عطاءالله خرم
عطاءالله خرم (زاده دوازدهم فروردین ۱۳۰۵- درگذشته ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳) نوازنده ویولن و آهنگساز ایرانی بود.
عطاءالله خرم | |
---|---|
نام شناسنامهای | عطاءالله خرم |
زاده | ۱۳۰۵ تبریز، ایران |
درگذشته | ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳ (۸۷ سال) لس آنجلس، ایالات متحده |
ژانر | سنتی، پاپ |
ساز(ها) | ویولن |
سازهای اصلی | |
ویولن |
زندگینامه
عطاءالله خرم آهنگساز پرکار و خلاق و آفریننده ملودیهای زیبا و جاودانه ایرانی از جوانی به راهنمایی دایی خود با موسیقی آشنا شد و مدتی با روبیک گریگوریان و نیز ابوالحسن صبا کار کرد.
ترانههای بسیاری برای خوانندگانی مانند ویگن،دلکش، ایرج،هایده،رامش،عارف،منوچهرسخایی،روانبخش،حمیرا، رامین،راشین ومحمدرضا شجریان آهنگ ساخت که در زمان خود بسیار مورد استقبال قرار گرفتند و از میان آنها چندین ترانه جاودانه شدند و بیادگار ماندهاست. در زمره صدها اثر او میتوان از بارون بارونه، شاه دوماد،شکوفه ها،بی ستاره ها،دوکبوتر،کجاوه، ساقی،دختردریاورقیب باصدای ویگن وطلسم آرزوها باصدای عارف ولاله وگل باصدای ایرج و نیز ترانه پرستو با صدای منوچهر سخایی یاد کرد.وی مدتها رهبر ارکستر جاز رادیو ایران بود.
در سالهای پیش از مرگ در لس آنجلس زندگی میکرد و نیز چند جلد کتاب (گلستان موسیقی و همچنین ردیفهای موسیقی ایرانی) در مورد تاریخ موسیقی ایران منتشر کرد.
عطاءالله خرم ـ نوازنده ویولن و آهنگساز پرتوان و آفریننده ملودیهای ایرانی بود که در سال ۱۳۰۵ در شهر باستانی تبریز چشم بجهان گشود. چندی گذشت و او به همراه خانواده به رضائیه «ارومیه» کوچ کرد. مقداری نواختن سازهای موسیقی را در آن دیار فرا گرفت و سپس سوی پایتخت رهسپار شد و در نزد استاد صبا موسیقی کلاسیک ایرانی را فراگرفت و نیز به نزد روبن گریگوریان هنرمند کشورمان آموزش سازهای مدرن را فرا گرفت. او نزدیک به ۴۰۰ آهنگ در ایران برای شمار زیادی از هنرمندان ایرانی ساخت (خوانندگانی چون ویگن،عارف،گوگوش،رامش،منوچهر سخایی،روانبخش،حمیرا، افشین، ایرج،هایده،محمدرضا شجریان،راشین…) که دهها آهنگ از آنها امروزه از رایو و تلویزیون ایرانی پخش میشوند و به یادگار برای ما ماندهاند. او گذشته از آهنگهای بیشماری که ساخت در کار سینما و نیز به ویژه در ساختن آگهی بازرگانی بسیار پرکار بود که بسیار برایش سودآور بود: میتوان به آگهی تلویزیون فیلیپس و پرده کرکره «سایه روشن» و روغن نباتی قو و روغن کرمانشاهی و… و همینطور به فیلم «بی ستارهها» اشاره کرد که خود او و ویگن هم در بخش کوچکی از آن فیلم به نواختن ویلن و آواز میپردازند. بیشتر کارهای او با ویگن دردریان اجرا شدند و دوستی استوار و ریشه داری در بین آن دو سر گرفت که تا پایان عمر دوام یافت. آهنگ «شا دوماد» از آهنگهای بیادمانی ویگن دردریان و تنظیم عطاءالله خرم است که بر روی ملودی فلکلوریک محلی با واژگانی از سیروس آرینپور همراه شد و تا امروز بر سر زبانهاست. عطاءالله خرم همچنین چندین آهنگ برای ایرج خوانندهٔ بزرگ کشورمان ساخت. آهنگ «لاله و گل» با سرودهٔ بهادر یگانه از کارهای زیبا و بیاد ماندنی از این سه هنرمند است. عطاءالله خرم در سن ۸۷ سالگی بر روی تخت بیمارستان در حالی که از بیماری سرطان رنج میبرد در نیمه دوم ماه آوریل از سال ۲۰۱۴ (برابر با ۱۳۹۳ خورشیدی) چشم از جهان فروبست. پیکر این هنرمند بزرگ موسیقی ایرانی را در گورستان ال ترو مموریال پارک شهر لیک فارست (City of Lake Forest, El Toro Memorial Park) به خاک سپرده اند.
