بمبگذاری اتوبوس ۲۰۱۲ بورگاس
بمبگذاری اتوبوس ۲۰۱۲ بورگاس یک حمله تروریستی[2] بود که توسط یک بمبگذار انتحاری[3] صورت گرفت. او به یک اتوبوس مسافربری حامل گردشگران اسرائیلی در فرودگاه بورگاس در بلغارستان،[4] در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۲ خود را منفجر کرد. این اتوبوس پس از ورود با پرواز از تل آویو، ۴۲ اسرائیلی، عمدتاً جوانان[5] از فرودگاه به هتلهای خود منتقل میکرد. این انفجار منجر به کشته شدن راننده اتوبوس بلغاری و پنج اسرائیلی شد[6] و ۳۲ اسرائیلی را زخمی کرد که منجر به محکومیت بینالمللی بمبگذاری شد.
بمبگذاری اتوبوس ۲۰۱۲ بورگاس | |
---|---|
بخشی از جنگ نیابتی ایران و اسرائیل و تروریسم اسلامی در اروپا | |
فرودگاه بورگاس (بلغارستان) | |
موقعیت | فرودگاه بورگاس، بورگاس، بلغارستان |
مختصات | ۴۲°۳۴′۰۰″ شمالی ۲۷°۳۱′۱۳″ شرقی |
تاریخ | 17:23:01, ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۲ (UTC+02:00) |
هدف | اتوبوسهای اسرائیلی |
نوع هدف | حمله انتحاری |
اسلحهها | وسیله انفجاری ناشناخته |
درگذشتهها | ۷ (به همراه بمبگذار) |
مجروحان | ۳۲ |
مرتکب | محمد حسن الحسینی(Mohamad Hassan El-Husseini) [1] |
در فوریه ۲۰۱۳، تسوتان تسوتانوف، وزیر کشور بلغارستان گفت که شواهد «مستدل» وجود دارد که حزبالله لبنان در پشت این حمله است.[7] تسوتانوف اظهار داشت که این دو مظنون دارای گذرنامه کانادایی و استرالیایی بوده و در لبنان زندگی میکردند.[8] به گفته یوروپل، شواهد پزشکی قانونی و منابع اطلاعاتی همه به مشارکت حزبالله در انفجار اشاره دارند. ایران و حزبالله هر دو دخالت را انکار کردهاند.[8] در ۵ ژوئن ۲۰۱۳، وزیر امور خارجه جدید بلغارستان کریستین ویگنین اظهار داشت: "هیچ مدرک قطعی در مورد تأثیر حزبالله در بمب گذاری در ژوئیه ۲۰۱۲ در بورگاس وجود ندارد. مقامات به جمع آوری شواهد ادامه میدهند. "[9] با این حال، دو هفته بعد یک نماینده بلغارستان در اتحادیه اروپا فاش کرد که محققان شواهد جدیدی را کشف کردند که عوامل حزبالله را در ارتباط با حملات تروریستی نقش دارد.[7] محققان دریافتند که اسناد جعلی مورد استفاده عاملان این حمله توسط شخصی که با حزبالله ارتباط دارد ثابت میشود.[7] در ژوئیه ۲۰۱۳، تسوتلین یوچف، وزیر کشور تازه منصوب بلغارستان اظهار داشت: «نشانههای واضحی وجود دارد که میگوید حزبالله در پشت بمب گذاری بورگاس است.»[10]
در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۳، وزارت کشور بلغارستان عکسهایی از دو عامل حزبالله مظنون به بمبگذاری را منتشر کرد: مالید فرح شهروند استرالیا (معروف به "حسین حسین") و حسن الحاج شهروند کانادایی.[11] در سال ۲۰۱۳ و با توجه به واکنشها به بمبگذاری، اتحادیه اروپا به اتفاق آرا رأی داد تا شاخه نظامی حزبالله را در فهرست فهرست گروههای تروریستی قرار دهد.[12]
در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۴، بلغارستان اعلام کرد که بمبگذار را به عنوان یک شهروند دوجانبه لبنانی-فرانسوی به نام محمد حسن الحسینی شناسایی کردهاند.
حمله
در انفجار یک اتوبوس تور اسرائیلی در فرودگاه بورگاس در شهر بورگاس دریای سیاه، با حدود ۲۰۰۰۰۰ نفر جمعیت و وسعت تقریباً ۴۰۰ کیلومتر در (۲۵۰ مایل) شرق پایتخت بورگاس، صوفیه، هفت نفر (از جمله عامل انتحاری) کشته و حداقل سی و دو نفر زخمی شدند.[13][14][15][16][17][18] علاوه بر این، در این انفجار دو اتوبوس دیگر نیز آسیب دیدند.[19][20]
رهبران بلغارستان، از جمله روسن پلونلیف، رئیسجمهور، به این حمله واکنش تندی نشان دادند. وزارت امور خارجه گفت مقامات معتقدند که این انفجار یک حمله تروریستی است.[21] طبق گزارشات اولیه مقامات بلغارستان، انفجار ناشی از بمب در محفظه چمدان بودهاست. با این حال، بعداً توسط یک مقام بلغاری استدلال شد که این انفجار احتمالاً توسط یک بمبگذار انتحاری مرد با اسناد جعلی آمریکا انجام شدهاست.[22]
یک کودک ۱۱ ساله و دو زن باردار از جمله مجروحان بودند[23][24] در حالی که زن باردار دیگری کشته شد.[25] مصطفی کیوسف، راننده اتوبوس بلغاری نیز در سن ۳۶ سالگی کشته شد.[26][27]
بازماندگان این حمله مردم را به هوا پرتاب کردند، مردم فریاد میزدند و گریه میکردند، و یادآوری دیدن اعضای بدن را به یاد آوردند. شاهدان گفتند که انفجار از جلوی اتوبوس آغاز شد و آتش را از طریق خودرو به پایین منتقل کرد. برخی از مسافران اتوبوس برای فرار از پنجرهها به بیرون پریدند.[28]
دو روز پس از حمله، تسوتان تسوتانوف، وزیر کشور بلغارستان گفت که این بمب در کوله پشتی شخصی حمل شده که توسط دوربینهای امنیتی در فرودگاه فیلمبرداری شدهاست. تسوتانوف افزود که بمب در محفظه چمدان اتوبوس منفجر شد و این انفجار ناشی از ۳ کیلوگرم پودر TNT بود.[29] در سال ۲۰۲۰، بمب به عنوان یک دستگاه مبتنی بر آمونیوم نیترات شناسایی شد.[30]
کشته شدگان
|
|
تحقیقات
