هواداران باشگاه فوتبال پرسپولیس

باشگاه فوتبال پرسپولیس باشگاه فوتبالی ایرانی است که در سال ۱۳۴۲ در شهر تهران، پایتخت ایران بنیادگذاری شده و از باشگاه‌های زیر مجموعه باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس است؛ پرسپولیس در لیگ خلیج فارس بازی می‌کند و تنها تیم باشگاهی فوتبال ایران است که هرگز به دستهٔ پایین‌تر سقوط نکرده‌است.[1][2] این باشگاه پرهوادارترین باشگاه فوتبال در ایران است.[3][4]

شماری از هواداران باشگاه فوتبال پرسپولیس
تکمیل ظرفیت ورزشگاه آزادی در هنگام برگزاری جشن قهرمانی پرسپولیس در لیگ برتر فوتبال ایران ۱۳۹۵–۹۶

هواداران پرسپولیس از ابتدا نقش مهمی در پیشرفت و تاریخ این باشگاه داشته‌اند. هوادارانی که دارای توان مالی خوبی هستند در به خدمت گرفتن بازیکنان جدید یا برای موارد دیگر به باشگاه کمک می‌کنند؛[5][6] همچنین در زمان مدیریت علی اکبر طاهری، باشگاه پرسپولیس به صورت رسمی از هواداران درخواست کمک مالی کرد.[7][8] در پی این درخواست، هواداران پرسپولیس مبلغ ۶٬۲۹۵٫۰۱۶٬۶۶۱ ریال (طبق اعلام وبگاه رسمی باشگاه) را در عرض کمتر از یک ماه به حساب باشگاه ریختند.[9]

شماری از هواداران زن پرسپولیس هنگام تماشای فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۸

پرسپولیس باشگاه پرهواداری است.[10][11] بر پایهٔ نظرسنجی‌های انجام شده باشگاه پرسپولیس به عنوان پرهوادارترین باشگاه فوتبال ایران معرفی شده‌است.[12][13] و بنا بر اعلام وبگاه رسمی، باشگاه برای هوادارانش ارزش بسیاری قائل است.[14] با این که باشگاه پرسپولیس در تهران قرار دارد، در سراسر ایران هوادار دارد و در بازی‌های خارج از خانه نیز هواداران زیادی برای تشویق آن‌ها به ورزشگاه می‌روند.[10][11] این باشگاه در امارات متحده عربی[15] و قطر[16] نیز هوادارانی دارد. عادل فردوسی‌پور در مجله ورلدساکر می‌نویسد: «پرسپولیس با بیش از ۳۰ میلیون هوادار به عنوان محبوب‌ترین باشگاه آسیا شناخته می‌شود.»[10]

یکی از طرح‌های گریم صورت پرسپولیسی‌ها

بنا بر نوشته همشهری‌آنلاین، کنفدراسیون فوتبال آسیا در فهرستی پرسپولیس را بالاتر از الهلال عربستان و دالیان چین پرهوادارترین باشگاه آسیا معرفی کرد.[11] رکورد بیشترین تماشاگر تاریخ لیگ برتر مربوط به بازی پرسپولیس و سپاهان در لیگ هفتم می‌باشد که بیش از ۱۲۰ هزار تماشاگر در استادیوم آزادی حضور داشتند و بیش از ۸۰ هزار نفر پشت درهای بسته ورزشگاه ماندند.[17]

پیشینه

پیش از انقلاب (۱۳۵۷–۱۳۴۷)

