کرندوم

کرندوم (به انگلیسی: Corundum)، یاقوت، یاکَند، شکل بلورین اکسید آلومینیوم (Al2O۳) بوده که معمولاً دارای ناخالصی‌هایی از آهن، تیتانیوم، وانادیوم و کروم می‌باشد. سختی آن ۹ در مقیاس موس می‌باشد.

Corundum
اطلاعات کلی
رده‌بندیOxide mineral – Hematite group
فرمول شیمیایی
(بخش تکراری)		Aluminium oxide, Al
2O
3
دسته‌بندی شرونتس-نیکل4.CB.05
دسته‌بندی دانا4.3.1.1
دستگاه بلوریTrigonal
Crystal classHexagonal scalenohedral (۳m)
H-M symbol : (۳ 2/m)
گروه فضاییR۳c
ساختار بلوریa = 4.75 Å, c = 12.982 Å; Z = 6
ویژگی‌ها
رنگبی‌رنگ، خاکستری، طلایی-قهوه ای، قهوه ای؛ بنفش، صورتی تا قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، بنفش؛ ممکن است دارای رنگ‌بندی باشد، به‌طور عمده خاکستری و قهوه ای منجمد است.
رفتار بلوریSteep bipyramidal, tabular, prismatic, rhombohedral crystals, massive or granular
دوقلوییPolysynthetic twinning common
رَخNone – parting in 3 directions
شکستگیConchoidal to uneven
TenacityBrittle
سختی موس9 (defining mineral)[1]
جلادرخشان تا شیشه ای
رنگ خاکهWhite
شفافیتTransparent, translucent to opaque
وزن مخصوص3.95–4.10
ویژگی‌های ظاهریUniaxial (−)
ضریب شکستnω = 1.767–1.772
nε = 1.759–1.763
PleochroismNone
نقطه ذوب۲٬۰۴۴ درجه سلسیوس (۳٬۷۱۱ درجه فارنهایت)
Fusibilityغیرقابل ذوب یا نفوذ
انحلال‌پذیریInsoluble
دگرگون بهMay alter to mica on surfaces causing a decrease in hardness
دیگر ویژگی‌هاMay fluoresce or phosphoresce under UV light
منابع[2][3][4][5]
متغیرهای اصلی
SapphireAny color except red
RubyRed
EmeryBlack granular corundum intimately mixed with magnetite, hematite, or hercynite

از مجموعه کانی‌ها بوده و انواع شفاف و رنگین آن جزء سنگ‌های قیمتی می‌باشد. رنگ قرمز آن یاقوت سرخ و رنگ کبود آن یاقوت کبود نامیده می‌شود. همچنین رنگ‌های زرد، سبز، صورتی، آبی و نارنجی و حتی بی‌رنگ و شفاف نیز دارد.

در نوعی از کرندوم به دلیل وجود ناخالصی دی‌اکسید تیتانیوم (TiO2) یا روتیل، در حالت تراش خورده و صیقلی و زیر نور، ستاره‌ای شش پر مشاهده شده که به آن ستاره پران گویند.

نام کرندوم احتمالاً از هندی قدیمی Kauruntaka گرفته شده‌است. منشأ تشکیل آن دگرگونی مجاورتی و ناحیه‌ای است. امروزه در آزمایشگاه و صنعت به صورت مصنوعی ساخته شده و کاربردهای فراوانی دارد. این ماده در برابر محدوده نور از فرابنفش تا فروسرخ شفاف است.

کاربرد: به دلیل سختی زیاد در ابزار برش و صیقل، کاغذ سمباده، حفاری و تراش سنگ‌های ظریف کاربرد دارد. در مواردی که ابزار مقاوم به خش نیاز باشد، مانند قطعات اپتیکی، عدسی، منشور، شیشه‌های ضد خش (شیشه ساعت) در ماهواره‌ها، فضاپیما و قطعات لیزر از این ماده استفاده می‌شود.

جستارهای وابسته

منابع
  1. "Mohs' scale of hardness". Collector's corner. Mineralogical Society of America. Retrieved 10 January 2014.
  2. Anthony, John W.; Bideaux, Richard A.; Bladh, Kenneth W.; Nichols, Monte C., eds. (1997). "Corundum". Handbook of Mineralogy (PDF). III Halides, Hydroxides, Oxides. Chantilly, VA, US: Mineralogical Society of America. ISBN 0-9622097-2-4.
  3. "Corundum". Mindat.org.
  4. "Corundum". Webmineral.com. Archived from the original on 25 November 2006.
  5. Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis (1985). Manual of Mineralogy (20th ed.). Wiley. pp. 300–302. ISBN 0-471-80580-7.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.