به دنبال این حمله، کاوشگری برای تعیین مسئولیت حمله آغاز شد. تسوتان تسوتانوف، وزیر کشور بلغارستان گفت که تحقیقات ممکن است سالها به طول انجامد.[32] در ۱۲ آگوست، یک تحقیق در مورد این حمله نتیجه گرفت که عامل آن یک بمبگذار انتحاری بودهاست، که این نظریههای احتمالی دیگر مانند قاچاقچی مواد مخدر بودن را رد میکند.[33] در ۱۷ اوت، تسوتانوف گفت که این تحقیق نشان میدهد که یک کشور یا سازمان تروریستی مسئول بمبگذاری در اتوبوس است، اما از مظنونان نام نبرد.[32]
شرح
در ۱۹ ژوئیه، تسوتانوف اظهار داشت که مهاجم مظنون قبل از انفجار حدود یک ساعت روی نوار دوربین امنیتی در نزدیکی اتوبوس دیده میشود و وی دارای گواهینامه جعلی رانندگی از ایالت میشیگان آمریکا است.[34] بمبگذار مشکوک به عنوان یک مرد سفیدپوست با موهای بلند و عینک توصیف شدهاست.[35]
دادستان بورگاس، کالینا چاپکانووا، شاهدانی را نقل کرد که گفتند مهاجم «با لهجه کمی انگلیسی صحبت کرد» و به نظر عرب بود، در حالی که همسر صاحب یک سرویس اجاره اتومبیل گفت که مطمئن است مهاجم عرب تبار بوده و سر تراشیده داشت.[36] دادستانهای بلغارستان گفتند که مهاجم دارای موهای کوتاه بود، در حالی که در تصاویر گرفته شده توسط دوربین امنیتی در فرودگاه او با موهای بلندی دیده شد، در حالی که یک شاهد گفت به نظر میرسید مجرم یک کلاه گیس به سر دارد. شاهدان دیگر گفتند که آنها دیدند مرتکب در روزهای قبل از حمله با گردشگران در سواحل محلی صحبت میکند و یکی از شاهدان گفت که این مرد به گروهی از گردشگران گفت مادرش هلندی و پدرش ایرانی است.[37]
در ۲۴ ژوئیه، نخستوزیر بلغارستان، بویکو بوریسوف گفت که گروه پیچیدهای از توطئه گران که حداقل یک ماه را در بلغارستان قبل از بمبگذاری گذراندهاند، مسئول حمله تروریستی هستند، و سوظنهایی که عامل جنایت تنها نبوده، تأیید کرد. نخستوزیر گفت که افرادی که در این بمبگذاری شرکت داشتند از وسایل نقلیه اجاره ای استفاده کرده و در شهرهای مختلف حرکت کردند تا با هم دیده نشوند. وی افزود که عاملان این امر «فوق العاده ماهر» بوده و آنها تحت «قوانین سخت توطئه» عمل کردند. نخستوزیر گفت که مقامات معتقدند وی ممکن است از یک کشور اروپایی در منطقه سفر بدون گذرنامه شینگن به بلغارستان پرواز کرده باشد که بلغارستان هنوز عضو آن نیست و کشور در حال تحقیق و تفحص در این زمینه با حضور مقامات سایر کشورهای اروپایی است. نخستوزیر افزود که نمونههای DNA مهاجم انتحاری با همه سرویسهای امنیتی شریک به اشتراک گذاشته شدهاست، اما هنوز هیچ تطابقی در پایگاه داده آنها یافت نشد. مقامات امنیتی اروپا همچنین گفتند که تصاویر بمبگذار انتحاری هنوز با هیچیک از پایگاههای اطلاعاتی آنها مطابقت نداشتهاست، اما ممکن است بمبگذار انتحاری در لیست مراقبت نبوده باشد.[38][39]
در ۵ فوریه ۲۰۱۳، گزارش شد که مظنون یک تبعه دو نفره کانادایی-لبنانی است و در لبنان زندگی میکند.[40]
در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۴، بلغارستان اعلام کرد که آنها بمبگذار را به عنوان محمد حسن الحسینی، شهروند لبنانی-فرانسوی ۲۵ ساله از طریق آزمایش DNA شناسایی کردهاند.
مشارکت کنندگان
در ۱۶ آگوست، مقامات بلغارستان تصویری رایانه ای از یک همدست مظنون را منتشر کردند و گفتند: «اطلاعاتی در رابطه با ارتباط این مرد با حمله تروریستی در فرودگاه وجود دارد.» مقامات تصور میکردند که این متعلق به بمبگذار انتحاری است، اما با بازسازی صورت مشخص شد که این چنین نیست و احتمال همدستی را مطرح کرد.[41] مقامات گفتند که ممکن است همدست مشکوک در هنگام برنامهریزی برای حمله تروریستی از نامهای مستعار مختلفی استفاده کرده باشد و از مجوز رانندگی جعلی ثبت شده به «رالف ویلیام ریکو» از گراند راپیدز، میشیگان استفاده کردهاست.[42]
در ۲۱ آگوست، مردی از پلوودیف، بلغاری جنوبی، گفت که وی همدست مظنون را شناخته و به گفته وی پنج سال با او کار کرده، او اضافه کرد که همدست یک بلغاری است که با افرادی که تبلیغ افراط گرایی اسلامی دارند درگیر شدهاست. گزارشی در مطبوعات بلغارستان گزارش داد که پلیس بلغارستان نیز در حال بررسی این سرنخ است.[43]
در اواخر ماه اوت، از طرف دولت بلغارستان، پلیس بینالملل سعی در کمک گرفتن از کشورهای عضو برای شناسایی یکی از مظنونان در تحقیقات داشت، و در وب سایت خود تصویری از همدست ادعایی را منتشر کرد، و از هر کسی که اطلاعاتی در مورد هویت خود داشت، خواستار شد به مقامات اطلاع دهند. تصاویر ارسال شده حاوی یک نسخه از گواهینامه جعلی رانندگی است که به نظر میرسد مظنون کلاه گیس به دست دارد. اینترپل مظنون را احتمالاً منشأ خاورمیانه ای، ۱٫۷۰–۱٫۷۵ متر قد و مو و چشمهای قهوه ای تیره توصیف کرد که انگلیسی را با لهجه صحبت میکند.[44]
در ماه اکتبر، نخستوزیر اعلام کرد که تروریست عامل حمله حداکثر ۵ همدست دارد که همه آنها خارجی بودند و این حمله تروریستی به مدت یک سال و نیم در خارج از بلغارستان طراحی شدهاست.[45]
حزبالله و ایران
بلافاصله پس از حمله، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل حزبالله لبنان به انجام این حمله با حمایت ایران متهم کرد.[46][47] نتانیاهو قول داد که اسرائیل «واکنش قاطعی [در برابر این] هجوم تروریستی جهانی ایران» نشان خواهد داد.[48] رئیسجمهور اسرائیل شیمون پرز قول داد که علیه «سایتهای تروریستی ایرانی» در سراسر جهان تلافی کند.[49] ایران مسئولیت این عمل را رد کرد.[50][51] سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اتهام نتانیاهو مبنی بر اینکه "بمب گذاری توسط حزبالله به عنوان وکالت برای ایران انجام شده " را "بی اساس" رد کرد.[52]