پیش از شکل‌گیری پرسپولیس، مردم تهران بیشتر هوادار یکی از سه باشگاه تاج، دارایی و شاهین بودند.[18] پس از فروپاشی شاهین در تیر ۱۳۴۶[19][20] و با پیوستن بیشتر بازیکنان باشگاه شاهین به پرسپولیس شهرت و محبوبیت شاهین نیز به پرسپولیس منتقل شد.[11][20][21][22][23] خاستگاه باشگاه شاهین که در سالهای پیش از فروپاشی درگیر جریانات سیاسی شده بود بر پرسپولیس نیز اثرگذار شد و سیاست میراث پرسپولیس از شاهین بود.[20] مردم کوچه و خیابان، شاهین را مرکز جریان ضدشاهنشاهی می‌دانستند.[20] عباس اکرامی، بنیادگذار مکتب شاهین که پیشتر سمت‌های دولتی داشته، پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و در اوج گرایش‌های ضدانگلیسی ایرانیان، به رویارویی با حکومت پهلوی مشهور بود.[20] مردم کوچه و خیابان، شاهین را مرکز جریان ضدشاهنشاهی می‌دانستند[20] و اکثر هواداران شاهین از مخالفان شاه بودند.[18] با این وجود تعابیر سیاسی در میان بازیکنان تیم چندان مصداقی نداشت[18] و سکوهای شاهین به صورت خودجوش حرکت می‌کردند.[18]

پس از انحلال شاهین، هوادارانش به جهت حضور بازیکنان شاهین در پرسپولیس، از سال ۱۳۴۷ به این تیم گرویدند و تا سال ۱۳۵۷، سکوهای پرسپولیس، کمابیش جایگاه مخالفان شاه محسوب می‌شد.[20] تاج که نماد حکومت شاهنشاهی محسوب می‌شد[20] نیز در تقابل و رقابت با این پرسپولیس قرار گرفت.[24][20]

به جز علی عبده، ارتشبد محمد خاتم (فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی ایران) و فاطمه پهلوی، عضوی از خانواده سلطنتی ایران نیز به پرسپولیس نزدیک بودند و کماکان رابطه خوبی با پرویز خسروانی نداشتند.[20] بنابراین پرسپولیس جایگاه مناسبی برای مخالفان بود چرا که مانند شاهین «ظاهر مخالف» نداشت.[20]

عبده نزد خانواده شاه محبوبیت داشت، چنانچه افتتاح طبقه دوم بولینگ عبده توسط محمدرضا و فرح پهلوی انجام شد؛ اما پس از سال ۱۳۵۴ و درگذشت خاتم، روابط عبده با فاطمه پهلوی و دربار رو به تیرگی گرایید.[20]

اوایل انقلاب و دهه ۶۰ (۱۳۷۰–۱۳۵۷)

پس از انقلاب، پرسپولیس به مانند تاج، در دست انقلابیون قرار گرفت، ملی شد و تغییر نام داد؛[24] و سپس تحت نظر بنیاد مستضعفان قرار گرفت.[20]

به نوشته هوشنگ شهابی در دانشنامه ایرانیکا، حکومت جدید پس از انقلاب دل خوشی از فوتبال نداشت و مخالفان شاه معتقد بودند که او برای دور نگه‌داشتن جوانان از سیاست، تب فوتبال را در جامعه رواج می‌داده‌است.[24]

در دهه ۶۰ تقابل فوتبال و سیاست بارها منجر به تحریک تماشاگران و سکوهای پرسپولیس شد[24][20] و این مهر تأئیدی بود بر دیدگاه حکومت که تب فوتبال بر ضدانقلاب است.[24]

کارت هواداران پرسپولیس

باشگاه فوتبال پرسپولیس برای هوادارانی که دارای «کارت هواداری پرسپولیس» باشند شرایط ویژه‌ای را در نظر گرفته‌است؛ شرایط ویژه باشگاه برای این دسته از هوادارانش شامل مشاهده رایگان برخی مسابقات (بدون نیاز به بلیط) و تخفیف در خرید از فروشگاه‌ها و مراکز تجاری طرف قرارداد می‌شود.[25] این کار باشگاه پرسپولیس، تا حدودی مشابه اقدامات باشگاه فوتبال بنفیکا می‌باشد.[26]

یار دوازدهم و پیراهن شمارهٔ ۱۲

پیراهن شمارهٔ ۱۲ تیم فوتبال پرسپولیس، برای تشکر و قدردانی از هواداران این باشگاه و به‌نشانه اینکه هواداران یار دوازدهم تیم هستند بایگانی شده‌است.[27] همچنین قرار شد هواداران پرسپولیس پس از این، با پیراهن خودشان (شمارهٔ ۱۲) به ورزشگاه بیایند.[28] پیشنهاد این کار توسط افشین پیروانی، بازیکن سابق باشگاه داده شد.[29]

