دندان‌پزشکی

دندان‌پزشکی از رشته‌های پزشکی مرتبط با سلامت دهان و دندان است. دندان‌پزشک به تشخیص و درمان بیماری‌های دهان و دندان می‌پردازد و از همین رو عنوان دهان‌پزشکی نیز ذکر شده است.

جراحی دندان
دندان‌پزشکی در چندصد سال اخیر پیشرفت‌های زیادی کرده‌است.

تاریخچهٔ دندان‌پزشکی در جهان
نوشتار اصلی: تاریخ دندان‌پزشکی

قرون وسطی

در فرانسه؛ آرایشگران اولین افرادی بودند که به ارائه خدمات مربوط به دهان و دندان پرداختند. آن‌ها به دو گروه عمده تقسیم می‌شدند؛ «آرایشگرهای ماهر و متخصص» و «آرایشگرهای عمومی».

گروه اول یا به عبارتی "آرایشگران ماهر" افرادی بودند آموزش‌دیده که تنوع و خدمات تخصصی‌شان آن‌ها را از آرایشگرهای عمومی متمایز می‌ساخت. دستهٔ دوم اما آرایشگرانی بودند که تنها توانایی تراشیدن ریش و کشیدن دندان را داشتند. شایان‌ذکر است که فرانسه در سال ۱۴۰۰ فعالیت‌های دندان‌پزشکی برای آرایشگران عمومی را ممنوع اعلام کرد و از آن به بعد این دسته از آرایشگرها تنها به خدمات آرایشگری می‌پرداختند.

در آلمان همانندِ فرانسه از سال‌های ۱۵۳۰ الی ۱۵۷۵ تنها افرادی می‌توانستند به ارائه خدمات دهان و دندان بپردازند که تألیفی در این حوزه داشته باشند. «Pierre Fauchard» فرانسوی را بعضاً پدر یا بنیان‌گذار دندان‌پزشکی می‌نامند.[1] او کتابش را پیرامون نگهداری و ترمیم دندان منتشر کرد. پر؛ آرایشگر و دندان‌پزشکی بود که در دربار پادشاهی فرانسه خدمت می‌کرد.

دوره نوین

در گذشته دندان‌پزشکی را مساوی با دندانسازی می‌دانستند. اما امروزه دندانسازی تنها بخشی از دندان‌پزشکی است.

تاریخچهٔ دندان‌پزشکی در ایران

عدهٔ معدودی از سلمانی‌ها، شاگرد زرگرها و عطارها را می‌توان اولین افرادی دانست که با استفاده از روش‌های گوناگون، مبادرت به کشیدن دندان، گذاشتن روکش، ساختن دندان مصنوعی یا برای تسکین دردها و ورم‌های دهانی آن هم با وسایل بسیار اولیه مبادرت به انجام امور دندان‌پزشکی می‌کردند.[2]

بعدها مسئلهٔ آموزش دندان‌پزشکی مطرح شد که پیشگامان این حرکت را می‌توان دکتر میلچارسکی ، دکتر سیاح و برخی دیگر از دندان‌پزشکان آن زمان دانست. دندان‌پزشکی، که شاخه‌ای از طب است، تنها کلاس طب تا سال ۱۲۹۷ خورشیدی در مدرسهٔ دارالفنون بود. در آبان‌ماه آن سال، کلاس طب به مدرسهٔ طب تغییر کرد و درنتیجه این مدرسه دارای اتاق و رئیس جداگانه‌ای گشت که محل آن در حیاط بزرگ دارالفنون قرار داشت.

با گذشت زمان و با جدا شدن مدرسهٔ طب از دارالفنون، چند اتاق در حیاط وزارت معارف به آن اختصاص داده شد. در سال ۱۳۰۰ خورشیدی، که دکتر سیاح تحصیلات خود را در اروپا به پایان رساند، به ایران مراجعت کرد و با افرادی نظیر دکتر میلچارسکی، دکتر اشتومپ و دکتر استپانیان آشنا شد. اکثر آن‌ها پزشکان ویژهٔ دربار بودند. در آن زمان به پیشنهاد دکتر میلچارسکی و دکتر سیاح و تصویب مسوؤلین وقت دستور راه‌اندازی مدرسهٔ دندان‌سازی داده شد. این مدرسه در سال تحصیلی ۱۳۰۹–۱۳۱۰ خورشیدی وابسته به مدرسهٔ عالی طب و مدیریت آن به عهدهٔ دکتر میلچارسکی و بعد به دکتر سیاح واگذار شد. در آن زمان، مدرسهٔ دندان‌سازی دو اتاق و یک زیرزمین داشت که امور درمانی، لابراتواری و اداری در آن انجام می‌گرفت.