در ۱۹ ژوئیه، نیویورک تایمز گزارش داد که مقامات ایالات متحده عامل انتحاری را به عنوان عضوی از حزبالله لبنان شناسایی کردند. یک مقام ارشد ناشناس به نیویورک تایمز گفت که بمبگذار دارای گواهینامه جعلی رانندگی در میشیگان است، اما هیچ نشانه ای مبنی بر ارتباط وی با ایالات متحده وجود ندارد. وی افزود که مهاجم «تحت هدایت گسترده» برای ضربه زدن به اهداف اسرائیلی فعالیت میکرد در صورت بروز فرصتها و این راهنماییها از ایران به حزبالله داده میشد که از حزبالله به عنوان نماینده استفاده میکند. دو مقام ناشناس دیگر افزودند که حزبالله پشت بمبگذاری است، اگرچه از ارائه اطلاعات بیشتر خودداری کردند. یکی از مقامات مصاحبه شده برای توضیح اینکه چرا آنان فکر میکنند بمبگذار از حزبالله است، امتناع ورزید.[53]
اگرچه ایران بارها حمایت از حملات ستیزهجویان در خارج را انکار کرده، اما گزارش تحلیلگران اطلاعات اداره پلیس شهر نیویورک گفت که بمبگذاری انتحاری در بورگاس دومین نقشه ای بود که امسال پوشانده شد و مظنون است که حمله توسط حزبالله و / یا ایران انجام شدهاست. این گزارش ۹ نقشه در سال ۲۰۱۲ در کشورهای مختلف را به ایران یا پروکسیهای آن مرتبط کرد.[54] در همان روز، تسوتانوف گزارشهای رسانه ای مبنی بر اینکه این یک سلول محلی حزبالله بود را تکذیب کرد و گفت که این احتمال مورد بحث قرار نگرفتهاست. وی افزود که بمبگذار یک تبعه خارجی بود که حداقل چهار روز در این کشور بودهاست[55] و بلغارستانی نبود و همچنین محققان چندین هدف را دنبال میکردند، از جمله اینکه یک همدست وجود داشت.[56] با این حال، به گفته ولادیمیر شوپوف، دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه جدید بلغارستان، "برای بلغارستان کوچک، بیرون آمدن و نام بردن از حزبالله به صورت آشکار، مثل ورود به یک محوطه مین است، تقریباً باید یقین کامل وجود داشته باشد "[57]
در تاریخ ۳۱ ژوئیه، یکی از اعضای تشکیلات امنیتی بلغارستان به نیویورک تایمز گفت که این حمله «در جهت مشخصی حزبالله را به عنوان حمله کننده نشان میدهد»، مثل الگوی حمله، همچنین شواهد حمله وجود دارد.[58] دبیر مطبوعاتی کاخ سفید جی کارنی اظهار داشت: «مسلماً این مسئله وجود دارد که حزبالله و ایران بازیگران بدی بودهاند، به عنوان یک مسئله کلی، اما ما در حال حاضر در موقعیتی نیستیم که بتوانیم در مورد مسئولیت اظهارنظر کنیم.»[59] پنتاگون گفت که «نشانههای متمایز حزبالله» در ارتباط با حمله در بورگاس وجود دارد، اگرچه در آن زمان آنها نمیتوانستند «قاطعانه» مسئولیت حمله را اعلام کنند.[60]
در تاریخ ۹ آگوست، نیویورک تایمز گزارش داد که در دو ماه منتهی به حمله تروریستی، سرویسهای اطلاعاتی اسرائیل تماسهای تلفنی زیادی را بین بورگاس و لبنان رهگیری کردند که سه روز قبل از بمبگذاری بهطور قابل توجهی افزایش یافت. یک مقام اسرائیلی گفت: «ما منابع لبنان را میشناسیم، هرچند هویت آن طرف بلغارستان را نمیدانیم.» نیویورک تایمز همچنین گفت که مقامات آمریکایی و بلغاری از ارزیابی اسرائیل از این پرونده پشتیبانی میکنند، اما این را به صورت علنی اعلام نمیکنند.[61][62][63] این روزنامه همچنین گزارش داد که یک مقام اطلاعاتی آلمان گفت که در مورد مشارکت حزبالله در حمله تروریستی تردید وجود دارد و به احتمال زیاد از عاملان با برخی از ارتباطات با حزبالله توسط ایران استفاده میشود.[64]
در ۲۸ آگوست، روزنامه الجمهوریا در لبنان گزارش داد که بلغارستان «متمایل به» اعلام کردن حزبالله به عنوان مسئول حمله تروریستی است.[65] ایران مسئولیت حمله را رد کردهاست.[65]
پس از جایگزینی دولت جناح راست میانه بلغارستان به رهبری سوسیال دموکرات، اطمینان در مورد این اتهامات کاهش یافت.[66]
پایگاه جهاد
در ۲۱ ژوئیه، گروهی ناشناخته به نام «پایگاه جهاد» در بیانیه ای که در یک سایت خبری لبنان ظاهر شد، مسئولیت حمله را بر عهده گرفت. با این حال سخنگوی وزارت امور خارجه بلغارستان مسئولیت این گروه را انکار کرد.[67][68]
مهدی قزالی
چند روز پس از حمله، منابع خبری بلغارستان اطلاعاتی را منتشر کردند که ادعا میکرد بمبگذار یک شهروند سوئدی و اسیر سابق مهدی قزالی در خلیج گوانتانامو بودهاست. مقامات سوئد و بلغارستان صحت این گزارشها را انکار کردند و مقامات ایالات متحده گفتند که هیچ مدرکی مبنی بر مسئولیت قزلعلی وجود ندارد.[69][70]
در اوایل اکتبر ۲۰۱۲، روزنامه 24 Chasa کشور بلغارستان به مصاحبه با یک رهبر مبارز سلفی تندرو به اسم عمر بکری محمد دسترسی پیدا کرد، او گفت که وی مظنون را مهدی قزالی میداند. باکری پس از انتشار اخباری مبنی بر ارتباط قزعلی با حمله، گفت که وی "برادرانم در انگلیس" را فراخوانی کرده تا هویت این مرد را تعیین کند و به او گفت که این مهدی قزالی است. بعلاوه، باکری گفت که سازمان رادیکال وی، المهاجرون، قصد پرداخت خسارت به مصطفی کیوسف، راننده مسلمان اتوبوس را داشت که در جریان حمله کشته شد، اما بعداً تصمیمش عوض شد و گفت "به مسلمانان اخطار داده میشود که اگر آنها نمیخواهند صدمه ببینند. "[71] باکری همچنین ادعا کرد که بلغارستان و اروپای شرقی قلمرو اسلامی محسوب میشود.[72]
