ازندریان

اَزَندَریان (Azandaryân) شهری است در بخش جوکار از توابع شهرستان ملایر استان همدان در ایران.[2][3]

ازندریان
کشور ایران
استانهمدان
شهرستانملایر
بخشجوکار
نام(های) دیگرازن دریان، ازناو دریان، ازناو ناریان
سال شهرشدن۱۳۷۵
مردم
جمعیت۱۱،۲۷۱ سرشماری (سال۱۳۹۵)
اطلاعات شهری
شهردارسید رضا موسوی[1]
ره‌آوردانگور و فرآورده های آن(ساخشک،شیره،و...)گردو،فرش،سنگ سیلیس
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۸۱

ازندریان در منطقه شمال و شمال غربی شهرستان ملایر واقع است. شهر ازندریان از توابع شهرستان ملایر، بین جاده ارتباطی ملایر- همدان قرار دارد و فاصله آن تا ملایر ۳۰ کیلومتر است. ارتفاع آن ۱۷۹۵ متر از سطح دریاست.[4]

این شهر در گذشته نه چندان دور در مسیر راه ارتباطی همدان ملایر قرار داشته و این راه از انتهای دره ازندریان و شمال سراب دو شاخه می‌شده‌است. شاخه سمت راست بطرف روستای عشاق می‌رفته واز آنجا به بعد منزلگاه‌های این راه معتبر تا همدان عبارت بوده: از میدانک – ارزانفود- یالفان و حصار، که از این نقطه به بعد از شمال و دره گنجنامه وارد همدان می‌شده‌است.

منطقه است کوهستانی ولی دشت و کشتزار وسیعی نیز دارد. عمده شغل مردم کشاورزی و باغداری است. با اینکه ازندریان از سال ۱۳۷۵ از یک روستای بزرگ به شهری کوچک تبدیل شده اما این شهر کماکان بافت روستایی دارد و عمده شغل مردم کشاورزی است.زبان مردم این شهر ترکی میباشد همچنین ازندریان دومین شهربزرگ شهرستان ملایر است و مردم این شهر به دلیل دارابودن معادن وکارخانه های پودر سیلیس از وضعیت اقتضاد خوبی برخوردار هستند. زبان مردم ازندریان ترکی محلی میباشد ولی در همجواری با مردم لر زبان اطراف امیخته از لری و ترکی هست.

جمعیت

جمعیت شهر ازندریان براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۱۲۷۳ نفر (۳۳۲۸ خانوار) بوده‌است.[5] جمعیت ازندریان در سال ۱۳۹۷ بیش از ۱۵ هزار نفر ذکر شده‌است.[6]

جغرافیا

فاصله این شهر تقریباً با شهر ملایر حدود ۴۰ کیلومتر است شهر ازندریان با روستاهایی چون علی‌آباد دمق، عشاق همسایه است.

حاجی محمد ابراهیم خان ترکمنی مؤمنی معروف به حاجی خان که ۱۲۰ سال پیش یکی از مقتدرترین شخصیت‌های ازندریان و حومه به‌شمار می‌رفته در منطقه شمال شهر ازندریان اقدام به درختکاری آن هم از انواع درخت‌های میوه از قبیل: گردو، زردآلو، گیلاس، سیب، آلبالو و غیره نموده‌است که در حال حاضر از آن به عنوان بزرگترین جنگل تفریحی غرب کشور (پارک توریستی، تفریحی الوند ازندریان) یاد می‌شود و برای تأمین آب مورد نیاز جنگل قناتی در آن توسط این مرد طبیعت حفر شده‌است. زمین‌های این جنگل متعلق به حاجی خان و مقدار دیگری از آن متعلق به اهالی ازندریان و روستای عشاق بوده که حاجی خان آن‌ها را برای ایجاد یک منطقه بکر گردشگری تملک نموده‌است. این جنگل دارای مساحت بیش از ۵۰ هکتار است. پس از مدتی جنگل ازندریان توسط وارثان حاجی خان به یک شهروند ازندریانی واگذار و پس از آن مجدداً به یک شهروند دیگر ازندریانی واگذار گردید. در سال ۱۳۸۷، شهرداری ازندریان جنگل را برای استفاده عموم خریداری نمود و نام آن به پارک توریستی، تفریحی الوند تغییر یافت. این جنگل واقع در شهر ازندریان در ۳۰ کیلومتری ملایر و ۴۵ کیلومتری استان همدان می‌باشد.[7]

تاریخ

از دوران پیش از تاریخ در نزدیکی ازندریان سنگنگاره‌هایی بازمانده است.. بیشتر نقوش این سنگ‌ها، نقش گرگ، گوزن، و سگ‌سانان است همچنین در بین آنها نقوش نمادین زیادی نیز مشاهده می‌شود یکی از این نقوش، نقش بزهایی است که شاخ‌های بلندی دارند. نقوش انسانی موجود روی این سنگ‌ها نیز روایتگر شکار انسان‌های کمان به دست است. ابعاد یکی از تخته سنگهای بزرگ موجود در این محوطه ۱۲ در دو و نیم متر است که روی آن ۱۰۴ نقش ایجاد شده و به نظر می‌رسد که یکی از بزرگترین سنگ نگاره‌های مجموعه‌ای ایران باشد.[8]