ترانهٔ «چشم تو»
«چشم تو» از آخرین ساختههای خرم بود که در چهارمین سالگرد درگذشت او منتشر شد خوانندهٔ این اثر «فرشاد رباط» و ترانهسرای آن «امیل» میباشد.
آثار
نام خواننده | نام ترانه | ترانهسرا | آهنگساز | تنظیم | |
---|---|---|---|---|---|
ویگن | شاه داماد | دکتر سیروس آرینپور | ویگن | عطاءالله خرم | ۱۳۳۸ |
ویگن | بارون بارونه | دکتر سیروس آرینپور | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ |
ویگن | فنجون طلا | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۹ |
ویگن | غزال | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۸ |
ویگن | اسب سُم طلا | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۹ |
ویگن | پشیمان | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ |
ویگن | کجاوه | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | دو کبوتر | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | بیا بیا | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | شکوفهها | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۴۰ |
ویگن | خواب ناز | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۶ |
ویگن | وعده شکن | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | بی ستاره | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۸ |
ویگن | یادگاری | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | چوپان | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | یاس پرپر | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | ساقی | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ |
ویگن | دختر دریا | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | دروگران | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | پیام رقیب | ناصر رستگارنژاد | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن و دلکش | رقیب | ناصر رستگار نژاد | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ویگن | سوغاتی | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | ||
ویگن | گلسرخ بهار | کریم فکور | عطاءالله خرم | ||
ویگن | آخرین دیدار | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | ارمغان | تورج نگهبان | عطاءالله خرم | ||
ویگن | مرغ طوفان | ناصرصفاالهی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | ذورق شکسته | نظام فاطمی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | عروس | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ | |
ویگن | پریا | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | جشن تولد | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ۱۳۳۸ | |
ویگن | چوپان | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | مادر | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ | |
ویگن | جنگل تنهایی | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | مرغی بر شاخه تاک | دکتر هدایت الله نیر سینا | عطاءالله خرم | ||
ویگن | بهار من | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | شانه و بهانه | کریم فکور | عطاءالله خرم | ||
ویگن | گریزان | ناصر صفاالهی | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ | |
ویگن | گل پرپر(شقایق) | عبداله الفت | عطاءالله خرم | ||
ویگن | هم آواز قناری | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | خزان | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ | |
ویگن | افسانه فرار | نظام فاطمی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | وعده شکن | پرویز وکیلی | خارجی | عطاءالله خرم | |
ویگن | نوای شادی | ابوالقاسم حالت | عطاءالله خرم | ||
ویگن | مرابیادآر | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | ابرو | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | دیدار مادر | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | گل بهشتی | کریم فکور | عطاءالله خرم | ||
ویگن | حلقه گل | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | رقص آتشین | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | انگشتر حضرت سلیمان | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | تو راست میگی | شاه زیدی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | حیران(بیم وامید) | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | رفتم خداحافظ | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | مرغ سبکبال | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | ||
ویگن | درو | دکتر سیروس آرین پور | عطاءالله خرم | ||