واکنشها
حمله تروریستی در بورگاس توسط دولتها و سازمانهای فراملی در سراسر جهان نکوهش شد. کریستالینا جورجیوا ، کمیسر وقت کمکهای بشردوستانه اتحادیه اروپا بلغارستان، شوک و اندوه خود را ابراز کرد.[74] نخستوزیر بویکو بوریسف با بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل تماس گرفت و تسلیت خود را در مورد این حمله ابراز کرد.[75] وزیر امور خارجه نیکولای ملادنف این حمله را محکوم کرد اما گفت که نتیجهگیری زودهنگام اشتباه است.[76]
روز بعد از حمله پارلمان بلغارستان به اتفاق آرا بیانیه ای را صادر و این حمله تروریستی را محکوم کرد و از مقامات مربوطه خواست تا همه اقدامات را برای دستگیری و محاکمه عاملان حمله انجام دهند.[77][78] دفتر رئیس مفتی، رهبر اصلی مسلمان بلغارستان، حمله تروریستی را محکوم کرد و به خانوادههای قربانیان تسلیت گفت. این دفتر «احتمال مسلمان بودن چنین افرادی» را منتفی دانست.[79]
در سراسر جهان، دولتهای خارجی حمایت و همبستگی خود را با شهروندان و مقامات بلغارستان و اسرائیل ارائه داده و به قربانیان تسلیت گفتهاند.[80] دبیرکل سازمان ملل متحد بان کی مون این حمله را به «شدیدترین حالت ممکن» محکوم کرد و تسلیت گفت، و شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آرا حمله در بورگاس را به عنوان یک حمله تروریستی محکوم کرد و همچنین ابراز همدردی کرد.[81][82]
اثرات
پس از حمله، فرودگاه سارافوو بسته شد و پروازها به فرودگاه وارنا هدایت شدند. شرکت هواپیمایی اسرائیلی ال عال پرواز خود از تل آویو به صوفیه را که قرار بود ساعت ۱۶:۰۰ به وقت گرینویچ انجام شود ، لغو کرد.[83] خدمات ارتش، مراسمی را به احترام قربانیان در فرودگاه بینالمللی بن گوریون برگزار کرد.[84] دو روز پس از حمله، آژانسهای موساد و شاباک کشور اسرائیل، تیمهایی را به بلغارستان فرستادند تا به مقامات در شناسایی عامل کمک کنند.[85] اینترپل تیمی از کارشناسان را برای بررسی این حمله تروریستی به بلغارستان فرستاد. دبیرکل اینترپل، رونالد نوبل گفت که اطلاعات مربوط به اوراق تقلبی ایالات متحده که عامل آن استفاده کرده، در صورت یافتن در پایگاه داده اینترپل، ضروری و دارای ارزش زیادی خواهد بود.[86]
نیروی هوایی اسرائیل یک هواپیمای ترابری لاکهید سی-۱۳۰ هرکولس را به فرودگاه سارافوو فرستاد و در آنجا ۳۲ نفر از مجروحان را تحویل گرفت و آنها را برای مداوا به اسرائیل برد. دومین هواپیمای C-130 اسرائیلی در صوفیه فرود آمد و متخصصان سازمان ستاره داوود سرخ جهت ارزیابی مجروحان باقیمانده و قضاوت در مورد اینکه آیا پرواز آنها به خانه ایمن است، فرستاده شدند. این مأموریت شامل پرسنل پزشکی نظامی، اعضای واحد ۶۶۹، افسران فرماندهی جبهه داخلی، به همراه کادری از افسران ارتش اسرائیل بود. پرسنل زاکا نیز برای شناسایی صحیح اجساد به بلغارستان اعزام شدند. در فرودگاه بینالمللی بن گوریون، ۲۴ دستگاه آمبولانس و پزشکی برای اطمینان از انتقال سریع مجروحان به بیمارستانهای محلی در بدو ورود مستقر شدند.[87]
واشینگتن پست در سرمقاله ۲۰ ژوئیه تیتر زد «ایران را مسئول حملات تروریستی بدانیم» که در آن واشینگتن پست گفت که ایران باید به خاطر اقدامات تروریستی جهانی خود رنج ببرد، و «شورای امنیت باید شواهد فراوان مربوط به دخالت سپاه پاسداران و حزبالله در حملات امسال را بررسی کند و هم این گروهها و هم دولت ایران را با تحریمها مجازات کند.» این روزنامه نوشت «تهران با استفاده از قلمرو کشورهای جهان، گاهی از طریق گروههای نیابتی مانند حزبالله لبنان و گاهی با نیروهای خود کار میکند، نه تنها دیپلماتهای دشمنانی مانند اسرائیل و عربستان بلکه غیرنظامیان را هدف قرار دادهاست»[88]
در ماه آگوست، گزارش شد که پلیس یونان از حمله مشابه به گردشگران اسرائیلی قبل از سفر رئیسجمهور اسرائیل شیمون پرز به یونان ترسیدهاست. براساس این گزارش، پلیس سطح هشدار را افزایش داده و اطلاعات یونان در تماس مداوم با موساد است.[89]
امنیت بلغارستان و اسرائیل
حدود ۷۰ اسرائیلی که از حمله نجات یافتند، بلافاصله با هواپیمای بلغاری به خانه منتقل شدند.[90]
شهردار یوردانکا فانداکووا از صوفیه دستور حضور شدید پلیس در همه مکانهای عمومی مرتبط با جامعه یهودیان را صادر کرد که تعداد آنها حدود ۵۰۰۰ نفر است.[91]
روز بعد از حمله، اسرائیل امنیت را در پیشخوانهای فرودگاه ال عال و سفارتخانههای سراسر جهان تقویت کرد، تأخیر پرواز تا ۵–۶ ساعت در فرودگاه بن گوریون گزارش شد. مقامات موساد و شین بت در همان روز جلسه ای تشکیل دادند تا در مورد هماهنگیهای آینده بحث کنند و سطح تهدید را در کشورهای مختلف جهان ارزیابی کنند.[92]
در ۲۲ ژوئیه، مدیر موساد، تامیر پاردو و شاباک (مدیر آژانس امنیت داخلی) یورام کوهن، به کابینه اسرائیل در مورد اقدامات آژانسهای اطلاعاتی علیه تروریسم توسط ایران و حزبالله که در سراسر جهان انجام شده یا توسط آنها برنامهریزی شده، در اختیار هیئت دولت اسرائیل قرار دادند. (بر اساس ارزیابی آژانسهای اطلاعاتی). پاردو و کوهن گفتند که ایران و حزبالله طی دو سال قبل از حمله اقدام به انجام حملات تروریستی در بیش از ۲۰ کشور کردهاند.[93]
