موشه دایان
موشه دایان (به عبری: משה דיין) (به انگلیسی: Moshe Dayan) (۱۶ اکتبر ۱۹۱۵–۲۰ مه ۱۹۸۱) یکی از مشهورترین فرماندهان نظامی نیروهای دفاعی اسرائیل و بعدها سیاستمدار اسرائیلی بود. او در بین سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۸، فرماندهی ستاد کل فرماندهی و عملیات نیروهای دفاعی اسرائیل را برعهده داشت و چهارمین ژنرال اسرائیلی در این مقام بود.
موشه دایان | |
|---|---|
 موشه دایان | |
| وزیر امورخارجه اسرائیل | |
| مشغول به کار ۱۹۷۷ – ۱۹۷۹ | |
| نخست‌وزیر | مناخم بگین |
| پس از | ییگال آلون (کفیل) |
| پیش از | اسحاق شامیر |
| وزیر دفاع اسرائیل | |
| مشغول به کار ۱۹۶۷ – ۱۹۷۴ | |
| رئیس‌جمهور | لوی اشکولییگال آلون (کفیل)گلدا مایر |
| پیش از | شیمون پرز |
| وزیر کشاورزی | |
| مشغول به کار ۱۹۵۹ – ۱۹۶۴ | |
| نخست‌وزیر | دیوید بن گوریونلوی اشکول |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۶ اکتبر ۱۹۱۵ دیگانیا آلف، فلسطین، امپراطوری عثمانی |
| درگذشته | ۲۰ مهٔ ۱۹۸۱ (۶۵ سال) تل‌آویو، اسرائیل |
| ملیت |  اسرائیل |
| پیشه | نظامی، سیاستمدار |
| دین | یهودیت |
| خدمات نظامی | |
| وفاداری |  بریتانیا اسرائیل |
| خدمت/شاخه | .svg.png.webp){kind=small} ارتش بریتانیاهگانا نیروهای دفاعی اسرائیل |
| سال‌های خدمت | ۱۹۳۲–۱۹۷۴ |
| فرمانده | فرمانده ستاد کل فرماندهی و عملیات نیروهای دفاعی اسرائیل (۱۹۵۳–۱۹۵۸) |
| جنگ‌ها/عملیات‌ها | جنگ جهانی دومجنگ عرب‌ها و اسرائیلجنگ ششروزهجنگ یوم کیپور |
عضویت در هگانا و جنگ جهانی دوم
موشه دایان در سن ۱۴ سالگی به سازمان هگانا پیوست. ده سال پس از پیوستنش به هگانا توسط نیروهای انگلیسی دستگیر شد و دو سال را در زندان انگلیسی‌ها گذراند. نهایتاً در فوریه سال ۱۹۴۱ میلادی آزاد شد و به همراه سازمان هگانا به جنگ علیه آلمان نازی در طول جنگ جهانی دوم پرداخت. در طول جنگ بود که در اثر برخورد گلوله به شیشه دوربینی که در حال نگاه کردن از آن به مواضع دشمن بود، چشم چپش را از دست داد.
جنگ استقلال
پس از پایان قیومیت بریتانیا بر فلسطین و اعلام استقلال کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ و آغاز جنگ استقلال اسرائیل میان کشورهای عربی و کشور تازه تأسیس اسرائیل، مسئولیت نگهداری از منطقه استراتژیک دره اردن به وی و نیروهای تحت امرش واگذار شد. با نشان دادن قابلیت‌های فرماندهی در طول جنگ، توانست نظر فرماندهان ارشد نیروهای دفاعی اسرائیل را به خود جلب کند، به طوریکه مسئولیت‌های مهم دیگر و فرماندهی یگان‌های بیشتری در طول جنگ استقلال به وی واگذار شد.
تخریب مساجد و مسجد نبی حسین
در سال ۱۹۵۰ برخی از مساجد و مسجد نبی حسین در شهر عسقلان بدستور وی تخریب گردید. این بنا که به عقیده برخی از شیعیان و محل دفن راس الحسین بوده است مورد توجه و زیارت همه مسلمانان قرار داشت و به‌دلیل قدمت بالای آن که به قرن ۱۱ میلادی بازمی‌گشت از آثار باستانی فلسطین نیز به‌شمار می‌رفت. راز کلتر (Raz Kletter) باستان‌شناس یهودی می‌گوید که این بنا چنان تخریب گردید که حتی یک سنگ هم از آن باقی نماند.[1]
فرماندهی ستاد کل ارتش اسرائیل
.jpg.webp)
نگاه بسیار مثبت داوید بن گوریون اولین نخست‌وزیر اسرائیل به موشه دایان و شیمون پرز (که بعدها نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور اسرائیل شد)، باعث شد تا پله‌های ترقی در حیطه درجات نظامی را به سرعت طی کنند، تا نهایتاً موشه دایان در سال ۱۹۵۳ میلادی، به بالاترین درجه نظامی (راو آلوف) در ارتش اسرائیل دست یافت و تا سال ۱۹۵۸ میلادی، فرماندهی ستاد کل نیروهای دفاعی اسرائیل را عهده‌دار شد.
