پیتر جکسون
سر پیتر رابرت جکسون (به انگلیسی: Peter Jackson) (زاده ۳۱ اکتبر ۱۹۶۱) کارگردان، تهیه‌کننده، بازیگر و فیلمنامهنویس نیوزیلندی است. او بیشتر به دلیل ساخت سه‌گانه ارباب حلقه‌ها اثر جان رونالد روئل تالکین برنده جایزه اسکار شناخته شده‌است. او همچنین بخاطر بازسازی فیلم کینگ کونگ در سال ۲۰۰۵ و تهیه‌کنندگی فیلم منطقه ۹ مورد ستایش منتقدان قرار گرفت.[1][2]
| پیتر رابرت جکسون | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۳۱ اکتبر ۱۹۶۱ (۵۹ سال) نیوزیلند |
| ملیت |  نیوزیلند (با اصلیت انگلیسی) |
| دیگر نام‌ها | PJ (مخفف Peter Jackson) |
| پیشه | کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده |
| سال‌های فعالیت | ۱۹۷۶–اکنون |
| عنوان | شوالیه (Sir) |
| همسر(ها) | فرن والش (۱۹۸۷–اکنون) |
| فرزندان | ۲ |
پیتر جکسون تاکنون موفق به کسب ۳ جایزه اسکار و ۹۳ جایزه دیگر شده‌است. همچنین او توانسته تا به حال ۹ بار نامزدی اسکار را به دست آورد. فیلم او ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه به همراه تایتانیک و بن هور رکورددار دریافت بیشترین تعداد جایزه اسکار (۱۱ اسکار) است. قسمت سوم ارباب حلقه‌ها تنها فیلم تاریخ سینماست که توانست در تمام رشته‌هایی که در آکادمی اسکار نامزد بود فاتح باشد.[3]
وی سه‌گانه‌ای دیگری از آثار تالکین را ساخت که در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ اکران عمومی شدند. اولین سری از این سه‌گانه با نام هابیت: یک سفر غیرمنتظره در سال ۲۰۱۲ و قسمت دوم آن نیز با نام هابیت: برهوت اسماگ در دسامبر سال ۲۰۱۳ و قسمت سوم با نام هابیت: نبرد پنج سپاه به نمایش درآمد که در مجموع هر سه فیلم ۲٫۹۳ میلیارد دلار فروش جهانی داشتند.
اوایل زندگی
جکسون در ۳۱ اکتبر سال ۱۹۶۱ در پوکروآ بی یک منطقه ساحلی نزدیک شهر ولینگتون در کشور نیوزیلند به دنیا آمد. مادرش جوان کارگر یک کارخانه و خانه‌دار و پدرش ویلیام جکسون یک حسابدار که هردو از مهاجران انگلیسی هستند و پیتر نیز تک فرزند آنان است. او از کودکی عاشق فیلم و موسیقی رپ بود و با فیلم‌های ری هری‌هاوزن بزرگ شد. بعد از آنکه دوست خانوادگی جکسون به او یک دوربین فیلمبرداری ۸میلیمتری داد او شروع به ساختن فیلم‌های کوتاه به همراه دوستانش کرد. جکسون از کودکی عاشق فیلم کینگ کنگ بود و حدود ۹ سالگی تلاش کرد تا با مدل‌هایی که خود گرفته بود، آن را بازسازی کند.
جکسون ایده و فکر منظمی در فیلمسازی ندارد اما چیزهایی در مورد تدوین، جلوه‌های ویژه و مدیریت ساخت از میان آزمایش و خطاهای خودش آموخته‌است. جکسون از ده سالگی بعد از دیدن ارباب حلقه‌ها (۱۹۷۸) پی به کار جان رونالد روئل تالکین برد. یک فیلم پرهیجان از رالف بخشی که قسمتی از سه‌گانه فانتزی تالکین بود. او بعد از تمام شدن دوران مدرسه اش به عنوان عکاس گراور در روزنامه‌ای در شهر ولینگتون مشغول به کار شد و شروع به فیلمبرداری یک فیلم طولانی خوناشام کرد که در نهایت آن را نیمه کاره رها کرد.