در سپتامبر ۲۰۱۲، گزارش شد که مأموران موساد اسرائیل و مأموران امنیت ملی بلغارستان (SANS) در آستانه تعطیلات یهودی روش هاشانا، که در روز صوفیه در سال ۲۰۱۲ برگزار میشود، با هم همکاری میکنند تا امنیت را در کنیسهها، کلیساها، هتلها و اطراف آن افزایش دهند. مأموران اطلاعاتی همچنین بر ترافیک در فرودگاههای صوفیه و بورگاس نظارت خواهد کرد. اگرچه دفتر مبارزه با تروریسم اسرائیل مشاوره سفر به بلغارستان را صادر نکرد، اما از مقامات بلغارستان، تایلند، یونان و قبرس خواسته شد تا امنیت اطراف گردشگران اسرائیلی را قبل از تعطیلات عالی یهودیان تقویت کنند.[94]
تلاشهای امدادی بشردوستانه
ستاره داوود سرخ، خدمات فوریتهای پزشکی، فاجعه، آمبولانس و بانک خون اسرائیل هیئتهایی را برای کمک به زخمیها به بلغارستان فرستاد. اولین گروه در شب حمله وارد شد.[95] صبح روز بعد، دو هواپیمای لاکهید سی-۱۳۰ هرکولس نیروی هوایی اسرائیل در بورگاس فرود آمد تا اسرائیلیهای مجروح در حمله تروریستی روز چهارشنبه را به اسرائیل منتقل کند.[96]
کالینا کروماوا، جوانترین نماینده پارلمان بلغارستان، ۲۷ ساله، با شلوار جین و صندل در کنار مجروحان تحت معالجه، خود را سریع به بیمارستان رساند و در طول شب در کنار تیمهای کمک اسرائیلی در آنجا ماند. وی از آنجا که بسیاری از کارکنان بیمارستان انگلیسی صحبت نمیکردند، در ترجمه برای تیمهای امدادی و برقراری ارتباط با مجروحان کمک میکرد. پروفسور گابی بارباش، رئیس مأموریت نجات اسرائیل، گفت: «بدون او ما کر و لال میشدیم.»[97]
بعد از ظهر روز بعد از حمله، یک هواپیمای نظامی با خیال راحت ۳۲ اسرائیلی را که زخمی شده بودند به اسرائیل بازگرداند. در آن شب، یک فروند C-130 که به صوفیه فرستاده شده بود، با سه اسرائیلی که در جریان حمله دچار جراحات جدی شدند، به اسرائیل بازگشت.[98]
روابط بلغارستان و اسرائیل
نوح گال گندلر، سفیر سابق اسرائیل در بلغارستان، گفت که روابط اسرائیل و بلغارستان در حال حاضر بسیار خوب است و حمله این وضعیت را تغییر نخواهد داد. گال گندلر گفت که مقامات بلغارستان وحشت زده و شوکه شدهاند.[99]
در تلاش برای تقویت روابط گردشگری بین بلغارستان و اسرائیل پس از حمله تروریستی، استاس میسژنیکوف وزیر گردشگری اسرائیل به همراه هیاتی از اعضای برجسته بخش گردشگری اسرائیل به بلغارستان سفر کرد و با نخستوزیر بلغارستان بویکو بوریسوف و رئیسجمهور روسن پلونلیف دیدار کرد. در یک کنفرانس مطبوعاتی، میزنژنیکوف، بوریسوف و پلونلیف اعلام کردند که دو کشور همکاریهای استراتژیک خود را در زمینه گردشگری و امنیت تقویت میکنند.[100] میزنژنیکوف همچنین در محل بمبگذاری مراسم یادبودی برگزار کرد. میزنژنیکوف تأکید کرد که «تروریسم زندگی ما را مختل نخواهد کرد و آرزوهای ما را متوقف نخواهد کرد» و اسرائیلیها را به ادامه سفر تشویق کرد و گفت: «گردشگری پلی برای صلح است.» وی همچنین از دولت بلغارستان برای همکاری و «برخورد فداکارانه پس از حمله فاجعه تروریستی» تشکر کرد.[101]
در تاریخ ۲۵ اوت، وزیر انرژی و اقتصاد بلغارستان دلیان دوبروف گفت که علیرغم کاهش موقتی گردشگران از اسرائیل به بلغارستان، وضعیت به حالت عادی بازگشت. دوبروف اعلام کرد که ۲۸ پرواز چارتر از اسرائیل یک هفته قبل از اعلامیه خود به بلغارستان رسیدند، که نشان میدهد جریان گردشگران بهطور کامل برقرار شدهاست. دوبروف همچنین اظهار داشت که این ترمیم نتیجه سفر میشژنیکوف به بلغارستان و همچنین یک کار تبلیغاتی برای بلغارستان توسط چهار بزرگترین چاپ چاپی اسرائیل و مصاحبه در کانالهای تلویزیونی محلی است.[102]
به منظور نشان دادن وحدت پس از حمله تروریستی، دولتهای اسرائیل و بلغارستان در سپتامبر ۲۰۱۲ در بیتالمقدس در اسرائیل دیدار کردند. نخستوزیر بلغارستان بویکو بوریسوف به همراه ۱۲ از ۱۶ وزیر برای دیدار مشترک بین دو دولت از اسرائیل بازدید کردند. علاوه بر این، بوریسوف ملاقاتهای یک به یک با بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل و شیمون پرز رئیسجمهور اسرائیل داشت.[103]
در جلسه دیگری در اکتبر ۲۰۱۲، رئیسجمهور اسرائیل، شیمون پرز، رئیسجمهور بلغارستان، روزن پلونلیف، و وزیر امور خارجه نیکولای ملادنف را از حمله تروریستی ستود، در حالی که رئیس مجلس کنست، رووین ریولین، خانواده راننده کشته شده اتوبوس را به اسرائیل دعوت کرد. پرز از بلغارستان به خاطر نجات یهودیان در جریان هولوکاست و ادامه حمایت از اسرائیل پس از حمله تروریستی تشکر کرد. پلونلیف گفت که «اسرائیل و بلغارستان با هم با وحشت و شر مبارزه خواهند کرد.»[104]
مراسم بلغاری
