ایرانیان کانادا
ایرانیان کانادا یا افراد ایرانی-کانادایی،[2][3] شهروندان کانادا هستند که اصلیت ایرانی دارند یا دارای تابعیت دوگانه ایرانی و کانادایی هستند.[4] طبق آمار اداره مهاجرت کانادا در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۱۰٬۴۰۵ نفر ایرانیتبار در کانادا زندگی میکنند.[1] شمار ایرانیان کانادا با موج مهاجرت ایرانیان از سال ۱۳۶۸ خورشیدی تاکنون رو به فزونی گذاشتهاست. پیش از انقلاب، ایرانیها بیشتر برای فرصتهای آموزشی و اقتصادی یا سرمایهگذاری به کانادا مهاجرت میکردند. اما پس از انقلاب به ویژه در دهه ۱۹۸۰، دلایل سیاسی و مذهبی، فرار از جنگ ایران و عراق و سرکوب فرهنگی و اجتماعی اعمال شده توسط جمهوری اسلامی به دلایل مهاجرت ایرانیان به کانادا افزوده شدهاست. با ورود به قرن ۲۱، تعداد فزایندهای از افراد وابسته به دولت ایران گاهی پس از اختلاس کلان مانند رئیس بانک مرکزی نیز به کانادا مهاجرت کردند.[5] اما مشکلات فرهنگی و اقتصادی همچنان از عوامل عمده مهاجرت ایرانیان است.
کل جمعیت | |
---|---|
۲۱۰٬۴۰۵ نفر (سرشماری ۲۰۱۶)[1] | |
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
ریچموند هیل، تورنتو، ونکوور شمالی، مونترال، اتاوا | |
تاریخچه
اولین ایرانیان در اوایل قرن بیستم وارد خاک کانادا شدند.[6] تا پس از پایان جنگ جهانی دوم، تعداد ایرانیان ساکن کانادا انگشت شمار بود و هجوم زیاد گروههای مهاجر به کانادا پس از جنگ جهانی دوم شامل ایرانیان نبود. در طول دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ نیز، سالانه فقط ۱۰ تا ۱۰۰ ایرانی به کانادا مهاجرت میکردند.[7] در واقع تا سال ۱۹۸۰ جامعه ایرانی-کانادایی توسعه قابل توجهی نیافت.[6] این روند پس از انقلاب ۱۹۷۹ ایران که سلطنت را سرنگون و حکومت اسلامی را به قدرت رساند دچار تغییر گشت و شاخص مهاجرت بهطور قابل توجهی افزایش یافت. در دهه ۱۹۸۰ و بیشتر از آن در دهه ۱۹۹۰، در هر سال چند هزار ایرانی به کانادا آمدند که این روند تا به امروز ادامه داشتهاست.[5] در ۵ سالهٔ ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ تعداد ۱۵٬۵۳۵ نفر که در ایران متولد شده بودند به کانادا مهاجرت کردند. در ۴ سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ این رقم ۲۴٬۶۶۵ نفر بوده و در ۵ سالهٔ ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ نیز تعداد ۲۷٬۶۰۰ نفر دیگر مقیم کانادا شدند که متولد ایران بودند. این در حالی است که تعداد کل کاناداییان زادهٔ ایران پیش از سال ۱۹۹۱ فقط ۲۴٬۲۸۵ نفر بودهاست.[8] مهاجرت ایرانیان پس از سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹ میلادی) با موج جدیدی روبه رو شد و افزایش چشمگیری داشتهاست.[9]
ایرانیتباران کانادا
بر اساس نتایج آمار سرشماری سال ۲۰۱۶ که توسط مرکز آمار و دادههای کانادا منتشر شد بیش از ۲۲۵ هزار کانادایی در خانههای خود به زبان فارسی صحبت میکنند که قطعاً سهم قابل توجهی از فارسی زبانان کانادا را ایرانی تباران این کشور به خود اختصاص دادهاند. همچنین بر پایه آمار رسمی ارائه شده از سوی مرکز آمار کانادا در سال ۲۰۱۱ در این کشور ۱۶۳٬۲۹۰ نفر ایرانیتبار زندگی میکردهاند که ۸۳٬۴۹۵ نفر از ایشان مرد و ۷۹٬۸۰۰ نفر زن بودهاند.[10] این آمار بیش از ۳۴٪ رشد جامعه ایرانیان کانادا را طی ۵ سال را نشان میدهد.