دوران ابتدایی کار
بعد از چهار سال (از سال ۱۹۸۳ تا۱۹۸۷) اولین نمایش جکسون به نام بدمزه به‌شکل اتفاقی در قالب یک فیلم کوتاه کمدی ۹۰دقیقه‌ای درآمد و بسیاری از دوستان جکسون به صورت مجانی در آن بازی کردند. فیلمبرداری بدمزه به آرامی در پایان هفته‌ها انجام می‌شد و بعد از اتمام فیلمبرداری جکسون به صورت تمام وقت به کار بر روی آن پرداخت. بدمزه روایت بیگانگانی است که به هوس استفاده از انسان‌ها به عنوان غذا به زمین آمده‌اند. جکسون در این فیلم دو نقش داشت مثلاً در یک سکانس او با خودش می‌جنگید.
در نهایت با سرمایه‌گذاری دیرهنگام کمیسیون فیلم نیوزلند این فیلم به پایان رسید. بدمزه در ماه مه سال ۱۹۸۷ در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و پس از آن به سرعت به ۱۲ کشور دنیا فروخته شد.
در همین دوران پیتر جکسون شروع به نوشتن فیلمنامه یک فیلم دیگر کرد. او در تجربه‌ای متفاوت با همکاری گروهی متشکل از استفان سینکلر که پیش‌نویس فیلمنامه را بر عهده داشت و فیلمنامه‌نویسی فرن والش (همسرش) و دنی مولهرن که هم نویسنده و هم بازیگر فیلم بود شروع به نوشتن فیلمنامه کرد که در این میان والش دیرتر از سایر همکارانش به گروه اضافه شد. اما قسمت‌هایی از فیلمنامه مثل فیلم کابوس در خیابان الم در نمایش فیلم هرگز دیده نشد. به پیشنهاد زامبی فیلم مرده مغز تحت یک بازنویسی گسترده قرار گرفت.
فیلم بعدی قابل دیدن جکسون ملاقات با فیبلزها محصول سال ۱۹۸۹ بود. نویسندگی این فیلم به وسیلهٔ چهار نویسنده‌ای که در بالا به آنان اشاره کردیم انجام شد. یک کمدی کاملاً موزیکال که به عروسک‌های خیمه شب بازی معروف شده‌است. در اصل فیبلزها قرار بود در قالب یک فیلم کوتاه تلویزیونی ساخته شود اما بعد از اشتیاق غیرمنتظره سرمایه‌گذاران ژاپنی برای سرمایه‌گذاری روی این فیلم و همچنین لغو پروژه فیلم مرده مغز آن هم شش هفته قبل از ساختن فیلم فیلمنامه به‌طور سریع به شکل یک فیلمنامه بلند درآمد. ساخت فیلم با یک بودجه بسیار کم شروع شد. فیبلزها هفته‌ها در بالای جدول قرار داشت از فیبلزها به عنوان اولین همکاری جکسون با تیم جلوه‌های ویژه ریچارد تیلور و تانیا رودگر یاد می‌شود. کسانی که در تمامی فیلم‌های بعدی جکسون با او همکاری داشته‌اند.
اثر بعدی جکسون یک کمدی ترسناک به نام مرده مغز (۱۹۹۲) بود. (در آمریکای شمالی با نام زنده مرده به نمایش درآمد) مرده مغز روایت زامبیهایی را به تصویر می‌کشد که از پناهگاه‌های خود خارج شده‌اند و قهرمان داستان برای نگه داشتن آن‌ها داخل پناهگاه‌هایشان تلاش می‌کند. از خصوصیات برجسته این فیلم جلوه‌های ویژه آن است مثل ترامواهای کوچک، حرکت و توقف‌ها و جلوه‌های زیبای ترکیبات خونی.