در اواخر اوت ۲۰۱۲، بلغارستان مراسم بزرگداشت قربانیان حمله تروریستی را برگزار کرد. دو مراسم برگزار شد، یکی از آنها در بزرگترین کنیسه صوفیه برگزار شد که یک کشتی شامل نام قربانیان، آماده کرد و مراسم دیگری در بورگاس برگزار شد. گروههای اسرائیلی با نگهبانان و واحدهای سگ پلیس همراه بودند و امنیت شدید بود. بسیاری از خانوادههای قربانیان حمله در این مراسم شرکت کردند و با رئیسجمهور بلغارستان روزن پلونلیف، نخستوزیر بلغارستان، بویکو بوریسوف و وزیر گردشگری بلغارستان دلیان دوبرو دیدار کردند و همچنین در خانه سفیر اسرائیل در بلغارستان شاول کامیسا میزبانی شدند.[105]
در این مراسم، آژانس یهودی برای اسرائیل (JAFI) گفت که این خانواده شامل خانواده مصطفی کیوسف، راننده مسلمان اتوبوس که در این حمله کشته شد، از جمله دریافت کنندگان کمکهای صندوق قربانیان ترور است. کمک مالی ۱۵۰۰ دلاری به کیوسوف اهدا شد تا «مبارزات مالی آنها را کاهش دهد و همبستگی مردم یهود را با از دست دادن آنها نشان دهد».[106]
وزیر امور استراتژیک اسرائیل، موشه یاالون، نیز در این مراسم صحبت کرد و گفت:
دهها نفر به دلیل یهودی بودن و اسرائیلی بودنشان زخمی شدند. هر قربانی یک جهان کامل را نشان میدهد، یک داستان زندگی کوتاه است، رویاهایی که تحقق نخواهد یافت. تروریسم تفاوتی بین خون و خون و از فردی به فرد دیگر قائل نیست. قاتلین سعی میکنند برای حمله به یهودیان و اسرائیلیهای بی گناه به هر مکانی در جهان بروند و هنگام اجرای اقدامات خود در کشتن هر کسی که مانع آنها شود دریغ نخواهند کرد. "[107]
تروریستهای خون گیر بین خون یک شخص یا دیگری تمایز قائل نمیشوند. این قاتلان سعی در حمله به یهودیان و اسرائیلیهای بی گناه دارند و آنها به هر نقطه از جهان سفر میکنند و هر کسی که مانع راه او شود را میکشند تا این کار را انجام دهند. [ما] عاملان این اقدام ترور زننده را به هر طریقی که لازم باشد شکار خواهیم کرد … و آنها را تا پایان تلخ دنبال خواهیم کرد.[108]
جستارهای وابسته
منابع
- "Burgas attack: Bulgaria names anti-Israeli bomber". bbc.com. BBC.
- Barak Ravid; Zohar Blumenkrantz; Natasha Mozgovaya, Haaretz. "7 reported killed in terror attack against Israelis in Bulgaria". Haaretz. Retrieved 20 July 2012.
- Kulish, Nicholas & Brunwasser, Matthew. Suicide Attacker With Fake U.S. ID Blamed in Bus Bomb The New York Times. Retrieved 19 July 2012.
- (به Hebrew). Ynet!. 19 July 2012 http://www.nrg.co.il/online/1/ART2/387/813.html?hp=1&cat=666&loc=1. Retrieved 19 July 2012. Missing or empty
|title=
(help) - "Israel blames Iran for deadly attack on bus of Israeli youth visiting Bulgaria". New York Daily. Retrieved 20 July 2012.
- Атентатът в Бургас почерни и Юруково
- "New evidence on Hezbollah Burgas". Archived from the original on 13 July 2013. Retrieved 21 June 2013.
- "Hezbollah suspected in Bulgaria bus bombing". Al Jazeera. 5 February 2013. Retrieved 6 February 2013.
- http://www.novinite.com/view_news.php?id=150984
- Hezbollah behind bombings
- Photos of Burgas attack suspects released – Ynetnews (25 July 2013)
- Kanter, James; Rudoren, Jodi (22 July 2013). "European Union Adds Military Wing of Hezbollah to List of Terrorist Organizations". The New York Times. Retrieved 6 August 2017.
- Krasimirov, Angel (19 July 2012). "Bulgaria Bus Blast: Suicide Bomber Killed 8 on Vehicle Transporting Israeli Tourists (VIDEO, PHOTOS)". Huffington Post. Retrieved 19 July 2012.
- Michal Shmulovich; Ilan Ben Zion (18 July 2012). "7 dead, 3 critical after attack on Israeli tourists in Bulgaria". The Times of Israel. Retrieved 18 July 2012.
- Tsolova, Tsvetelia (18 July 2012). "Israel blames Iran for Bulgaria bus bomb that kills six". Reuters. Archived from the original on 19 July 2012. Retrieved 18 July 2012.
- "Israelis killed in Bulgaria bus terror attack, minister says". CNN. 18 July 2012. Retrieved 18 July 2012.
- Barak Ravid; Zohar Blumenkrantz (18 July 2012). "7 reported killed in terror attack against Israelis in Bulgaria". Haaretz. Retrieved 18 July 2012.
- "Tourist terror: At least seven Israelis killed in Bulgaria bus bomb attack (PHOTOS, VIDEO)". Russia Today. 18 July 2012. Retrieved 18 July 2012.
- Katz, Yaakov; Keinon, Herb; Lappin, Yaakov (18 July 2012). "7 dead in bombing of Israeli bus in Burgas". The Jerusalem Post. Retrieved 18 July 2012.
- Bulgaria says Israelis killed by suicide attacker by Veselin Toshkov Associated Press 19 July 2012
- Toshkov, Veselin; Heller, Aron (18 July 2012). "Bulgaria Bus Blast: 6 Dead, Dozens Wounded As Explosion Hits Bus Carrying Young Israeli Tourists". Huffington Post. Associated Press. Retrieved 18 July 2012.
- "Bulgaria blast: 'Suicide bomber' killed Israelis". BBC. 19 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- Somfalvi, Attila (18 July 2012). "7 killed in terror attack on Israeli tourists in Bulgaria". Yedioth Ahronot. Retrieved 18 July 2012.