تجهیزات و برخی از مواد عبارت بودند از چند صندلی با سلفدان‌های حلبی، چهار عدد چرخ پایی دندان‌پزشکی جهت کلینیک، یک میز چوبی، سه عدد چهارپایه، یک ولکانیزاتور، و گچ ساختمانی که توسط محمدخان -اولین مستخدم مدرسهٔ دندان‌سازی- کوبیده می‌شد و الک می‌گردید. آموزش‌های نظری و عملی در این مقطع توسط دکتر آشوت هاروطونیان و شهریار سلامت انجام می‌شد. پایهٔ دانشگاه به سبک دانشگاه‌های اروپایی در سال ۱۳۱۳ خورشیدی ریخته شد. در مهرماه آن سال، دکتر سیاح رئیس دانشکده، و دکتر محسن لک عهده‌دار تدریس کلینیکی شدند. دورهٔ آن پنج سال بود که چهار سال آن صرف آموزش‌های عملی و نظری می‌گردید و یک سال به تهیه و تدوین پایان‌نامه اختصاص داشت.

دکتر اسماعیل[3]یزدی نیز از پیشکسوتان حرفهٔ دندان‌پزشکی در ایران است.

امروزه شاهد پیشرفت‌های زیاد در این رشته و تخصصی شدن شاخه‌های این رشته هستیم. به طوری که یک دانشجوی دندان‌پزشکی باید برای اخذ مدرک دکترای عمومی دندان‌پزشکی در یک دوره شش ساله تحت آموزش‌های نظری و عملی قرار گیرد که دو سال ابتداییِ این دوره مربوط به علوم پایهٔ پزشکی می‌باشد. دانشجویان می‌توانند پس از اخذ مدرک عمومی خود به شرط قبولی در آزمون دستیاری در یکی از شاخه‌های تخصصی این رشته ادامه تحصیل دهند. از شاخه‌های تخصصی این رشته می‌توان: ارتودانتیکس- اندودانتیکس- جراحی فک و صورت- پروتزهای دندانی و… را نام برد.

تخصص‌ها
نوشتار اصلی: تخصص (دندان‌پزشکی)

دندان‌پزشکی یک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تامین می‌کند. همچنین به یاری این علم می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود. بعضی از دندان‌پزشکان پس از فارغ‌التحصیلی درصدد گرفتن تخصص برمی‌آیند. دوره‌های تخصصی به‌طور میانگین سه سال طول می‌کشد و هر دندان‌پزشک پس از طی این دوره که به دستیاری موسوم است، تبدیل به یک دندان‌پزشک متخصص در همان تخصص می‌شود. برخی رشته‌های تخصصی مانند جراحی دهان، فک و صورت زمانی بیش از سه سال برای اخذ تخصص می‌برد. ارتودنسی، درمان ریشه، پریودانتیکس، آسیب‌شناسی دهان و فک و صورت، بیماری‌های دهان و فک و صورت، جراحی دهان و فک و صورت، رادیولوژی دهان و فک و صورت، پروتزهای دندانی، دندان‌پزشکی ترمیمی و دندان‌پزشکی کودکان تخصص‌های دندان‌پزشکی موجود در ایران هستند.[4]

رشته دندان‌پزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان بیماری‌های دهان و دندان را آموزش می‌دهد.

جستارهای وابسته

منابع
  1. Spielman, A. I. (2007). "The birth of the most important 18th century dental text: Pierre Fauchard's Le chirurgien dentist". Journal of Dental Research. 86 (10): 922–926. doi:10.1177/154405910708601004. PMID 17890667.
  2. «سؤالات رایج دندانپزشکی». شبکهٔ حرفه‌ایِ پزشکان. دریافت‌شده در ۱۲ شهریور ۱۳۹۵.
  3. «دندانپزشکی نوین ایران و بنیانگذار جراحی فک، دهان و صورت در کشور».
  4. «دفترچه راهنمای انتخاب رشته محل تحصيل آزمون پذیرش دستيار در رشته های تخصصی دندان‌پزشکی سال ٩٨ وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشكی». سنجش آموزش پزشکی.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.