در دوران جنگ کانال سوئز در سال ۱۹۵۶، فرماندهی جنگ را در مقام فرماندهی ستاد کل فرماندهی و عملیات نیروهای دفاعی اسرائیل خود شخصاً برعهده گرفت که نهایتاً منجر به پیروزی نظامی اسرائیل شد.
جنگ شش روزه
در سال ۱۹۶۷ و جنگ شش روزه وی مقام وزارت دفاع اسرائیل را عهده‌دار بود و دستورها و پیش‌بینی‌های وی در طول جنگ شش روزه عامل مهمی در پیروزی نیروهای دفاعی اسرائیل بر ارتش‌های چند کشور عربی بود. اسرائیل در پایان جنگ شش روزه، نوار غزه، صحرای سینا، کرانه باختری رود اردن (شامل اورشلیم شرقی) و بلندی‌های گولان را تصرف کرد. در کل با پیروزی‌های بدست آمده و سرزمین‌های به غنیمت گرفته شده، مساحت اسرائیل ۳ برابر افزایش یافت.
جنگ یوم کیپور
پس از مرگ لوی اشکول و انتخاب شدن گلدا مایر به مقام نخست‌وزیری اسرائیل، در سال ۱۹۷۳، موشه دایان همچنان در سمت وزیر دفاع اسرائیل باقی‌ماند. اما با غافلگیر شدن اسرائیل در حمله ناگهانی اعراب و اصرار موشه دایان مبنی بر تدافعی نگاه داشتن آرایش نیروهای ارتش اسرائیل در مقابله با اعراب، باعث شد تا در دو روز اول جنگ، نتیجه جنگ به نفع و پیشروی اعراب منجر شود. اما با تغییر استراتژی و دکترین نظامی اسرائیل مبنی بر «کشاندن جنگ به خاک دشمن»، اسرائیل خطوط مقدم ارتش مصر در صحرای سینا را درهم شکست و سپس با پیش روی گذاشتن کانال سوئز و نابودی کامل ارتش سوم مصر، به جبهه سوریه پاتکی نظامی زد و با موفقیت نیروهای ارتش اردن، سوریه و عراق را درهم کوبید و تا حومه دمشق را تا پایان جنگ گلوله‌باران می‌کرد.
وزارت خارجه
با وجود پیروزی در انتخابات کنست (پارلمان اسرائیل)، پیشنهاد مناخیم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل از حزب لیکود را مبنی بر قبول مقام وزارت خارجه اسرائیل را در سال ۱۹۷۷ میلادی پذیرفت.
نقش وی در مقام وزیر خارجه اسرائیل در تدوین پیمان صلح کمپ دیوید در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ و عقد اولین پیمان صلح میان طرفین جنگ اعراب و اسرائیل بود که به صلح میان مصر و اسرائیل انجامید، بسیار حایز اهمیت است.
مرگ
نهایتاً موشه دایان بر اثر سکته قلبی در سال ۱۹۸۱ میلادی در تل‌آویو درگذشت. جسد وی در نحلل که دهکدهٔ یهودی‌نشینی بود و موشه دایان در آنجا بزرگ شده بود و آنجا را بسیار دوست می‌داشت، دفن گردید.
منابع
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به موشه دایان در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- Rapoport، Meron. «History Erased». روزنامه هاآرتص. دریافت‌شده در ۲۰ فوریه ۲۰۱۲.
- Wikipedia contributors, "Moshe Dayan," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Moshe_Dayan&oldid=164270612 (accessed October 13, 2007).
بن گوریون (۱۹۴۸–۵۴) • لاوون (۱۹۵۴–۵۵) • بن گوریون (۱۹۵۵–۶۳) • اشکول (۱۹۶۳–۶۷) • دایان (۱۹۶۷–۷۴) • پرز (۱۹۷۴–۷۷) • وایزمن (۱۹۷۷–۸۰) • بگین (۱۹۸۰–۸۱) • شارون (۱۹۸۱–۸۳) • آرنس (۱۹۸۳–۸۴) • رابین (۱۹۸۴–۹۰) • شامیر (۱۹۹۰) • آرنس (۱۹۹۰–۹۲) • رابین (۱۹۹۲–۹۵) • پرز (۱۹۹۵–۹۶) • مردخای (۱۹۹۶–۹۹) • آرنس (۱۹۹۹) • باراک (۱۹۹۹–۲۰۰۱) • بن الیعزر (۲۰۰۱–۰۲) • موفاز (۲۰۰۲–۰۶) • پرز (۲۰۰۶–۰۷) • باراک (۲۰۰۷–۱۳) • یعلون (۲۰۱۳–) |  | |