- "Israel names five victims of Bulgaria terror attack". Haaretz. 19 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- "44-Year-Old Pregnant Woman Was Killed in Burgas Terror Attack after Years of Struggling With Infertility". The Algemeiner. 21 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- Kulish, Nicholas & Brunwasser, Matthew. Suicide Attacker With Fake U.S. ID Blamed in Bus Bomb The New York Times. Retrieved 19 July 2012.
- Ben Zion, Ilan (21 July 2012). "Muslim bus driver killed in Burgas bombing laid to rest". The Times of Israel. Retrieved 22 July 2012.
- Lappin, Yaakov (18 July 2012). "Bus bomb survivor: 'There were bodies all around'". The Jerusalem Post. Retrieved 18 July 2012.
- Yaakov, Yifa; Ben Zion, Ilan (20 July 2012). "Burgas bomb was TNT device hidden in backpack, Bulgarian minister says". The Times of Israel. Retrieved 20 July 2012.
- Tsolova, Tsvetlia (21 September 2020). "Bulgarian court sentences two men to life in prison for 2012 bus bombing". Reuters. Retrieved 24 September 2020.
- "Israel names five victims of Bulgaria terror attack". Haaretz. 19 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- "Bulgaria: Burgas probe can take years". Yedioth Ahronot. 17 August 2012. Retrieved 17 August 2012.
- "Burgas terrorist proven to be suicide bomber – report". Novinite. 12 August 2012. Retrieved 12 August 2012.
- "Bulgaria official: Suspected suicide bomber in tourist attack carried Michigan license". NBC News. Associated Press. 19 July 2012. Archived from the original on 3 January 2013. Retrieved 19 July 2012.
- Kulish, Nicholas & Brunwasser, Matthew. Suicide Attacker With Fake U.S. ID Blamed in Bus Bomb The New York Times. Retrieved 19 July 2012.
- "Police struggle to identify Bulgaria suicide bomber". The Nation. Agence France-Presse. 22 July 2012. Archived from the original on 23 July 2012. Retrieved 22 July 2012.
- Zeiger, Asher (20 July 2012). "Bulgarian authorities release artist's sketch of man said to have helped Burgas terrorist". The Times of Israel. Retrieved 21 July 2012.
- "Bulgarian PM: Burgas bombers were here for a month". Yedioth Ahronot. Associated Press. 24 July 2012. Retrieved 24 July 2012.
- Toshkov, Veselin (24 July 2012). "Bulgaria Bus Bombing: Sophisticated Group of Conspirators Behind Attack, Prime Minister Says". Huffington Post. Associated Press. Retrieved 24 July 2012.
- "Bulgaria bus bombing suspect". National Post. 5 February 2013. Retrieved 6 February 2013.
- "Photo of second man involved in Burgas bombing released". The Times of Israel. Associated Press. 16 August 2012. Retrieved 16 August 2012.
- "Bulgaria releases images of terrorist's accomplice". The Jerusalem Post. 16 August 2012. Retrieved 16 August 2012.
- "Suspected accomplice in Burgas bus bombing recognized". Novinite. 21 August 2012. Retrieved 22 August 2012.
- "Interpol: Help us identify Burgas bomber's accomplice". Yedioth Ahronot. 30 August 2012. Retrieved 30 August 2012.
- Pontz, Zach (25 October 2012). "Burgas Bomber Had up to Five Accomplices, Bulgaria Interior Minister Says". The Algemeiner. Retrieved 28 October 2012.
- Barak Ravid; Zohar Blumenkrantz (18 July 2012). "7 reported killed in terror attack against Israelis in Bulgaria". Haaretz. Retrieved 18 July 2012.
- Aaron Mathis (20 July 2012). "Netanyahu blames Iran for attack in Bulgaria in record time". The Libertarian Review. Archived from the original on 25 August 2012. Retrieved 26 October 2012.
- "PM Netanyahu's Remarks Following the Terror Attack in Bulgaria" (Press release). The Prime Minister's Office. 18 July 2012. Retrieved 18 July 2012.
- "Peres responds to Burgas blast: Israel will silence terror" (Press release). 19 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- "Iran denies link to Burgas attack". Ynetnews. 19 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- "Iran denies Israeli claims on Bulgaria attack". Al Jazeera. 19 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- "International News". ABC News. Retrieved 26 October 2012.
- Kulish, Nicholas; Schmitt, Eric (19 July 2012). "Hezbollah Is Blamed for Attack on Israeli Tourists in Bulgaria". The New York Times. Retrieved 20 July 2012.
- Hosenball, Mark (20 July 2012). "New York police link nine 2012 plots to Iran, proxies". Reuters. Archived from the original on 20 July 2012. Retrieved 20 July 2012.
- "Police struggle to identify Bulgaria suicide bomber". The Nation. Agence France-Presse. 22 July 2012. Archived from the original on 23 July 2012. Retrieved 22 July 2012.
- "Barak: Hezbollah behind attack, bomber's identity not known". The Jerusalem Post. 20 July 2012. Retrieved 20 July 2012.
- Kulish, Nicholas (31 July 2012). "After Bus Bombing, Bulgaria's Ties With Israel Are at Risk". The New York Times. Retrieved 31 July 2012.
- Kulish, Nicholas (31 July 2012). "After Bus Bombing, Bulgaria's Ties With Israel Are at Risk". The New York Times. Retrieved 31 July 2012.
- "White House reserving judgment on Bulgaria attack". USA Today. 20 July 2012. Retrieved 6 February 2013.
- "Pentagon backs Hezbollah link to Burgas terror attack". Yedioth Ahronoth. 20 July 2012. Retrieved 21 July 2012.
- "Report: Calls made between Burgas, Lebanon before blast". Yedioth Ahronot. 9 August 2012. Retrieved 9 August 2012.
- "J'lem intercepted calls between Lebanon, Burgas". The Jerusalem Post. 9 August 2012. Retrieved 9 August 2012.
- "Spike in calls between Lebanon, Burgas before attack". Israel Hayom. 9 August 2012. Retrieved 9 August 2012.
- Report: Israel finds unusually high number of Lebanon, Burgas phone calls made before attack. By Barak Ravid, Haaretz. 9 August 2012
- Podolsky, Philip (28 August 2012). "Bulgaria set to blame Hezbollah for Burgas attack, report claims". The Times of Israel. Retrieved 28 August 2012.
- http://www.dailystar.com.lb/News/Local-News/2013/Jun-05/219519-bulgaria-now-says-hezbollahs-role-in-bus-bombing-unproven.ashx#axzz2VKnamuZG
- Katz, Yaakov (21 July 2012). "Previously unknown group claims Burgas attack". The Jerusalem Post. Retrieved 21 July 2012.
- "Bulgaria dismisses claim of responsibility". Yedioth Ahronot. 21 July 2012. Retrieved 22 July 2012.