پس از حمله اعراب و اشغال ایران توسط آنها، این منطقه که دارای استحکامات نظامی بوده، از بین می‌رود و دژها و استحکامات شهری چون حمام موجود در آن نیز تخریب شده یا در زیر خاک مدفون می‌گردد و مدت مدیدی خالی از سکنه بوده تا در دوران نادری عده ای از ترکمن‌ها، از ترکمن‌صحرا به این محل تبعید می‌گردند. از جمله این افراد شخصی است به نام اله وردی بیک و مؤمن خان، سپس عده ای افراد فارس زبان، از شهرهای چون کاشان برای کار در کشتزارها به این منطقه وارد می‌گردند. از این افراد نیز می‌توان به افرادی چون یعقوب، میرزا، محمد رفیع، نجف و رسول اشاره کرد که هنوز هم دره و بیشه‌هایی به نام آنها وجود دارد و نکته مهم اینکه چون ترکمن‌ها، ترک‌زبان بودند و حاکمیت اقتصادی منطقه هم در دست آنها بوده‌است، کارگران و کشاورزان به ناچار از زبان اربابان خود تبعیت و زبان ترکی مختص به محل، که آمیخته‌ای از فارسی و ترکی است بر محل حاکم می‌شود و در نهایت روستای ازناوناریان آن زمان، تشکیل می‌گردد.[9]

اوج شکوفایی ازندریان را مربوط به دوره زندیان دانسته‌اند. کریم خان زند، گاهی مهمان شهر بوده و بنابه درخواست حاکم وقت دستور احداث بندی بر رودخانه ازندریان را داده‌است. این بند از رودخانه‌های کوهای الوند کوه از نفود آب می‌گرفته و آبهای دره کلا قاضی، حیله در و چپ دره را جمع می‌کرده‌است. این بند نه تنها آبیاری زمین‌های بین ازندریان و جوکار را موجب می‌شده بلکه مانع آسیبهای سیل به ازندریان بوده و هرزآب‌های ناگهانی را به سمت جنوب می‌رانده‌است. این بند به نام بند نهر مؤمن خانی شهرت داشته که بعداً از بین رفته‌است. در این زمان یعنی دوره نادری و زندیه و قاجاریه در کنار شرقی رودخانه که مشرف به باغات نیز بوده‌است قلعه بزرگ و معتبری وجود داشته که محل سکونت حاکم و مرکز حکومتی بوده، این قلعه ده یا دوازده برج داشته، محصور بوده و دروازه چوبی آن تا این اواخر موجود بوده‌است. در مورد این قعله می‌گویند که قدمت باستانی دارد و قبل از آنکه محل سکونت حاکم باشد، آتشکده و معبد بوده و نام ناریان قعله نیز به همین جهت به آن اطلاق شده‌است. بقایای این قلعه که هنوز به نام نارین قلعه مشهور است، وجود دارد و دیوارهای خشت گلی قطور آن در برخی از نقاط مشاهده می‌گردد. قلعه در سه دهه اخیر تخریب و تفکیک و بناهای جدیدی در محل آن احداث شده ولی بقایای معماری قبلی و طاق‌ها و ارسی‌ها و پنج‌دری‌ها و اتاق‌های بزرگ و ایوان‌ها در گوشه و کنار نیمه مخروبه باقی مانده و هنوز قابل مشاهده است.

پس از دوره قاجاریه، ازندریان منزوی مانده‌است و زمینهای بسیار وسیع زراعی و باغات آن در تملک خانواده‌های معدودی قرار گرفته، در سالهای ۱۳۴۰ مقارن با اصلاحات ارضی، در دوره پهلوی، این نظام تا حدودی شکسته شده ولی به دلیل کمی جمعیت و بزرگی سهم باقی مانده از زمین‌های زراعتی برای مالکان قبلی همچنان به عنوان یک روستای اربابی بزرگ تا آستانه انقلاب اسلامی پیش رفته‌است. پس از حاکم شدن نظام اداری جدید در ایران و در زمان پهلوی اول، به نام روستای ازندریان، که این نام، آهنگ خوشی هم دارد و گوش نواز است تبدیل می‌گردد. در سال‌های پس ازانقلاب به دلیل تغییر ساختار قطعی مالکیت زمین‌های کشاورزی و پیدایش فعالیت جدیدی در نزدیک آن که استخراج سنگ سیلیس و تبدیل آن به پودر سیلیس است، این روستا تبدیل به یک کانون زیستی متفاوت شد.

  • بالاتر از پل دربند

جستارهای وابسته

منابع
  1. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷.
  2. "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)". Islamic Republic of Iran. http://www.amar.org.ir/DesktopModules/FTPManager/upload/upload2360/newjkh/newjkh/13.xls بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine.
  3. http://seeiran.ir/ازندریان/
  4. همتی ازندریانی، اسماعیل و محمدی‌فر، یعقوب: معرفی و تحلیل نقوش صخرهای ازندریان ملایر
  5. «درگاه ملی آمار > سرشماری عمومی نفوس و مسکن > نتایج سرشماری > جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395». www.amar.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۳-۲۸.
  6. «نماینده ملایر: وزیر بهداشت با ساخت بیمارستان در ازندریان موافقت کرد». ۲۰۱۸. خبرگزاری جمهوری اسلامی. Accessed December 11 2018.
  7. "ازندریان؛ شهر جنگل بی نظیر پذیرای مهمانان نوروزی | پایگاه خبری تحلیلی ملایری ها". 2018. Malayeriha.Ir. Accessed December 11 2018. .
  8. "یکی از بزرگترین سنگ نگاره‌های ایران شناسایی شد". 2013. خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. Accessed December 11 2018. .
  9. شاهسوند، محمدرضا: از آزانتا تا «ازندریان» مروری بر تاریخچه شهر ازندریان. ناشر: کبریازبان. سال چاپ: ۱۳۹۲.
  • اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خ.
  • http://www.fallingrain.com/world/IR/09/Azandarian.html
  • شاهسوند، محمدرضا: از آزانتا تا «ازندریان» مروری بر تاریخچه شهر ازندریان. ناشر: کبریازبان. سال چاپ: ۱۳۹۲
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.