فیزیوتراپی

فیزیوتراپی (به انگلیسی: Physiotherapy) یا فیزیک‌درمانی[1] شیوه‌ای از درمان بیماری‌ها و اختلالات عصبی-ماهیچه‌ای-اسکلتی با استفاده از تجهیزات مکانیکی، جریان‌های الکتریکی، مانورهای دستی، تمرینات ورزشی و عوامل فیزیکی دیگر است. در این روش‌ها از ورزش، نور، پرتوهای فرابنفش و فروسرخ، گرما و جریان برق استفاده می‌شود. فیزیوتراپی حیطه‌ای از پزشکی است که هدف آن پیشگیری از بیماری‌ها، درمان، توان‌بخشی، بالا بردن سطح سلامت و بهبود کیفیت زندگی افراد است.

فیزیوتراپی
درمان بر اساس فیزیولوژی نرمال
افسران فیزیوتراپیست در همهٔ زمینه‌های درمانی و به‌عنوان فیزیوتراپیستِ رزمی، از خطوط مقدم تا بیمارستان‌ها، فعال هستند. همچنین به‌عنوان فرمانده بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های ثابت و صحرایی مشغول هدایت واحدهای درمانی‌اند. ICD10 =
ICD-9-CM93.0-93.3
سرعنوان‌های موضوعی پزشکیD026741
فیزیوتراپی برای فلج اطفال در دهه ۱۹۵۰ میلادی آمریکا

واژهٔ فیزیوتراپی از «فیزیو» (= فیزیولوژیک، جسمانی و طبیعی) و «تِراپی» (= درمان) ساخته شده‌است. در بعضی از منابع، واژهٔ اصلی‌ای که کلمهٔ «فیزیوتراپی» ازآن گرفته شده‌است، physiological therapeutics ذکر شده‌است.

موارد مراجعه

بیماران می‌توانند جهت اصلاح الگوی تنفسی، بهبود کارکرد ماهیچه‌های دستگاه تنفسی و آموزش شیوه‌های مختلف تنفسی و تمرینات لازم به فیزیوتراپی مراجعه کنند.

مواردی که فرد می‌تواند به فیزیوتراپی مراجعه کند عبارتند از: آرتروز، سکته‌های مغزی، کمردرد و شکستگی‌ها بیشترین مراجعه‌کننده به فیزیوتراپی‌ها هستند، ادامه داد: بیماران شکستگی استخوان‌ها، دررفتگی مفاصل، اختلالاتی مانند کمردرد، دردهای عضلانی، اسپاسم‌های عضلانی، انحراف در انحناهای ستون فقرات، ضایعات بافت نرم مثل پیچ‌خوردگی‌ها، پارگی رباط‌ها، منیسک‌ها، فتق دیسک بین مهره‌ای، نرمی کشکک، کشیدگی زردپی‌ها و ماهیچه‌ها، اختلالات مادرزادی مثل دررفتگی مفصل ران، کف پای صاف، پای پرانتزی، پای ضربدری، قطع اندام‌ها به علل مختلف، خشکی مفصل شانه و آرنج تنیس، فلج مغزی، فلج اطفال، سکته مغزی، تومورهای دستگاه عصبی، سردردها، عدم تعادل، صدمات و ضایعات ورزشی، آرتریت‌ها، نشانگان گیلن–باره، کژگردنی، فلج ارب و بیماری‌های قلبی و تنفسی، سرطان‌ها، سوختگی‌ها و جراحی‌های مختلف.[2]

کلیات

البته مداخلات درمانی در فیزیوتراپی بخش کوچکی از عملیات آن محسوب می‌شود. در فیزیوتراپی، هدف ارتقای عملکرد جسمانی بدن است. البته، با توجه به تداخل و ارتباط زیاد سیستم‌های بدن، درمان‌های فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیست انجام می‌شود، مستقیم یا غیرمستقیم، باعث بهبود عملکرد دستگاه فیزیولوژیک نیز می‌شود؛ مثلاً فیزیوتراپی دستگاه تنفسی موجب بهبود درصد گازهای خون (دی‌اکسید کربن و اکسیژن) و تغییر میزان اسیدیتهٔ خون می‌شود، که به نوبهٔ خود، می‌تواند باعث بهبود سطح هشیاری گردد.