جایگاه ۳۶ و شورشی‌ها

سکوهای جایگاه ۳۶ ورزشگاه آزادی از دیرباز محل پرشورترین، متعصب‌ترین و دوآتیشه‌ترین هواداران پرسپولیس بود که همیشه در تشویق بازیکنان پیشروترین هواداران این تیم بودند.[30][31] این جایگاه را جایگاه شورشی‌ها[32] یا جایگاه تیفوسی‌ها[33] نیز می‌نامند. این جایگاه در گوشه شمال‌غربی ورزشگاه آزادی جای گرفته‌است.

اقدامات هواداران

طرح‌های موزاییکی و پرچم
پرچمی با اندازهٔ بزرگ که توسط هواداران پرسپولیس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هواداران تیم فوتبال پرسپولیس برای مسابقاتی که برایشان اهمیت بیشتری دارد، طرح‌های موزاییکی خاصی را آماده و از پرچم‌هایی با اندازه بزرگ استفاده می‌کنند.[34][35] گاهی ممکن است این طرح‌ها در واکنش به اتفاقات روز دنیا یا کشور نیز باشد.[36]

دقیقهٔ ۲۴

برای گرامیداشت یاد و خاطره هادی نوروزی (کاپیتان فقید پرسپولیس) هواداران این تیم در دقیقه ۲۴ هر مسابقه شعار «نوروزی، روحت شاد» سر می‌دهند، این تشویق حتی توسط هواداران دیگر تیم‌های لیگ برتر فوتبال ایران نیز دیده شده‌است.[37]

شعارهای ملی

در برخی مسابقات هواداران این باشگاه شعارهای ملی نظیر «خلیج فارس ایران» را سر می‌دهند. داشتن پرچم ایران نیز در مسابقات از اقدامات هواداران این باشگاه است.[38]

فضای مجازی

هواداران این تیم به اتفاقات مهم باشگاه خود در فضای مجازی نیز واکنش نشان می‌دهند؛ برای مثال اگر بازیکنی از پرسپولیس باعث ناراحتی هواداران شود به‌سرعت محبوبیت خود را در شبکه‌های اجتماعی از دست می‌دهد.[39]

نماد

به غیر از رنگ سرخ و پیراهن باشگاه، اعداد "۴" و "۶" نیز از دیگر نمادهای هواداران پرسپولیس می‌باشد.[28][40] عدد "۴" به شهرآورد هشتاد و دوم و عدد "۶" نیز به شهرآورد دوازدهم مرتبط است.[41][42]

  • یک هوادار پرسپولیس که عدد ۶ را نشان می‌دهد.
  • هوادار سمت چپ تصویر در حال نشان دادن عدد ۴
  • یک هوادار پرسپولیس که عدد ۶ را نشان می‌دهد و از رنگ سرخ به‌عنوان نماد این تیم استفاده می‌کند.
  • استفاده از نماد ۶ در ورزشگاه آزادی توسط هواداران پرسپولیس

رکورد پرتماشاگرترین مسابقات

مسابقات کشوری

هواداران پرسپولیس عنوان «بهترین میانگین تماشاگران خانگی» را بارها در لیگ برتر فوتبال ایران کسب کرده‌اند.[43] آن‌ها به کرات در صدر جدول تعداد تماشاگران خانگی ایستاده‌اند.[44][45]

مسابقات بین‌المللی

رکورد پرتماشاگرترین مسابقات آسیا متعلق به هواداران پرسپولیس می‌باشد.[46] وبگاه رسمی کنفدراسیون فوتبال آسیا بارها به این موضوع پرداخته‌است.[47][48]