در سرشماری سال ۲۰۰۶ تعداد ۱۲۱٬۵۰۵ نفر گزارش کردهاند که اصالت ایرانی دارند. ۹۹۲۲۵ نفر اصل و نسب خود را تنها به ایران منتسب کردهاند و ۲۲٬۲۸۰ نفر بخشی از تیار خود را به ایران مرتبط دانستهاند که حداقل برخی از اجداد آنان از ایران بودهاند. این آمار جهش قابل توجهی را نسبت به آخرین سرشماری پنج سال قبل نشان میدهد که در آن ۸۸٬۲۲۰ نفر در پاسخ به سؤال منشأ قومی ایران را عنوان کرده بودند. ۷۳٬۴۵۰ نفر از ایشان تنها به ایران اشاره کردند و ۱۴۷۷۰ نفر ایران را به عنوان بخشی از تبار خود گزارش کرده بودند.[6] همچنین از کل این تعداد ۹۵٬۴۲۰ نفر اظهار کردند که مستقیم از ایران مهاجرت کردهاند که قابل مقایسه با ۶٬۴۵۲٬۳۰۵ نفر جمعیت کل مهاجران در سراسر کانادا است.[6]
از ۹۲٬۰۹۰ مهاجر ایرانی ساکن کانادا در سال ۲۰۰۶، تعداد ۲۷٬۶۰۰ نفر بین سالهای ۲۰۰۱ و ۲۰۰۶ وارد کانادا شده بودند، که رشد جهشی و قابل توجهی از جمعیت ایران را نشان میدهد. ۲۴٬۶۶۵ مهاجر ایرانی بین سالهای ۱۹۹۶ و ۲۰۰۰ و تعداد ۱۵٬۵۳۵ نفر دیگر بین سالهای ۱۹۹۱ و تعداد ۱۹۹۵ و ۲۴٬۲۸۵ نفر دیگر پیش از سال ۱۹۹۱ به کانادا وارد شدهاند.[8]
نتایج جدیدترین سرشماری کانادا نشان میدهد نسل جدید ایرانیتبارهای ساکن کانادا، راحتتر از نسلهای قبلی خود با دیگر قومیتها و نژادها ازدواج میکنند. در اوایل سال ۲۰۱۸ اداره آمار کانادا اعلام کرد اگر نسل اول مهاجران ایرانی که به کانادا آمدهاند، تمایل زیادی به ازدواج با غیرایرانیها نداشتهاند و فقط ۱۵ درصد آنها عضو یک جامعه چندنژادی بودهاند، این میزان در نسل دوم مهاجران ایرانی کانادا به حدود ۵۰ درصد رسیدهاست و حالا نتایج جدیدترین سرشماریها نشان میدهد این میزان در نسل سوم مهاجران ایرانیتبار حدود ۸۰ درصد است.[11]
مناطق ایرانینشین کانادا
تجمع اصلی ایرانیان کانادا را میتوان به ترتیب در جنوب استان انتاریو، بریتیش کلمبیا، کبک و آلبرتا پیدا کرد. در سال ۲۰۰۱ نسبت ایرانیان در این استانها به ترتیب ۵۸٪، ۲۵٪، ۱۱٪، ۴٪ بوده و فقط ۲٪ از ایرانیان در سایر استانها و مناطق کانادا ساکن بودهاند.[7]
طبق آمار ۲۰۰۱ میلادی بیشتر ایرانیان به ترتیب در کلانشهرهای تورنتو (۴۴٪)، ونکوور (۲۲٪)، مونتریال (۱۰٪)، اتاوا (۵٪) و سایر شهرها ۱۹٪ بوده است.[7]
اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان در حومه شمالی کلان شهر تورنتو مانند نورث یورک، ویلودیل، تورن هیل، وان، مارکام، ریچموند هیل، آرورا و نیومارکت زندگی میکنند. پلازای ایرانیان واقع در محله لیتل پرشیای تورنتو یکی از مراکز اصلی خرید ایرانیان در شمال خیابان یانگ میباشد. همچنین در ونکوور بزرگ ایرانیان زیادی در نورث ونکوور، وست ونکوور و ترای سیتیز (شامل کوکیتلام، پورت کوکیتلام و پورت مودی) ساکن هستند.[12][13][14] با اینحال در سالهای اخیر و به خاطر سیاستهای مهاجرپذیری استان ساسکاچوان جمعیت ایرانیان در این استان افزایش چشمگیری داشته است. در سال ۲۰۱۷ جمعیت ایرانیان شهر سسکتون به ۲۵۰۰ نفر (دانشجو و مقیم) رسید.[15] با اینحال دادههای دولت کانادا نشان میدهد هنوز هم بیشتر ایرانیان تازهوارد به کانادا استانهای انتاریو و بریتیش کلمبیا را برای زندگی انتخاب میکنند.[16]
رسانهها
در کانادا بهویژه در شهرهای تورنتو و ونکوور تعداد زیادی نشریه، تلویزیون و رادیوی پارسیزبان فعالیت دارند؛ که با توجه به جامعه در حال رشد ایرانیان روز به روز بر شمار آنها افزوده میشود. عمده نشریات به صورت هفتهنامه منتشر میشوند و تلویزیونهای فارسی چند ساعت برنامه در هفته پخش میکنند. بیشتر فعالیت این رسانهها در راستای آگهیهای مشاغل و مسائل جامعه ایرانیان مهاجر است.