ویگن | دستبند طلا | دکتر سیروس آرین پور | عطاءالله خرم | ||
ویگن | رقص در باران | نظام فاطمی | عطاءالله خرم | ۱۳۴۴ | |
ویگن | جنگل و تنهایی | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن و پوران | سپیده دم(صبح آرزوها) | دکتر هدایت الله نیرسینا | عطاءالله خرم | ||
ویگن و پوران | دکتر | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ||
ویگن و پوران | هفت هشت | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن و دلکش | دلم میخواست(آی گفتی) | بیژن ترقی | عطاءالله خرم | ||
ویگن و دلکش | بیقرار | میرناصرشریفی | مهدی خالدی | عطاءالله خرم | |
ویگن و نارملا | عشق و تمنا | منصور شیخ الملوکی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | جانم بقربانت(آرزوی محال) | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | تنها با غمها(فارسی و ترکی) | بهادر یگانه | عطاءالله خرم | ||
ویگن | غنچه ناز | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | فریب | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ | |
ویگن | سفر کردی | بابا طاهر عریان | عطاءالله خرم | ۱۳۴۰ | |
ویگن | هوس | ناصر رستگار نژاد | عطاءالله خرم | ۱۳۳۶ | |
ویگن | پولک سیمین | کریم فکور | عطاءالله خرم | ||
ویگن | برگ طلایی | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ۱۳۴۰ | |
ویگن | امید | رضا جلیلی | عطاءالله خرم | ۱۳۳۷ | |
ویگن | آبادان | کریم فکور | عطاءالله خرم | ||
ویگن | ای ماه | احمد الوند | عطاءالله خرم | ۱۳۴۷ | |
ویگن | هدیه نوروزی(فیلیپس) | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | چاچاچا | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | آلپاین۱ | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | آلپاین۲ | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
ویگن | رنگین کمان | عطاءالله خرم | ۱۳۵۷ | ||
ایرج | دل غمگین | فولکلور ـ محلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ایرج | لاله و گل | بهادر یگانه | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ایرج | عشق آموختنی نیست | ....... | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
ایرج | طلیعه جدایی | بامداد جویباری | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
منوچهر سخایی | پرستو | سیروس آرینپور | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
شجریان | مگه نه | بیژن سمندر | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
شجریان | تصنیف | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | ||
عارف | طلسم آرزوها | شهرام تباهی | عطاءالله خرم | ||
عارف | خواستگاری | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
افشین مقدم | آخرین طبیب | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
گوگوش | خواب دیدم | ؟ | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
گوگوش | عروس خجالت میکشه | رضا شمسا | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
گوگوش | دعا | رضا شمسا | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
گوگوش | سلام ای عشق | ثریا شکیبایی | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
گوگوش | رویای نقش بر آب | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
گوگوش | عروسک قشنگم | نوذر پرنگ | عطاءالله خرم | عطاءالله خرم | |
گوگوش | جشن تولد(بازخوانی ترانه ویگن) | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | ||
کوروش تهامی | خزان(بازخوانی ترانه ویگن) | پرویز وکیلی | عطاءالله خرم | نیکان ابراهیمی | |
فرشاد رباط | چشم تو | امیل | عطاءالله خرم | مجیدرضازاده | |
حمیرا | هوای قفس | محمد علی بهمنی | عطاءالله خرم | ||
حمیرا | شرم | لیلا کسری | عطاءالله خرم | نوید نحوی | |
حمیرا | شکایت | هما میرافشار | عطاءالله خرم | کاظم رزازان | |
حمیرا | تهرون | لیلا کسری | عطاءالله خرم | نوید نحوی | |
حمیرا | خاک خوبم
(آهو) |
هما میرافشار | عطاءالله خرم | منوچهر چشم آذر | |
حمیرا | دل درد دیده | اردلان سرفراز | عطاءالله خرم | منوچهر چشم آذر | |
حمیرا | کوه غم(برای تو تنگه دلم) | اردلان سرفراز | عطاءالله خرم | منوچهر چشم آذر | |
منابع
- قدیمیها: کارنامه درخشان هنرمند نامی عطاءالله خرم از سه دیدگاه مختلف
- مشکینقلم (۱۳۷۷)، «ایوان الکسیویچ بونین»، تصنیفها، ترانهها و سرودهای ایران زمین، انتشارات خانه سبز
پیوند به بیرون
- گفتگوی فریدون توفیقی با عطاءالله خرم ـ یکسال پیش از مرگ
- https://www.youtube.com/watch?v=GW30tcjNejI
- https://www.youtube.com/watch?v=-EFkflVnyeY