جدول پرتماشاگرترین مسابقات بین‌المللی پرسپولیس
# تعداد تماشاگر مسابقه[49] توضیحات
۱ ۱۰۰/۰۰۰ پرسپولیس - المحرق بحرین (جام برندگان جام آسیا ۱۹۹۱)[50][51]
  • طبق آمار غیررسمی تماشاگران بیشتر بوده‌اند[50]
۲ ۱۰۰/۰۰۰ پرسپولیس - الهلال (لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۵)[52]
۳ ۱۰۰/۰۰۰ پرسپولیس - بنیادکار ازبکستان (لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۵)[52]
۴ ۱۰۰/۰۰۰ پرسپولیس - النصر (لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۵)[52]
۵ ۹۶/۲۰۰ پرسپولیس - الغرافه قطر (لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۲)[52]
۶ ۹۵/۲۲۵ پرسپولیس - بنیادکار ازبکستان (لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۹)[52]
۷ ۸۲/۷۰۰ پرسپولیس - الشباب امارات (لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۲)[52]

خصوصی‌سازی

اعلام شد در راستای انجام اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، باشگاه باید به بخش خصوصی واگذار شود. در سال‌های گذشته خبرهایی دربارهٔ ورود باشگاه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران و فروش آن به افراد حقیقی منتشرشده‌است.[53][54][55][56] در سال ۱۳۸۸، محمود احمدی‌نژاد در نامه‌ای به رئیس سازمان تربیت بدنی اعلام کرد که دو تیم پرهوادار تهران باید به هواداران واگذار شوند.[57][58] پرسپولیس همچنان در تملک سازمان تربیت بدنی قرار دارد. بنا بر گفته کنفدراسیون فوتبال آسیا، نحوه مالکیت کنونی این باشگاه در آینده مشکلاتی برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا ایجاد می‌کند و در حال حاضر سازمان بورس قیمت باشگاه را ۲۹۰ میلیارد تومان اعلام کرد که پس از دو مزایده هنوز کسی سهام باشگاه را نخریده.[59]