ایرانی-کاناداییهای سرشناس
شمار ایرانیان موفق در کانادا بسیار زیاد است و با توجه به جامعه در حال رشد کانادایی-ایرانیها و جا افتادن نسبی آنها رو افزایش نیز هست. اسامی برخی از کانادایی-ایرانیهای سرشناس به این ترتیب است:
علوم و صنایع
- الکس تقی تبرک، اقتصاددان
- فضلالله رضا دومین رئیس دانشگاه صنعتی شریف و سفیر سابق ایران در یونسکو و کانادا
- علیمحمد ایزدی وزیر کشاورزی کابینه مهندس بازرگان، سرپرست دانشسرای کشاورزی شیراز
- نوید خوانساری تولیدکننده، کارگردان و نویسندهٔ بازیهای کامپیوتری
- کاوه فرخ، مدرس تاریخ دانشگاه بریتیش کلمبیا
- پیام اخوان، وکیل، فعال حقوق بشر و استاد دانشگاه مکگیل
- رامین جهانبگلو، فیلسوف
- نیما ارکانی حامد، فیزیکدان
- پرهام اعرابی، استاد دانشگاه تورنتو در رشته مهندسی برق
- رکسانا مصلحی، متخصص ژنتیک
- علی خادمحسنی، متخصص مهندسی پزشکی، بیومتریال و مهندسی بافت
فعال مدنی و سیاسی
- مجید جوهری، نماینده ریچموند هیل در مجلس عوام کانادا
- علی احساسی، نماینده ویلودل در مجلس عوام کانادا
- رضا مریدی، سیاستمدار، نماینده ریچموند هیل در مجلس استانی اونتاریو
- امیر خدیر سیاستمدار، نماینده منطقه انتخاباتی مرسیه در مجمع ملی کبک
- هما هودفر، استاد رشته انسانشناسی در دانشگاه کونکوردیا
- علیرضا نامور حقیقی، تحلیلگر سیاسی و استاد تاریخ دانشگاه تورنتو
- آرشام پارسی، کنشگر مدنی و فعال حقوق دگرباشان
- علی سینا، منتقد اسلام
- حمید قاسمی، زندانی سیاسی محکوم به اعدام
کارآفرین
- حسن خسروشاهی، صاحب پیشین فیوچر شاپ
- کریم حکیمی، صاحب فروشگاههای زنجیرهای حکیم اپتیکال
- خانواده قرمزیان، از خانوادههای ایرانیان یهودیتبار
- مجید پیشیار، بازرگان و مدیرعامل باشگاه فوتبال
- جواد موفقیان، میلیاردر ایرانی کانادایی
رسانهها
- ژیان قمیشی، مجری رادیو و تلویزیون، نویسنده، موسیقیدان و برنامهساز
- مازیار بهاری، روزنامهنگار
- فرید حائرینژاد، روزنامهنگار، مستندساز
- نیک آهنگ کوثر، کاریکاتوریست
- زهرا کاظمی، عکاس خبرنگار
- هما دوروتی پرواز، خبرنگار شبکه تلویزیونی الجزیره
ادبیات
- رضا براهنی، نویسنده
- عزیز معتضدی، نویسنده
- سبکتکین سالور، نویسنده و فیلمنامهنویس
- مارینا نعمت، نویسنده
- مرضیه ستوده، نویسنده و مترجم
- فریبا کلهر، نویسنده
- ترانه جوانبخت، پژوهشگر، شاعر
معماری
- هوشنگ سیحون، معمار و رئیس سابق دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
- حسین امانت، معمار
- فریبرز صهبا، معمار
هنر
- پرویز تناولی، مجسمهساز و پژوهشگر
- توکا نیستانی، معمار و کاریکاتوریست
- گیتی نوین، نقاش و گرافیست
- نسرین خسروی، تصویرگر
موسیقی
- فریبرز لاچینی، موسیقیدان، آهنگساز و نوازنده پیانو
- حسین بهروزینیا، آهنگساز و نوازندهٔ بربط
- لطفی منصوری، مدیر و کارگردان اپرا
- کاوه یغمایی، خواننده و آهنگساز
- بتی، خواننده قبل از انقلاب
- سُلی، خواننده
- پروانه سپانلو خواننده
- بنیامین و مایک شیر (شای برادرز)، گروه دو نفره موسیقی الکترونیک
- مرجان فرساد، انیمیشنساز، تصویرگر، خواننده و ترانهسرا
- بابک امینی، آهنگساز و نوازنده گیتار
فیلمسازی
- رامین کریملو، خواننده و بازیگر
- نیکول بوشهری بازیگر
- وحید رهبانی، بازیگر
- شهرام شَعرباف، آهنگساز
- نصرتالله کنی، فیلمبردار، بازیگر و تدوینگر
- بابک پیامی، کارگردان
- حمید تمجیدی، نویسنده، کارگردان و هنرپیشه
- آریانا انجینیر، هنرپیشهٔ خردسال
ملکه زیبایی
- نازنین افشین جم، مدل و بازیگر، فعال بینالمللی حقوق بشر
- لیلا میلانی، مانکن، طراح مد و بازیگر
- سامانتا تاجیک مانکن