موجودات آسمانی و نقره فراموش شده
موجودات آسمانی محصول سال ۱۹۹۴ است. بعد از به شهرت رسیدن جکسون در زمینه تبدیل داستان به تصویر تمام نگاه‌ها به فیلم جدید او که یک شانس برایش تلقی می‌شد بود. فیلمی که در اصل از یک داستان واقعی الگوبرداری شده‌است یعنی پارکر هولم جنایتکار و جنایتی که با دو دختر نوجوان که یکی از آن‌ها دخترش بود در کرایست چرچ در سال ۱۹۵۰ انجام داد. همکار جکسون فران والش او را ترغیب به ساختن فیلمی از روی این واقعه کرد. از جکسون نقل شده‌است که این فیلم را فقط بخاطر علاقه والش به این داستان ساخته‌است. هم‌زمان با شهرت یافتن فیلم جدید جکسون رسانه‌های جدید نیوزلند نیز شروع به تجسس در زندگی ژولیت هولم یعنی یکی از همان دو دختر نوجوان شدند. نویسنده‌ای که در حال حاضر کتاب‌های خود را با نام آن پری به چاپ می‌رساند. جکسون در این فیلم از بازیگرانی همچون ملانی لینسکی در نقش پارکر و کیت وینسلت در نقش هولم استفاده کرد. این فیلم نامزد جوایز اسکار در بخش فیلمنامه شد و همچنین جز ۱۰ اثر برتر سال از دید تایم، گاردین، قاصد صبح سیدنی و قاصد نیوزلند شد.
موفقیت مخلوقات آسمانی موجب جلب توجه شرکت میراماکس به کارهای جکسون و در نتیجه نمایش گسترده فیلم در آمریکا و امضای قرار داد به عنوان اولین همکاری بین آن‌ها شد.
سال بعد جکسون با همکاری یک فیلمساز ولینگتونی به نام کوستا بوتز شبه مستندی به نام نقره فراموش شده را ساخت. این کار بلندپروازانه که برای تلویزیون ساخته شده بود داستان کولین مک کنتری اولین فیلمساز نیوزلندی را به تصویر می‌کشد. کسی که او را به عنوان مخترع فیلم رنگی و فیلم ناطق می‌شناسند و قبل از مرگش برای یک فیلم حماسی به نام سالوم بسیار تلاش کرده بود. برخی از مردم معتقدند که این فیلم گواهی بر مهارت جکسون و بوتز دربه نمایش درآوردن زندگی نوآوران، پیشگامان و اسطوره‌های ملی نیوزلند است.
در همین دوران نیز پیتر جکسون و فران والش صاحب دو فرزند به نام‌های بیلی در سال ۱۹۹۵ و کیتی در سال ۱۹۹۶ شدند.
هالیوود، وتا و کمیسیون فیلم
موفقیت مخلوقات آسمانی، کمک به هموار کردن مسیر دریافت اولین بودجه بزرگ برای ساخت فیلم هالیوودی جکسون کرد. ترس آفرینان که بازیگرانی چون مایکل جی فاکس در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند در سال ۱۹۹۶ ساخته شد. این فیلم تا حدی نیز از سوی یک تهیه‌کننده آمریکایی به نام رابرت زمکیس حمایت می‌شد. جکسون اجازه ساخت کامل این فیلم کمدی ترسناک را در کشور نیوزلند گرفت در حالیکه آغاز ساخت این فیلم از یک شهر شمالی در آمریکا آغاز شد. این زمان فرصتی استثنایی برای تحول در کارهای جکسون و وتا ورکشیپ، کمپانی جلوه‌های ویژه (که مؤسس آن کسی است که در مخلوقات آسمانی جورج پورت بود) که معمولاً با جکسون همکاری داشته‌اند. وتا که نام جکسون را به عنوان همکار اول و همیشگی خود یدک می‌کشد در این دوران رشد قابل توجهی در زمینه ترکیب جلوه‌های فیزیکی و دیجیتالی پیدا کرد.