- Bennett, Dashiell (20 July 2012). "Swedes Deny Report That Bomber Was a Former Guantanamo Detainee". The Atlantic Wire. Archived from the original on 21 July 2012. Retrieved 20 July 2012.
- "Mehdi Ghezali, Israeli Tourist Suicide Bomber? Officials Deny Report Naming Former Gitmo Detainee". Huffington Post. 19 July 2012. Retrieved 20 July 2012.
- "Ghezali 'reemerges' as Burgas bombing suspect". Novinite. 4 October 2012. Retrieved 4 October 2012.
- "Атентаторът от Бургас разпознат". Investor. 4 October 2012. Retrieved 4 October 2012.
- "2 sentenced to life in absentia over Bulgarian bus bombing". AP NEWS. 2020-09-21. Retrieved 2020-09-21.
- "Bulgarian EU Commissioner 'shocked' by Burgas terrorist attack on Israeli tourists". Novinite. 18 July 2012. Retrieved 18 July 2012.
- Barak Ravid; Zohar Blumenkrantz (18 July 2012). "7 reported killed in terror attack against Israelis in Bulgaria". Haaretz. Retrieved 18 July 2012.
- "Burgas suicide bomber identified by media as Guantanamo jihadist". Russia Today. 19 July 2012. Retrieved 19 July 2012.
- Leviev-Sawyer, Clive (19 July 2012). "Parliament, United Nations, EU condemn suicide bombing terrorist attack at Bulgarian airport: Updated". The Sofia Globe. Retrieved 20 July 2012.
- "Bulgarian Parliament condemns anti-Israel attack". Novinite. 19 July 2012. Retrieved 20 July 2012.
- Leviev-Sawyer, Clive (19 July 2012). "Chief Mufti's office does not believe Bulgarian Muslim would have been involved in Bourgas Airport terrorist attack". The Sofia Globe. Retrieved 25 July 2012.
- Michal Shmulovich; Ilan Ben Zion (18 July 2012). "7 dead, 3 critical after attack on Israeli tourists in Bulgaria". The Times of Israel. Retrieved 18 July 2012.
- "UN chief condemns deadly bomb attack on Israeli tourist bus in Bulgaria" (Press release). United Nations News Centre. 18 July 2012. Retrieved 18 July 2012.
- Leviev-Sawyer, Clive (19 July 2012). "United Nations Security Council unanimously condemns terrorist attack in Bulgaria". The Sofia Globe. Retrieved 22 July 2012.
- Nenov, Stoyan (18 July 2012). "Israel blames Iran for Bulgaria bus bomb that kills six". Yahoo News. Reuters. Retrieved 19 July 2012.
- Azulay, Moron; Chai, Shahar (19 July 2012). "Victims of Burgas terror attack named". Yedioth Ahronot. Retrieved 19 July 2012.
- "Mossad and Shin Bet help Bulgarian authorities working to confirm attacker's identity". The Times of Israel. 20 July 2012. Retrieved 20 July 2012.
- "Interpol sends team to investigate Burgas terror attack". Yedioth Ahronot. 20 July 2012. Retrieved 21 July 2012.
- "Burgas attack: Israel mounts rescue mission". Ynetnews. 19 July 2012. Retrieved 5 February 2013.
- "Holding Iran accountable for terrorist attack". The Washington Post. 20 July 2012. Retrieved 22 July 2012.
- "Greece: Police fear Burgas style attack ahead of Peres visit". Yedioth Ahronot. 5 August 2012. Retrieved 5 August 2012.
- "Burgas attack: Israel mounts rescue mission". Ynetnews. 19 July 2012. Retrieved 5 February 2013.
- Barak Ravid; Zohar Blumenkrantz (18 July 2012). "7 reported killed in terror attack against Israelis in Bulgaria". Haaretz. Retrieved 18 July 2012.
- Katz, Yaakov (20 July 2012). "Security at El Al counters boosted amid terror concerns". The Jerusalem Post. Retrieved 20 July 2012.
- "Mossad Director Pardo and ISA Director Cohen Brief the Cabinet on Intelligence Agencies' Actions against Iranian and Hezbollah Terrorism" (Press release). Prime Minister's Office. 22 July 2012. Retrieved 22 July 2012.
- "Report: Mossad beefs up security in Bulgaria". Yedioth Ahronot. 8 September 2012. Retrieved 8 September 2012.
- "First MDA delegation lands in Bulgaria to treat wounded". The Jerusalem Post. 19 July 2012. Retrieved 18 July 2012.
- Reuven, Carmit (19 July 2012). "Israeli rescue operation in Burgas underway". Yedioth Ahronot. Retrieved 19 July 2012.
- Reuven, Carmit (21 July 2012). "Bulgarian MP rushes to help Burgas victims". Yedioth Ahronot. Retrieved 22 July 2012.
- Azulay, Moron; Chai, Shahar (19 July 2012). "Victims of Burgas terror attack named". Yedioth Ahronot. Retrieved 19 July 2012.
- Ben Zion, Ilan; Shmulovich, Michal (18 July 2012). "The death toll mounted, and Israel blamed Iran". The Times of Israel. Retrieved 19 July 2012.
- "Bulgaria and Israel to Strengthen Strategic Cooperation on Tourism and Security". Jewish Press. Retrieved 23 August 2012.
- Kalman, Aaron (22 July 2012). "Israeli tourism minister to hold ceremony at site of Burgas terror attack". The Times of Israel. Retrieved 22 July 2012.
- "Tourists flow from Israel back to normal – Bulgarian minister". Novinite. 25 August 2012. Retrieved 26 August 2012.
- "Israel, Bulgaria governments to meet after bus bombing". France 24. 6 September 2012. Retrieved 6 September 2012.
- Shmulovich, Michal (22 October 2012). "Knesset speaker invites family of slain Bulgarian bus driver to visit". The Times of Israel. Retrieved 22 October 2012.
- Schlezinger, Yehuda; Beit-or, Meital Yasur (27 August 2012). "Bulgaria hosts ceremonies for Burgas terror attack victims". Israel Hayom. Retrieved 27 August 2012.
- Shefler, Gil (28 August 2012). "JAFI give aid to family of non-Jewish Burgas victim". The Jerusalem Post. Retrieved 28 August 2012.
- Shefler, Gil (28 August 2012). "JAFI give aid to family of non-Jewish Burgas victim". The Jerusalem Post. Retrieved 28 August 2012.
- Shmulovich, Michal (28 August 2012). "Ya'alon: We will hunt down the Burgas bombers by any means necessary". The Times of Israel. Retrieved 28 August 2012.