الفبای آرامی
الفبای آرامی را میتوان گفت اولین سامانهٔ نوشتاریای در دنیای باستان بود که میتوانستند آن را با قلم و به صورت روان بر روی کاغذ یا پوست حیوان بنویسند. الفبای آرامی از لحاظ تاریخی دارای اهمیت است، زیرا تقریباً همه سیستمهای نوشتاری مدرن در خاورمیانه از این الفبا اقتباس گرفتهاند، و همچنین بسیاری از سیستمهای نوشتاری آلتائیک آسیای مرکزی و شرقی نیز الگو گرفته از این الفبا هستند.[1]
| الفبای آرامی | |
|---|---|
| نوع | ابجد |
| زبانها | زبان آرامی، زبان عبری، زبان سریانی، زبان مندایی, Edomite |
| دورهٔ زمانی | ۸۰۰ پیش از میلاد تا ۶۰۰ پس از میلاد |
| سامانهٔ مادر |
هیروگلیف مصری
|
| سامانهٔ فرزند | الفبای عبری الفبای تدمری ادسایی حضرانی خط مندایی خط الیمایی الفبای نبطی →الفبای عربی خط براهمی [a] خروشتی الفبای سریانی →الفبای سغدی →خط اویغوری →خط مغولی →مانچو خط پهلوی N'Ko alphabet |
| ایزو ۱۵۹۲۴ | Armi, 124 |
| Imperial Aramaic | |
| جهت | راست به چپ |
| مخفف یونیکد | Imperial Aramaic |
| دامنه یونیکد | U+10840–U+1085F |
[a] هنوز بر سر آرامی بودن ریشه خط براهمی بحث است و توافقی جهانی صورت نگرفته است. | |
خط آرامی برای نگارش زبانهای یونانی، هندی، انشانی، خوزی، قبطی، آرامی، عبری، سریانی و مندایی به کار میرفتهاست. همچنین در آینده برای نگارش پهلوی از آن بهره گرفته شد. بعدها الفبای نبطی و عبری از آن مشتق شد. در بین الفبای مدرن امروزی زبان عبری نزدیکترین ارتباط را با این خط دارد.
جدول سنجشی الفبای آرامی با عبری، عربی و سریانی
| نام حرف | شکل حرف | برابر عبری | برابر عربی | برابر سریانی | آوا |
|---|---|---|---|---|---|
| آلَف |  |
א | أ | ܐ | /ʔ/; /a:/, /e:/ |
| بیث |  |
ב | ب | ܒ | /b/, /v/ |
| گامَل |  |
ג | ج | ܓ | /ɡ/, /ɣ/ |
| دالَث |  |
ד | د | ܕ | /d/, /ð/ |
| هی |  |
ה | ه | ܗ | /h/ |
| واو |  |
ו | و | ܘ | /w/; /o:/, /u:/ |
| زَین |  |
ז | ز | ܙ | /z/ |
| حیث |  |
ח | خ، ح | ܚ | /ħ/ |
| طیث |  |
ט | ط | ܛ | /tˤ/ با فشار |
| یوذ |  |
י | ی | ܝ | /j/; /i:/, /e:/ |
| کاف |  |
כ ך | ک | ܟܟ | /k/, /x/ |
| لامَذ |  |
ל | ل | ܠ | /l/ |
| مِم |  |
מ ם | م | ܡܡ | /m/ |
| نون |  |
נ ן | ن | ܢܢ ܢ | /n/ |
| سمکَث |  |
ס | س | ܣ | /s/ |
| عین |  |
ע | غ، ع | ܥ | /ʕ/ |
| پی |  |
פ ף | ف | ܦ | /p/, /f/ |
| صاذی |  ،  |
צ ץ | ص | ܨ | با فشار /sˤ/ |
| قاف |  |
ק | ق | ܩ | /q/ |
| ریش |  |
ר | ر | ܪ | /r/ |
| شین |  |
ש | ش، س | ܫ | /ʃ/ |
| تَو |  |
ת | ت، ث | ܬ | /t/، /θ/ |
.jpg.webp)
منابع
- "Aramaic alphabet". Wikipedia. 2010-11-14.
Wikipedia contributors, "Aramaic alphabet," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Aramaic_alphabet&oldid=396775238 (accessed November ۲۱، ۲۰۱۰).
- آذرنوش، آذرتاش، راههای نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی، چاپ سوم. تهران: انتشارات توس، ۱۳۸۸. شابک ۳-۴۳۶-۳۱۵-۹۶۴-۹۷۸
- https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/89/mode/1up