جستارهای وابسته

پانویس
  1. ایران، عصر. «تاریخچه لیگ برتر فوتبال ایران». عصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۲۸.
  2. «20 تیمی که هرگز به دسته پایین‌تر سقوط نکردند». طرفداری. ۲۰۱۶-۰۵-۳۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  3. «خبرگزاری فارس - الهلال پرهوادارترین باشگاه قاره کهن شد/ پرسپولیس و استقلال به ترتیب سوم و چهارم!+عکس». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۷-۰۳-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  4. «پرسپولیس چهارمین تیم پرطرفدار غیر اروپایی». آی‌اسپورت. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۲۸.
  5. «هدایتی: دیگر به پرسپولیس کمک مالی نمی‌کنم :: ورزش سه». www.varzesh3.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  6. «2 خبر کوتاه از پرسپولیس؛ کمک مالی هدایتی به سرخپوشان». طرفداری. ۲۰۱۵-۰۱-۲۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  7. fc-perspolis. «باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس – کمک هواداری». fc-perspolis.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  8. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «درخواست کمک مالی باشگاه پرسپولیس از هواداران». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  9. «90tv.ir | وبسایت رسمی برنامه ۹۰ - میزان کمک‌های هواداران به پرسپولیس مشخص شد». 90tv.ir | وبسایت رسمی برنامه ۹۰ -. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  10. Ferdosipour, Adel (اکتبر ۲۰۰۸)، «The great divide»، World Soccer Magazine، ص. p۶۲ (ترجمه مقاله به فارسی در خبرگزاری ایسنا، رشید سعدلو)
  11. «آشنایی با باشگاه پرسپولیس». همشهری آنلاین. ۲۱ مرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰ بهمن ۱۳۹۴.
  12. جم، Jamejam, جام. «پرطرفدارترین تیم ایران کدام است؟ +عکس». Jamejam Online. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  13. «90tv.ir | وبسایت رسمی برنامه ۹۰ - مشروح برنامه 18 اردیبهشت نود / پرسپولیس پرطرفدارترین تیم شد». وبسایت رسمی برنامه ۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۵-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۲۸.
  14. «تشکر و قدردانی باشگاه پرسپولیس از هواداران». وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس. ۷ شهریور ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۸۸.
  15. «بی‌اطلاعی ایرانیان از حضور پرسپولیس در دبی»، روزنامه ورزشی گل (شماره ۱۰۲۹)، ص. صفحهٔ ۳، ۱۰ شهریور ۱۳۸۸
  16. «نخستین تمرین پرسپولیس در قطر برگزار شد». وبگاه رسمی باشگاه پرسپولیس. ۱۲ اسفند ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ اسفند ۱۳۹۰.
  17. «خاطره بازی دیدارهای پرسپولیس - سپاهان از 7 دقیقه طلایی تا شکست با دنیزلی + گزارش تصویری - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  18. لارودی، اردشیر؛ امیرپور، مهدی (آبان ۱۳۸۷)، «تنها فوتبالیست سیاسی، پرویز دهداری بود؛ خاطرات اردشیر لارودی از شکل‌گیری باشگاه‌های فوتبال در ایران» (PDF)، شهروند امروز، ضمیمه ماهانه تاریخ شفاهی (شماره ۲)، ص. صفحه ۲۲
  19. «۴۰ سال بعد از انحلال تاریخی شاهین»، روزنامه اعتماد (شماره ۱۴۳۴)، ۱۴ تیر ۱۳۸۶
  20. ناصری، امیرحسین (۲۲ آذر ۱۳۸۶)، «ظهور آبی و قرمز در تاریکخانه سیاست»، روزنامه اعتماد (شماره ۱۵۱۳)
  21. حدادپور، مهدی، سالنامه پرسپولیس ۱۳۸۱
  22. «هادی نوروزی و جای پای پروین و عابدزاده کاپیتان پرسپولیس چگونه انتخاب شد؟». ورزش ۳. ۱۱ مرداد ۱۳۹۴.
  23. حدادپور، مهدی؛ زارعی، اصغر، سالنامه رسمی و فرهنگ مصور باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس ۱۳۸۶
  24. Houchang Chehabi, “FOOTBALL (soccer)” دانشنامه ایرانیکا، Online Edition, 20 July 1999, available at http://www.iranicaonline.org/articles/football-
  25. fc-perspolis. «باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس – تسهیلات ویژه باشگاه پرسپولیس برای هواداران عضو سامانه 3090 یا دارای کارت هواداری کوثر». www.fc-perspolis.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  26. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا انگلیسی. "هواداران باشگاه فوتبال بنفیکا".
  27. «اقدام جالب پرسپولیس در بایگانی پیراهن شماره ۱۲ :: ورزش سه». www.varzesh3.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  28. «شماره 12 پرسپولیس بایگانی شد». روزنامه خبرورزشی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  29. «مخالفت گسترش فولاد با درخواست پرسپولیس و بایگانی شدن پیراهن شماره 12 سرخپوشان - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  30. «عجیب‌ترین جای ورزشگاه آزادی». تارنمای عصرایران. ۱۷ آبان ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۹۸.
  31. «جایگاه 36 برای پرسپولیسی‌ها ممنوع شد». ایران آنلاین. ۱۳ مرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۹۸.
