ایران (مجموعه مستند)
مستند ایران، نام مجموعهٔ تلویزیونی مستندی است که به زیبایی‌های ایران می‌پردازد. ساخت این مجموعه از سال ۱۳۸۰ آغاز شده بود. این مجموعه پیش از این در گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکهٔ ۱ سیما تولید می‌شد اما اکنون معاونت سیما تولید آن را برعهده دارد. کارگردان این مجموعه حمید مجتهدی است.
| ایران | |
|---|---|
 تصویربرداری از آرامگاه فردوسی | |
| ژانر | مستند |
| نویسنده | فرهاد توحیدی |
| کارگردان | حمید مجتهدی |
| بازیگران | شانته هاینز چیترا لطیفی هلن بهرامی |
| راوی | بهروز رضوی بهرام زند |
| سازنده موسیقی متن | صادق چراغی علی درخشان |
| کشور سازنده | ایران  |
| زبان(های) اصلی | فارسی انگلیسی |
| شمار فصل‌ها | ۱۱ فصل پخش شده |
| شمار قسمت‌ها | ۷۰ قسمت پخش شده (۴ قسمت) تهران (۴ قسمت) اصفهان (۲ قسمت) کاشان (۴ قسمت) تخت جمشید (۹ قسمت) فارس (۷ قسمت) مشهد (۷ قسمت) قم (۱۴ قسمت) یزد (۱۱ قسمت) کرمان (۴ قسمت) اردبیل (۴ قسمت) لرستان |
| تولید | |
| تهیه‌کننده‌ها | شبکهٔ ۱ حسین طاهری |
| فیلمبرداری | حمید مجتهدی |
| دوربین | Full HD Cam |
| مدت | حدود ۳۰ دقیقه |
| پخش | |
| شبکهٔ اصلی | شبکهٔ مستند شبکه ۱ شبکهٔ جام جم |
ساخت
تولید بخش نخست مستند ایران از سال ۱۳۸۰ و با سرمایه‌گذاری شبکهٔ ۱ سیما آغاز شد و تا سال ۱۳۸۴ ادامه یافت. بیان شده است که علت به درازا کشیدن فاز ۱، زمان بردن هماهنگی‌های مورد نیاز، با ادارات و ارگان‌های مختلف، برای در اختیار گرفتن وسایل و تجهیزات و نیز مجوز فیلمبرداری و فعالیت بوده است. در سری نخست این مجموعه که ۱۴ قسمت داشت، تخت جمشید و شهرهای تهران، کاشان و اصفهان به نمایش درآمدند. پخش این مجموعه در سال ۱۳۸۴ از شبکهٔ اول آغاز شد که با استقبال گستردهٔ علاقه‌مندان مواجه گشت[1] و همین امر، سبب بازپخش‌های چندبارهٔ این مجموعهٔ مستند از جمله در نوروز ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ شد. این مجموعه در شبکه جهانی جام جم نیز به نمایش درآمد.
پژوهش و تحقیق کتابخانه‌ای یکی از پایه‌های اصلی مستند ایران به حساب می‌آید به طوری که به گفته کارگردان، بدون انجام تحقیق دوربین مستند ایران در هیچ نقطه‌ای گام نمی‌گذارد.[2]
فیلم «تخت جمشید» این مجموعه، برنده تندیس «جشنوارهٔ بین‌المللی میراث فرهنگی» در بخش تولیدات تلویزیونی (آثار مستند) در دومین دوره این جشنواره شد.[3] هم چنین فیلم مستند بلند دماوند نیز که به همین شیوه ساخته شده است، در بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در بخش چشم واقعیت شرکت داشت.[4]
مدتی پس از پایان ساخت فاز ۱ مستند ایران، کارهای مقدماتی لازم برای ساخت ادامهٔ این مجموعه از جمله تحقیق کتابخانه ای، آغاز شد. در اردیبهشت ۱۳۸۶ ادامهٔ تصویربرداری با استفاده از دوربین HD آغاز گشت. با پایان تصویربرداری هوایی شهر شیراز، بخش‌های مربوط به این شهر در نوروز ۱۳۸۷ از شبکهٔ یک سیما پخش شد ولی پخش قسمت‌های دیگر استان‌ها به زمان دیگری موکول گشت.
فاز۲ مستند ایران به شهر مشهد اختصاص داشت. این فاز که حسین طاهری تهیه کنندهٔ آن بود مستقیماً از سوی معاونت سیما تولید شد. تصویر برداری زمینی و هوایی از شهر مشهد در زمستان ۱۳۸۸ صورت گرفت[5] و از این بخش به بعد بود که مستند ایران با دوربینی خاص و به شیوهٔ Full HD تصویربرداری و تدوین شد.[6]
این قسمت‌ها در ۵ قسمت ویژهٔ آرامگاه علی بن موسی‌الرضا، ۱ قسمت معرفی شهر مشهد و ۱ قسمت ویژهٔ آرامگاه فردوسی و بنای هارونیه در نوروز ۱۳۸۹ از شبکهٔ ۱ به نمایش درآمد. در نوروز ۸۹ هم چنین بخش‌های پخش نشدهٔ شهر شیراز در قالب ۵ قسمت به روی آنتن رفت.