- رامونا امیری مدل، دختر شایسته دنیا از کانادا در سال ۲۰۰۵
- سحر بینیاز مدل و بازیگر، دختر شایسته کانادا در سال ۲۰۱۲
ورزش
- نیکلاس لطیفی، راننده فرمول یک
- نسیم وارسته، قهرمانان کاراته
- فریناز لاری، قهرمانان کیک بوکسینگ
- یدالله شریفیراد، خلبانان تیم آکروجت
- فرهنگ مهتدی، بازیکن بسکتبال، تنیس و تنیس روی میز
- سعید آذربایجانی، کشتیگیر
- شیرکوه حاجی رسولی، بازیکن حرفهای فوتبال کانادایی
- بیژن کنگرلو، قهرمانان اسکی
مذهبی
- سید رضا حسینینسب، اسلامشناس
سایر
- محمودرضا خاوری، مدیر عامل سابق بانک ملی ایران
- امید تحویلی، از گردانندگان ایرانی جرایم سازمانیافته در خارج از ایران
- کیوان تابش، دانشجوی ایرانی که توسط پلیس کانادا کشته شد
منابع
- Canada, Government of Canada, Statistics (2017-02-08). "Census Profile, 2016 Census - Canada [Country] and Canada [Country]". www12.statcan.gc.ca.
- "PM meets with representatives of the Persian-Canadian community - Prime Minister of Canada". Pm.gc.ca. 2009-08-04. Archived from the original on 2012-03-06. Retrieved 2012-09-10.
- "Nazanin Afshin-Jam: TD Bank 'Misinterpreting' Iran Sanctions In Shutting Persian-Canadians' Accounts". HuffingtonPost.ca. 2012-09-12. Retrieved 2015-04-27.
- «Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories - 20% sample data». اداره آمار کانادا. ۲۰۰۹-۱۰-۱۱.
- «Iranian Canadians». The Canadian Encyclopedia. دریافتشده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۶.
- Azim Ahmed (۲۰۰۸-۰۶-۲۳). «Iranians in Canada By the Numbers». Payvand Iran News. دریافتشده در ۲۰۱۶-۰۶-۱۵.
- Vahid Garousi (۲۰۰۵). «Iranians in Canada: A Statistical Analysis» (PDF). Department of Systems and Computer Engineering, Carleton University. بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۱۸ آوریل ۲۰۱۶. دریافتشده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- «Immigrant population by place of birth and period of immigration (2006 Census)». Statistics Canada. ۱۴ اکتبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۶.
- علی رنجی پور (۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶). «ایرانیان کانادا؛ 'جمعیت' پریشان یا 'جامعه' خاموش». بیبیسی فارسی. دریافتشده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶.
- «NHS Profile, Canada, 2011». Statistics Canada. ۲۰۱۵-۱۱-۲۷. دریافتشده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۶.
- «ایرانی-کاناداییها بیشتر از گذشته با اقوام دیگر ازدواج میکنند». آتش به نقل از گلوباندمیل. ۱۱ ژانویه ۲۰۱۸. دریافتشده در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۸.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Iranian Canadians». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶.
- «Latest». ریچموند هیل؛ محله ایرانی نشین در شمال تورنتو. ۲۰۱۵-۱۰-۲۵. دریافتشده در ۲۰۱۵-۱۰-۲۵.
- ایرانتو، مدیریت (۲۰۱۵-۱۰-۲۵). «خارجیها، خریداران کانادایی را از بازار مسکن بیرون میکنند!». IRANTO: Iranian Canadians. بایگانیشده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۰۱۵-۱۰-۲۵.
- ایران سسک، مدیریت (۲۰۱۷-۱۲-۲۵). «ایرانیان سسکتون». IranSask: Saskatoon Iranians. دریافتشده در ۲۰۱۷-۱۲-۲۵.
- مجله مهاجرت کانادا (2018-02-17). "Iranian Immigrants to Canada". The Canadian Magazine of Immigration. Retrieved 2018-02-17.