سوسن (خواننده)

گل‌اندام طاهرخانی با نام هنری سوسن (زاده‌ٔ اردیبهشت ۱۳۱۹[1] در قصر شیرین − درگذشتهٔ ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۳ در لس آنجلس) خوانندهٔ اهل ایران بود.[2]

سوسن
اطلاعات پس‌زمینه
نام شناسنامه‌ایگل‌اندام طاهرخانی
نام(های) دیگرسوسن
زادهاردیبهشت ۱۳۱۹
قصرشیرین، ایران
درگذشته۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۳
(۶۴ سال)
لس آنجلس، آمریکا
ژانرموسیقی کوچه بازاری

اوایل زندگی

سوسن با نام اصلی مهناز یا گل‌اندام طاهرخانی[3] در سال ۱۳۱۹ در قصر شیرین متولد شد. نام پدرش ابراهیم و نام مادرش بلقیس بود. خانوادهٔ سوسن کُرد بودند. .[4] پس از مرگ پدرش در یک حادثهٔ تصادف که خودش هم مجروح گشت، به همراه مادرش به شهر تاکستان مهاجرت کرد و مدتی در این شهر ساکن شد و با گرفتن شناسنامه به نام گل‌اندام طاهرخانی به تهران مهاجرت کرد. آنان در کاروان‌سرایی در بازار شهر ری زندگی می‌کردند و مادرش به علت بیماری وبا درگذشت. سوسن نزد زنی تنها که به او عمه می‌گفت زندگی کرد. در همسایگی آنان زنی بود که در کافه‌ها می‌خواند و بعضی وقت‌ها سوسن را با خود به کافه می‌برد و کم‌کم او هم با شبی دو تومان شروع به کار کرد.

ورود به عرصه خوانندگی

سوسن کم‌کم پا به عرصه خوانندگی و تقلید ترانه‌های دلکش و قمرالملوک وزیری و ملوک ضرابی پرداخت و با نام ویکتور در یک کافه با شبی پانزده تومان مشغول به کار شد و پس از چندی رشید مردای آهنگساز موسیقی کوچه بازاری با او آشنا شد و او را به کافه دیگری برد و نام هنری سوسن را برای او انتخاب کرد. ناگفته نماند که چون سوسن سواد خواندن و نوشتن نداشت به کمک رشید مردای و محمد تهرانی ترانه‌ها را حفظ می‌کرد. پس از سال‌ها توسط جمیله رقصنده هنرمند به کافه‌های مجلل‌تر پایش باز شد و تا آنجا پیش رفت که توانست در شکوفه نو یکی از کاباره‌های مهم آن زمان تهران، جایی برای خود باز کند. آقا رضا سهیلای معروف که دارای چند کافه در لاله‌زار بود از او خواستگاری کرد ولی او جواب رد داد. با گذشت زمان پایش به رادیو باز شد و سپس به مهمانی‌های بزرگان دعوت شد و همچنین توسط پوران وارد دربار شد و سوسن به خاطر قدردانی از جمیله باعث شد که جمیله هم بتواند به دربار رفت‌وآمد نماید. در بیشترین مهمانی‌های تاج الملوک مادر محمدرضا شاه پهلوی او به اتفاق ملوک ضرابی دعوت می‌شد. در یک مهمانی فرح پهلوی همسر شاه گردنبندی را از گردن خود باز کرد و برای قدردانی به گردن سوسن انداخت. سوسن مدت‌ها خواننده خصوصی سردار نجف زاده یکی از حاکمان وقت بود و از او نیز هدایای بسیاری دریافت کرد. نا گفته نماند که هدایایی از مادر شاه هم گرفته بود که ارزش مادی زیادی داشت ولی در موقع فرار از ایران قاچاقچیان در ترکیه مقداری از آن را ربودند. معروف‌ترین ترانه سوسن، «دوست دارم می‌دونی» است که آهنگ آن از فتح‌الله ریاحی و شعر آن از سعید دبیری است. ترانه‌هایی از او در چند فیلم پیش از انقلاب به‌کار رفته‌است، از جمله: قیصر و حسن کچل.

پس از انقلاب ۱۳۵۷

سوسن قبل انقلاب در کاباره‌های بسیار مشهوری می‌خواند و پول خوبی می‌گرفت اما همه را خرج فقرا می‌کرد او در بین خواننده‌های زمان خود بیشترین کار خیر و کمک به محرومان را می‌کرد به‌طوری‌که بعد از انقلاب چیزی برای خودش به آن صورت نمانده بود بدین ترتیب سوسن مجبور شد پس از اقامت مدتی در محله گیشا و پس از آن به علت گرانی جا نزدیک به چهارراه سیروس با محمد تهرانی رقاص و خواننده مهمانی‌های خصوصی که کارهای تئاتر روحوضیهای قدیم را اجرا می‌کرد هم‌خانه شود و پس از دستگیری در دو مهمانی و تحمل دو مرتبه ۷۴ ضربه شلاق، تعهد داد که دیگر خوانندگی نکند. پس از چند ماه به کمک شخصی از طریق کوه به ترکیه و سپس لندن و بعد به آمریکا مهاجرت کرد و در روز ۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۳ بر اثر ناراحتی تنفسی چشم از جهان فروبست.