ترس آفرینان از لحاظ فروش به موفقیت قابل توجهی دست نیافت. برخی منتقدین معتقدند که یاس و ناامیدی نمایش داده شده در فیلم نسبت به قوه خیال پرهرج و مرج جکسون و فیلم‌های قبلی وی کمتر بود و همچنین در فیلمنامه نیز پیشرفت چشمگیری حس نمی‌شد. در فوریه سال ۱۹۹۷ جکسون از مجله نیوزلندی The Listener بخاطر تهمتی به او زده بود از طریق قانون شکایت کرد. این مجله ادعا کرده بود ترس آفرینان برای خراب کردن فیلم دیگران ساخته شده‌است. در پایان هم این قضیه پیگیری نشد. در همین زمان پروژه بازسازی فیلم کینگ کنگ توسط کمپانی یونیورسال استودیوز به وقت دیگری موکول شد که یکی از دلایل آن ساخت یک فیلم گوریلی دیگر به نام Mighty Joe Young بود که هنوز در دست ساخت بود.
بنظر نمی‌آمد که این دوران تحول برای جکسون کاملاً خوشایند بوده باشد. این دوران زمانی بود که بیشترین تنش میان جکسون و کمیسیون فیلم نیوزلند از زمانی که آن بودجه هنگفتی به جکسون تازه‌کار برای ملاقات با فیبلزها اختصاص داده شده بود شکل گرفت. جکسون ادعا کرده بود که کمیسیون قصد اخراج وی از پروژه فیبلزها را داشته درحالی که کمیسیون فیلم نیوزلند در گذشته با طرح سرمایه‌گذاری بر روی ۳فیلم بعدی جکسون موافقت کرده بود. در سال ۱۹۹۷ آقای کارگردان یک نقد طولانی در نکوهش کمیسیون در ضمیمه یک مجله به چاپ رساند. نقدی که او دلایلش را تصمیم‌گیری‌های متناقض توسط افراد بی صلاحیت دانسته بود.
سه‌گانه ارباب حلقه‌ها
جکسون پس از رایزنی‌های زیاد موفق شد در سال ۱۹۹۷ حق فیلمسازی ارباب حلقه‌ها را از آن خود کند و راه برای به پرده کشیدن دنیای تالکین را تقریباً هموار کند اما مشکل از جایی شروع شد که جکسون فهمید هیچ شرکت هالیوودی ریسک نمی‌کند تا پروژه به این سنگینی را به کارگردانی جوان و نه چندان مشهور واگذار کند. جکسون حتی پیشنهاد داد که ۳ کتاب را در یک فیلم خلاصه کند اما باز هم شرکتی حاضر به قبول کردن نمی‌شد. در نهایت این کمپانی نیو لاین سینما بود که حاضر شد جکسون را حمایت مالی کند و با اصرار سران این شرکت جکسون پذیرفت که سه‌گانه ارجینال را بسازد.
کارگردانی
جکسون ابتدا فقط فیلم‌های کمدی و ترسناک به عنوان یک کارگردان معمولی می‌ساخت. اما بعد از ساخت ارباب حلقه‌ها به شهرت جهانی و محبوبیت بین مردم و منتقدین شد. اما قطعاً بهترین فیلم کارنامه او فیلم ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه است. این فیلم با فروش ۱٬۱۴۲٬۲۱۹٬۴۰۱ در بین فیلم‌های پرفروش جهان قرار دارد.
تهیه کنندگی
جکسون علاوه بر کارگردانی به تهیه‌کنندگی هم می‌پردازد.
او تهیه‌کننده اکثر فیلم‌های مهمش (سه‌گانه ارباب حلقه‌ها) می‌باشد. اما تهیه‌کننده فیلم‌های دیگری که کارگردانی نکرده (مثل فیلم ناحیه ۹) نیز می‌باشد.
بازیگری
همچنین جکسون هم مانند آلفرد هیچکاک در اکثر فیلم‌های خودش هم حضور دارد نمونه بارز ان در هر سه قسمت سه‌گانه ارباب حلقه‌ها بود که در قسمت اول ان او را در شهر بری در حال خوردن هویج و همچنین در قسمت دوم فیلم یعنی دو برج او را در هنگام پرتاب نیزه از برج‌های شهر هِلمز دیپ به سمت اورک‌های می‌بینیم و در قسمت سوم فیلم نیز او سوار کشتی‌های دزدان دریایی اومبار است که توسط تیر لگولاس کشته می‌شود.