  32. «شورشی‌های پرسپولیس باشگاه را تهدید کردند». ۱۵ خرداد ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۹۸.
  33. «تقدیم به تیفوسی‌های جایگاه ۳۶». روزنامه همشهری. ۸ مرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۷ شهریور ۱۳۹۸.
  34. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «اجرای بزرگترین طرح موزاییکی جهان در دربی پایتخت». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  35. «فیلم/ طرح موزاییکی پرچم هواداران پرسپولیس». مشرق نیوز. ۲۰۱۷-۱۰-۲۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  36. «طرح موزاییکی سانچی (SANCHI) در بازی پرسپولیس». خبرگزاری برنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  37. «تشویق هادی نوروزی در دقیقه 24 :: ورزش سه». www.varzesh3.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  38. «شعار خلیج فارس ایران در ورزشگاه و درخواست پیروانی از هواداران». هوادار. بایگانی‌شده از -درخواست-پیروانی-از-هواداران اصلی مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک) در ۲۷ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  39. «ریزش چشمگیر فالورهای اینستاگرام طارمی و رضاییان (عکس)». طرفداری. ۲۰۱۶-۰۶-۲۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  40. «پرسپولیس 4 ـ استقلال 2؛ تسخیر سمبل آبی‌ها». پایگاه خبری افکارنیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  41. «پرسپولیسی‌ها عدد چهار را نماد جدید کری خوانی کردند!». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۶-۰۴-۱۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  42. «آماری خواندنی از دیدارهای گذشته استقلال و پرسپولیس +تاریخچه کامل دربی». مشرق نیوز. ۲۰۱۴-۱۱-۲۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  43. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «پرتماشاگرترین تیم‌های لیگ شانزدهم مشخص شدند/ اختلاف 350 هزار نفری سرخابی ها». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  44. «پرسپولیس پر تماشاگرترین تیم لیگ شانزدهم :: ورزش سه». www.varzesh3.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  45. «پرتماشاگرترین تیم‌های لیگ برتر پانزدهم». مشرق نیوز. ۲۰۱۶-۰۷-۰۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  46. «AFC: تماشاگران پرسپولیس رکورد خودشان را شکستند - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  47. «خبرگزاری فارس - پرسپولیس رکورد هواداران آسیا را شکست/ هت‌تریک سرخ‌پوشان». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۵-۰۴-۱۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  48. «AFC: رکوردشکنی تماشاگران پرسپولیس :: ورزش سه». www.varzesh3.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۷.
  49. «90tv.ir | وبسایت رسمی برنامه ۹۰ - گزارش سایت AFC از ورزشگاه آزادی تهران؛ غول پیکر، وحشتناک و خاطره انگیز!». 90tv.ir | وبسایت رسمی برنامه ۹۰ -. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۱۴.
  50. «راز-تنها-قهرمانی-آسیایی-پرسپولیس». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۱۶.
  51. «قهرمانی-تاریخی-پرسپولیس-در-آسیا». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۱۶.
  52. «پرتماشاگرترین دیدارهای لیگ قهرمانان آسیا؛ پرسپولیس و استقلال در صدر، الهلال چهاردهم». متافوتبال. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۱۴.
  53. حدادپور، مهدی. «روزنامه اعتماد85/10/14: 28 سال انتظار برای خصوصی‌سازی». www.magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۵.
  54. «می‌خواهم ۵۱ درصد سهام باشگاه پرسپولیس را بخرم». خبرگزاری فارس. ۱ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  55. «می‌خواستیم پرسپولیس را به هدایتی بفروشیم». همشهری آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  56. حیدرپور، اسماعیل (۱۳۸۶)، «مصاحبه با محمد علی‌آبادی»، خبر ورزشی (شماره ویژه نوروزی)، ص. صفحه ۱۸–۱۹ «به عقیده من باشگاه پرسپولیس باید به صورت خصوصی اداره شود و اتفاقاً مسئولیت باشگاه هم باید به اهلش سپرده شود. من شخصاً طرفدار این هستم که پرسپولیس و استقلال از بخش دولتی خارج و به بخش خصوصی وارد شوند… اگر قرار باشد در فوتبال به درجات بالا برویم، فوتبال باید از شکل و شمایل فعلی که کاملاً دولتی است خارج شده و به بخش خصوصی واگذار شود.»
  57. «پرسپولیس و استقلال به هواداران واگذار می‌شود». ایرنا. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۹ شهریور ۱۳۸۸.
  58. فرزیان، میثم (۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۸)، «واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس به دستور رئیس‌جمهور»، روزنامه اعتماد (شماره ۱۹۵۳)، ص. صفحهٔ ۱۳
  59. قراگزلو، رضا. «تضمین مالی برای خرید پرسپولیس». همشهری آنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳ شهریور ۱۳۸۸.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ هواداران باشگاه فوتبال پرسپولیس موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.