرم‌رضاییشبکه تهران
۱۳۷۵فروشگاهبازیگراحمد بهبهانیشبکه ۳
۱۳۷۵نوعی دیگربازیگر مهمانبهروز بقاییشبکه تهران
۱۳۷۴مجموعهٔ داستانهای «قصه شب سیما»بازیگرمسعود فروتنبازی در اپیزودهای «ضامن» و «خانه عشق» - شبکه ۱
۱۳۷۴کت و شلوار خواستگاریبازیگرسعید سلطانیپخش در نوروز ۱۳۷۵ - شبکه ۱
۱۳۷۴زائر غریببازیگراکبر صادقینویسنده: بهمن زرین‌پور
۱۳۷۳اشتباه در اشتباهبازیگرجواد انصافی
۱۳۷۱بیا تا گل برافشانیمبازیگرخسرو ملکان
۱۳۷۱آخرین سندبازیگررضا گنجی
۱۳۷۰–۱۳۷۱تعطیلات نوروزیبازیگرخسرو ملکاندر نوروز ۱۳۷۱ از شبکه ۱ پخش شد.
۱۳۶۹چای و لبخندبازیگراحمد بهبهانی
۱۳۶۹کمند خاطراتبازیگرسید ضیاءالدین دری، حسین خندان، هوشنگ پاکروان
۱۳۶۹آرایشگاه زیبابازیگرمرضیه برومند
۱۳۶۷بخش چهار جراحیبازیگرمسعود فروتنشبکه ۱
۱۳۶۶آئینه (سری سوم)بازیگرفریدون فرهودیشبکه ۱
۱۳۵۶چنگکبازیگرمحمد متوسلانی، جلال مقدم، فریبرز صالح، فرخ ساجدی
۱۳۵۵مجموعه طنز تلویزیونی «پنجره‌ها»بازیگراسماعیل احمدی
۱۳۵۴سلطان صاحبقرانبازیگرعلی حاتمیاین سریال در ۱۳ قسمت و به صورت سیاه سفید، برای نخستین بار از «۱۵ آبان ۱۳۵۴» و برای بار دوم، از «۷ تیرماه ۱۳۵۶» پخش شد.
؟هفت شهر عشقبازیگرنظام فاطمی
۱۳۵۱–۱۳۵۲هردمبیل و هردم کلنگبازیگرپرویز خطیبی
؟چهره‌هابازیگرپرویز خطیبی
۱۳۴۰–۱۳۴۵تک‌مضراببازیگرعلی محزون

کارتون
  • از ماندگارترین آثار مرتضی احمدی می‌توان به کار صدایی (نوعی دوبله) وی در مجموعه پینوکیو اشاره کرد که در آن در نقش «روباه مکار» به خواندن متن می‌پرداخت.
  • بابا علاءالدین (ماجراهای سندباد)
  • راوی و آواز خوانی در کارتون هورتون

گویندگی در فیلم‌ها

کتاب‌شناسی
  • پرسه در احوالات ترون و ترونیا. تهران: هیلا، ۱۳۸۸. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۶۳۹-۰۱-۸
  • پیش‌پرده و پیش‌پرده خوانی. تهیه و تنظیم نت‌ها بهرنگ بقایی. تهران: ققنوس، ۱۳۹۳. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۳۱۱-۹۷۶-۸
  • فرهنگ برو بچه‌های ترون. کلمه‌های ویژه، واژه‌ها اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های تهرانی. تهران: هیلا، ۱۳۸۶. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۹۱۰۱۷-۱-۲
  • ک‍ه‍ن‍ه‌ه‍ای ه‍م‍ی‍ش‍ه ن‍و. ت‍ران‍ه‌ه‍ای ت‍خ‍ت ح‍وض‍ی. گردآوری م‍رت‍ض‍ی اح‍م‍دی. ت‍ه‍ران: ق‍ق‍ن‍وس، ۱۳۸۱. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۳۱۱-۳۰۱-۸
  • مردی که هیچ بود. تهران: هیلا، ۱۳۹۳. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۶۳۹-۲۸-۵
  • م‍ن و زن‍دگ‍ی. خ‍اطرات م‍رت‍ض‍ی اح‍م‍دی. ت‍ه‍ران: ق‍ق‍ن‍وس، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۱۱-۲۱۲-۸

پانویس
  1. علی شیرازی (۳ دی ۱۳۹۳). «یادی از مرتضی احمدی، ذوالفنون؛ به مفهوم واقعی کلمه». وبگاه ماهنامه سینمایی فیلم. دریافت‌شده در ۳ دی ۱۳۹۳.
  2. (احمدی ۱۳۷۸، صص ۷۶ و ۷۷ و نصیری فر ۱۳۷۱، ص ۲۷۸)
  3. (احمدی ۱۳۷۸، صص ۹۴ و ۹۵)
  4. (احمدی ۱۳۷۸، ص ۱۹۱)
  5. نصیری‌فر، مردان موسیقی سنتی و نوین ایران، ۲۸۰.
  6. درگذشت مرتضی احمدی در وبگاه ایرنا
  7. «(تصاویر) مراسم تشییع مرتضی احمدی». فرارو. ۳ دی ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۳ دی ۱۳۹۳.
  8. https://www.youtube.com/watch?v=J8StCS96Qxk
  9. مرتضی احمدی، بازیگر و گردآورنده فرهنگ عامیانه تهران درگذشت
  10. بیضایی، بهرام. «آن مرد». مجلهٔ بخارا. مهر - دی ۱۳۸۹ - شماره ۷۷ و ۷۸. صفحهٔ ۷.
  11. http://bukharamag.com/1393.09.3999.html
  12. زندگی‌نامه مرتضی احمدی در وبگاه روزنامه همشهری
  13. زندگی‌نامه مرتضی احمدی در بانک اطلاعات اینترنتی سینمایی سوره
  14. ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال بیست و یکم، شمارهٔ ۲۹۵، صفحهٔ ۳۴، بهمن ۸۱

منابع

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مرتضی احمدی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.