در فیلم هابیت ۲ ویرانی اسماگ نیز در نمای آغازین فیلم در شهر بری بازی کرده‌است.
سه‌گانهٔ هابیت
پیتر جکسون سه‌گانهٔ دیگری با اقتباس از رمان هابیت: آنجا و بازگشت دوباره اثر پروفسور جی.آر.آر. تالکین در بروی پرده بزرگ برد؛ که در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ اکران عمومی شدند. اولین سری از این سه‌گانه با نام هابیت: سفری غیرمنتظره در سال ۲۰۱۲ اکران عمومی شد. این فیلم نتوانست آن طور که باید و شاید نظر منتقدین را جلب کند. ایرادی که به قسمت اول سه‌گانه هابیت وارد کردند، خسته‌کننده بودن آن بود.[4] این مسئله با فروش خیره‌کننده فیلم کاملاً رد شد. چرا که با استقبال عمومی مواجه شد.[5] «هابیت: سفری غیرمنتظره» توانست در سه رشته در آکادمی اسکار نامزد شود. از جمله: بهترین جلوه‌های ویژه، بهترین چهره‌پردازی و بهترین طراحی صحنه[6] همچنین سه نامزدی در بفتا: بهترین میکس صدا، بهترین چهره‌پردازی و بهترین جلوه‌های ویژه،[6]
قسمت‌های بعدی این سه‌گانه با نام‌های برهوت اسماگ و نبرد پنج سپاه در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ منتشر شدند.
دانستنی‌هایی در مورد پیتر جکسون
- مانند آلفرد هیچکاک در اغلب فیلم‌هایش حضور دارد.
- همسرش فرن والش است که تقریباً در همه فیلم‌های پیتر جکسون به عنوان یکی از نویسندگان حضور دارد و تابحال سه بار هم اسکار دریافت کرده‌است.
- گفته که برای ساخت مدل‌های شیره‌ای فیلم بدمزه، از فر آشپزخانه مادرش استفاده کرده‌است!
- فرزندانش بیل، جوان و کتی جکسون نام دارند.
- کلکسیون مدل هواپیماهای جنگ جهانی اول را نگهداری می‌کند.
- گفته شده در جریان ساخت ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه تنها دو تی شرت در کل مدت زمان فیلمبرداری پوشیده‌است!
- یکی از طرفداران گروه معروف بیتلز است.
- در ۱۷ سالگی تحصیل را نیمه کاره رها کرده‌است.
- یکی از طرفداران دو آتیشه فیلم کینگ کنگ (۱۹۳۳) است. خودش گفته که این فیلم باعث شده به کارگردانی علاقه‌مند شود.
- تمام جلوه‌های ویژه فیلم بدمزه را خودش به تنهایی ساخته بود.
- نوشتن فیلمنامه بازسازی کینگ کنگ را از سال ۱۹۹۶ آغاز کرده بود و سرانجام موفق شد در سال ۲۰۰۳ این فیلم را بازسازی و روانه سینما کند.
- پدر و مادرش در جریان ساخت سه‌گانه ارباب حلقه‌ها از دنیا رفتند.
- با همسرش در مرحله پس از تولید فیلم بدمزه در سال ۱۹۸۷ آشنا شد.
- گفته می‌شود درآمد خالص جکسون از سه‌گانه ارباب حلقه‌ها چیزی در حدود ۱۲۵ میلیون دلار بوده‌است.
- در جریان ساخت کینگ کنگ چشم خود را به دست تیغ جراحی سپرد و به همین دلیل دیگر عینک نمی‌زند.
- پنج فیلم محبوبش کینگ کنگ، طلوع مردگان، آرواره‌ها، رفقای خوب و ژنرال هستند.