قسمت‌های مربوط به قم و نقاط مذهبی و گردشگری این شهر از جمله حرم فاطمه معصومه و مسجد جمکران نیز با پایان تصویر برداری زمینی، در خرداد ۱۳۸۹ و در ۷ قسمت از تلویزیون پخش شد.
تصویربرداری بخش‌های مربوط به استان یزد نیز در شهریور ماه سال ۸۹ به پایان رسید[7] و این برنامه در نوروز سال ۱۳۹۰ در ۱۴ قسمت از تلویزیون پخش شد. استان کرمان نیز در مهر ماه همان سال در ۱۱ قسمت به نمایش درآمد.[8]
هم‌زمان با پخش بخش‌های کرمان از مستند ایران، تصویربرداری زمینی استان‌های جدید نیز ادامه یافت و به این ترتیب با پایان تدوین این بخش‌ها در بهار ۹۱، استان اردبیل طی ۴ قسمت در خرداد ۹۱ و لرستان نیز در ۴ قسمت در تیر ماه به روی آنتن رفت.[9]
ادامهٔ مجموعه
به گفتهٔ کارگردان این مجموعه، این مستند به نقاط دیگر ایران نیز خواهد پرداخت و می‌توان آن را مجله‌ای برای معرفی ایران دانست. بر همین اساس ساخت ادامهٔ این مجموعه هم پیش بینی شده است. در ادامهٔ این مجموعه، استان‌های حاشیهٔ خلیج فارس، قزوین، همدان، کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و استان‌های سه‌گانهٔ خراسان نیز بررسی می‌شوند.[6]
موسیقی
در فاز ۱ ساخت موسیقی این مجموعه را علی درخشان (حیدرنیا) بر عهده داشت. پس از فاز ۱ و برای ساخت دیگر قسمت‌ها، ساخت موسیقی توسط صادق چراغی سرپرست گروه موسیقی ایل صورت می‌گیرد. آواز نیز دیگر مشخصه‌ای است که در ادامهٔ ساخت مستند ایران به آن توجه شده است. آواز قرار گرفته بر روی موسیقی توسط علیرضا قربانی ویژهٔ شهر شیراز و قم و محمد معتمدی ویژهٔ مشهد خوانده شده است. برای ساخت موسیقی این مجموعه تنها از سازهای ایرانی استفاده می‌شود و با توجه به شهر معرفی شده در هر قسمت، موسیقی محلی همان ناحیه در ساخت موسیقی به کار برده می‌شود.[10]
پانویس
- همشهری جوان، شمارهٔ ۵۲، شنبه ۱۷ دی ماه ۱۳۸۴، صفحه‌های سینما و تلویزیون
- برنامهٔ شب‌های مستند، شبکهٔ مستند؛ آبان ۱۳۹۰
- خبرگزاری فارس؛ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۶
- پایگاه خبری فیلم کوتاه
- ایسنا؛ ۱۴ بهمن ۱۳۸۸
- ایسنا؛ ۲۲ خرداد ۱۳۹۱
- ایسنا؛ ۲۳ شهریور ۱۳۸۹
- ایسنا؛ ۲۶ مهر ۱۳۹۰
- ایسنا؛ ۳۱ خرداد ۱۳۹۱
- ایلنا؛ ۲۸ دی ۱۳۸۸
منابع
- «پس از سه ماه وقفه، مستند ایران در شیراز ادامه می‌یابد». خبرگزاری دانشجویان ایران. ۱۱ بهمن ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۵ بهمن ۱۳۸۷.
- «سازندهٔ «مستند ایران» ـ رتبهٔ ۷ فیلمبرداری هوایی جهان حمید مجتهدی: دوربین من به ایران تعظیم می‌کند». خبرگزاری دانشجویان ایران. ۱۲ آذر ۱۳۸۴. دریافت‌شده در ۲۱ فروردین ۱۳۹۲.
- احسان ناظم بکایی-کاوه مظاهری (۱۷ دی ۱۳۸۴). «ایران؟ سوژهٔ راحتی نیست!». هفته نامهٔ همشهری جوان (صفحه: سینما تلویزیون).
- «مجموعه مستند ایران به شهر قم رسید». پایگاه اطلاع‌رسانی شبکهٔ یک جمهوری اسلامی ایران. ۸ بهمن ۱۳۸۶.
- «برگزیدگان دومین جشنواره بین‌المللی میراث فرهنگی معرفی شدند». خبرگزاری فارس. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۲۸ تیر ۱۳۸۷.
- «۱۱ مستند بلند ایرانی در جشنوارهٔ فجر به روی پرده می‌روند». پایگاه خبری فیلم کوتاه. ۱ بهمن ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۲۷ بهمن ۱۳۸۷.
- «مستند «مشهد الرضا» در نوروز ۸۹ به روی آنتن می‌رود». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)- منطقه خراسان (سرویس: فرهنگی-هنری). ۱۴ بهمن ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۶ فروردین ۱۳۸۹.
- «موسیقی مستند ایران برای نوروز آماده می‌شود». خبرگزاری کار ایران (ایلنا). ۲۸ دی ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۶ فروردین ۱۳۸۹.
- «حمید مجتهدی؛ از ناامیدی در حرم امام رضا تا امید برای ساخت مستند خلیج فارس» (مصاحبه). خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ۲۲ خرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۱ تیر ۱۳۹۱.