ساخت بیمارستان

بیمارستانی در شهر قصرشیرین با کمک و حمایت مالی وی ساخته شد که محلی‌ها به نام وی آن را می‌شناسند. زمانی که این بیمارستان ۳ طبقه و ۱۴۴ تخت‌خوابی در آستانه افتتاح بود، جنگ ایران و عراق آغاز شد و پس از تصرف قصر شیرین توسط عراق بعثی تا اوایل سال ۱۳۶۲ هجری شمسی، این بیمارستان در تصرف عراق بود. عراقی‌ها پیش از عقب‌نشینی خود از قصر شیرین، با کار گذاشتن تی‌ان‌تی در زیر ستون‌های بیمارستان آن را تخریب کردند؛ البته با وجود تخریب بخش عظیمی از آن، بخشی ناپایدار از آن باقی مانده‌است. مساحت این ساختمان حدود چهار هزار مترمربع است که طبقه اول کاملاً تخریب شده و دو طبقه دیگر که بخش‌های زیادی از آن ویران شده به خوبی قابل مشاهد است.[5][6]

این بیمارستان هنوز بازسازی نشده و به عنوان مخروبه باقی مانده از دوران جنگ ایران و عراق مورد بازدید قرار می‌گیرد.

درگذشت

سوسن در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۳ پس از یک عمل جراحی بر روی بازوی دست راستش که مدت‌ها پیش از آن دچار شکستگی شده بود به علت ایست قلبی در بیمارستانی در لس آنجلس آمریکا درگذشت.[2][7][3]

ترانه‌شناسی
  • گلی خفته
  • مخروبه
  • امروز
  • سفر
  • عاشقی
  • زوار
  • دوستت دارم
  • آخ به دلم

امروز
نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز تنظیم
عروس خانوم رشید مرادی رشید مرادی محمد حیدری
دروغه بهی بهی محمد حیدری
دو تا رفیق مقدم سلطانی مقدم سلطانی پرویز رحمان پناه
شهر بی تو معینی کرمانشاهی تورج شعبانخانی
دل قشنگه شهپر حسین واثقی بهروز پناهی
خوش به حال مستان

سفر
نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز تنظیم
سفر مهموری امیر پازوکی
خوش به حال دیوونه
مخروبه جهانبخش مهموری امیر پازوکی
خطا کردم جهانبخش مهرورز امیر پازوکی
عشق یکسره مجید یراق طلا امیر پازوکی
یادته اکبر آزاد گودرزی
هرکی به فکر خویشه سعید دبیری امیر پازوکی
دنیا دو روزه امان منطقی انوشیروان روحانی
قلش بده
گل حسرت علیزاده علی نوعدوست

عاشقی
نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز تنظیم
سر به سرم نذار رامین رامین محمد حیدری
قسم ریاحی ریاحی محمد حیدری
دختر جنوبی ایرج طاهری ایرج طاهری محمد حیدری
آرزوی دل جمشید نجفی جمشید نجفی محمد حیدری
بلای عاشقی محمد حیدری محمد حیدری محمد حیدری
میخوونه دستگیر دستگیر محمد حیدری
خدانگهدار ریاحی ریاحی ریاحی

زوار
نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز تنظیم
زوار
راز دل
دنیای قشنگ
یادت میاد
نه آفتابی نه مهتابی
نگو خداحافظ
دل نداره گنهی
دل
نگاه

دوست دارم
نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز تنظیم
دوست دارم سعید دبیری فتح‌الله ریاحی
خودم کردم که لعنت بر خودم باد
آخ به دلم مجید یراق طلا امیر پازوکی
الاکلنگ و تیشه بامداد جویباری حسین صمدی آندرانیک
انگشتر فتح‌الله ریاحی فتح‌الله ریاحی
کلاه مخملی تورج نگهبان اسفندیار منفردزاده
دختر دیوونه سعید دبیری فتح‌الله ریاحی
به من نگو اکبر آزاد منوچهر گودرزی
گلی بچین و برو
خدانگهدار

آخ به دلم
نام ترانه ترانه‌سرا آهنگساز تنظیم
گلی بچین و برو
الاکلنگ و تیشه
دختر دیوونه
به من نگو
آخ به دلم
کلاه مخملی
هرکی به فکر خویشه
یادته
دنیا دو روزه
قلش بده
کی میشه
نازنیا

منابع
  1. https://tavaana.org/fa/Suan_Taherkhani
  2. «BBC Persian». www.bbc.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۷.
  3. الهه خوشنام (۲ مه ۲۰۱۴). «این سوسن است که می‌خواند». ویچه‌وله. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۴.
  4. لندن، کیهان (۲۰۱۹-۰۵-۱۲). «ناگفته‌های سوزان خوانندهٔ قدیمی لاله‌زار؛ از مصادرهٔ اموال تا زندان و خانه‌نشینی». کیهان لندن. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۷.
  5. «بیمارستان سوسن».
  6. «بیمارستان سوسن». iran20.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۳۰.
  7. «درگذشت سوسن در اثر ايست قلبي پس از عمل دست، از ديد يک روزنامه نگار». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۰۷.

پیوند به بیرون

جستارهای وابسته
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.