فیلم‌شناسی
| سال | عنوان | فعالیت‌ها | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| کارگردان | فیلمنامهنویس | تهیه‌کننده | جوایز | |||
| ۱۹۷۶ | دره (فیلم کوتاه) | آری | آری | آری | ||
| ۱۹۸۷ | بدمزه | آری | آری | آری | ||
| ۱۹۸۹ | دیدار با احمقان | آری | آری | نه | ||
| ۱۹۹۲ | مخ تعطیل | آری | آری | نه | ||
| ۱۹۹۴ | موجودات آسمانی | آری | آری | آری | نامزد جایزه اسکار بهترین فیلمنامه | |
| ۱۹۹۵ | نقره فراموش شده | آری | آری | نه | ||
| ۱۹۹۶ | جک بروان نابغه | نه | آری | آری | ||
| ترس آفرینان | آری | آری | آری | |||
| ۲۰۰۱ | یاران حلقه | آری | آری | آری | برنده اسکار بهترین فیلمبرداری، بهترین گریم، بهترین موسیقی، بهترین جلوه‌های ویژه،[7] برنده بفتای بهترین کارگردانی | |
| ۲۰۰۲ | دو برج | آری | آری | آری | برنده اسکار بهترین جلوه‌های ویژه، بهترین صداگذاری[8] | |
| ۲۰۰۳ | بازگشت شاه | آری | آری | آری | اسکار بهترین فیلم
برنده اسکار بهترین کارگردانی برای پیتر جکسون، بهترین فیلمنامه اقتباسی، بهترین تدوین، بهترین موسیقی، بهترین کارگردان هنری، بهترین طراحی لباس، بهترین چهره‌پردازی، بهترین آواز ارژینال، بهترین صدا، بهترین جلوه‌های ویژه[9] | |
| The Long and Short of It (short) | نه | نه | آری (executive) |
|||
| ۲۰۰۵ | کینگ کونگ | آری | آری | آری | برنده اسکار بهترین ادیت صدا، بهترین جلوه‌های ویژه، بهترین میکس صدا | |
| انتورایج (TV series) (episode: "Gary's Desk") |
نه | نه | نه | |||
| ۲۰۰۸ | عبور از خط | آری | آری | نه | ||
| ۲۰۰۹ | منطقه ۹ | نه | نه | آری | نامزد اسکار بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه اقتباسی، بهترین جلوه‌های ویژه، بهترین تدوین | |
| استخوان‌های دوست‌داشتنی | آری | آری | آری | نامزد اسکار بهترین بازیگر مرد مکمل | ||
| ۲۰۱۱ | ماجراهای تن‌تن | نه | نه | آری | برنده جایزه گلدن گلوب بهترین انیمیشن برای پیتر جکسون | |
| ۲۰۱۲ | غرب ممفیس | نه | نه | آری | نامزد بهترین مستند از بفتا | |
| هابیت: یک سفر غیرمنتظره | آری | آری | آری | نامزد اسکار بهترین چهره پردازی، بهترین طراحی صحنه، بهترین جلوه‌های ویژه/ همچنین نامزد سه جایزه بفتا/ و برنده جایزه دانش و نو آوری برتر سال از آکادمی اسکار | ||
| ۲۰۱۳ | هابیت: برهوت اسماگ | آری | آری | آری | ||
| ۲۰۱۴ | هابیت: نبرد پنج سپاه | آری | آری | آری | ||
جوایز و افتخارات
منابع
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پیتر جکسون موجود است. |
- http://www.metacritic.com/movie/king-kong/critic-reviews
- http://www.metacritic.com/movie/district-9
- http://www.imdb.com/title/tt0167260/awards
- http://www.reelviews.net/php_review_template.php?identifier=2563
- http://boxofficemojo.com/movies/?id=hobbit.htm
- http://www.imdb.com/title/tt0903624/awards
- IMDB وبسایت: The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring
- IMDB وبسایت: The Lord of the Rings: The Two Towers
- IMDB وبسایت: The Lord of the Rings: The Return of the King