فیزیوتراپیست در این رشته به‌عنوان درمانگر شناخته می‌شود. با توجه به این‌که فیزیوتراپی درمان فیزیولوژیک و جسمانی بیماری‌هاست، کالبدشناسی و حرکت‌شناسی و فیزیولوژی حرکت از اهمیت بیشتری برخوردار است.

فیزیوتراپیِ درمانی علمی بر اساس تحصیلات عالی و بالینی با قدمت طولانی است که هم‌زمان با توسعهٔ دانش پزشکی، به یکی از ارکان درمان‌های نوین پزشکی تبدیل شده‌است.

اصلی‌ترین هنر و تخصص فیزیوتراپیست، توانایی انجام مهارت‌های دستی و حرکت‌درمانی است که در جهت پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها و درمان و توان‌بخشی افراد جامعه به کار گرفته می‌شود. خواص امواج مختلف، مانند امواج صوتی، مغناطیسی، لیزر، شاک وِیو، رادیویی و خواص درمانی آب (آب‌درمانی)، سرما و گرما و سوزن خشک به کار گرفته می‌شوند تا دستیابی به این اهداف آسان‌تر شود.

اعمال مذکور منحصراً توسط فیزیوتراپیست‌های فارغ‌التحصیل از دانشکده‌های توان‌بخشی انجام می‌شود که آموزش‌های علمی را طی کرده‌اند و درمان‌های بالینی را به‌خوبی فراگرفته‌اند.

دیدگاه منحصربه‌فرد فیزیوتراپیست از بیمار و شناخت ویژه‌اش از عملکرد و ساختار طبیعی بدن در کنار معاینه و ارزیابی دقیق، به وی این توانایی را می‌دهد تا بیماران را در جهت رسیدن به اهدافی مانند پیشگیری از بیماری‌ها، تطابق افراد با محیط کار، افزایش کیفیت زندگی افراد، کاهش نیاز به برخی جراحی‌ها و درمان‌های داروییِ طولانی‌مدت، که عوارضی نیز در پی دارند، سوق دهند.

تمامی روش‌های درمانی فیزیوتراپی دارای شواهد و پایهٔ علمی و تحقیقاتی است و با درمان‌هایی مانند طب فیزیکی، کایروپراکتیک، طب سنتی، ورزش‌درمانی و ماساژدرمانی کاملاً متفاوت است.

سه روش اصلی درمان
  1. تمرین‌درمانی: فیزیوتراپیست به وسیلهٔ تجویز؛ انجام و آموزش ورزش‌های درمانی خاص، ماساژ، ورزش در آب (آب‌درمانی)، اقدام به درمان بیمار یا افزایش سطح سلامت می‌کند.
  2. الکتروتراپی: درمان به وسیلهٔ دستگاه‌های ویژه انجام می‌شود. این دستگاه‌ها معمولاً امواج خاصی را (امواج مایکروویو؛ امواج کوتاه رایویی؛ امواج مافوق صوت؛ امواج الکتریکی) که همگی توسط دستگاه به شکل خاصی تولید می‌شوند و تغییر می‌یابند (مُدوله می‌شوند).
  3. مهارت‌های درمان با دست

مهم‌ترین حیطه‌های فعالیت فیزیوتراپی شامل پیشگیری و درمان موارد زیر است:

  1. بیماری‌ها و اختلالات دستگاه ماهیچه ای-اسکلتی
  2. بیماری‌های دستگاه قلبی-عروقی و تنفسی
  3. بیماری‌های دستگاه اعصاب محیطی و مرکزی
  4. بیماری‌های پوستی و سوختگی‌ها
  5. درد و کنترل درد.
  6. بیماری‌های شغلی
  7. آسیب‌های ورزشی

پیشگامی فیزیوتراپیست‌ها در سیستم‌های بین‌المللی سلامت

عناصری مانند:

  • بیمار محوری
  • درمان مبتنی بر شواهد
  • کاربرد اصول مدیریت در روند درمان
  • مشارکت بیمار در درمان به‌عنوان یک عضو در تیم درمان
  • دیدگاه کُل‌نگری به بیمار و بیماری
  • نگاه ویژه به سبک زندگی بیمار
  • دیدگاه اقتصادی
  • اعتقاد به بهبود فرایندها در سیستم‌های سلامت
  • یک‌پارچه دیدن خطوط پیشگیری، درمان و توان‌بخشی در سیستم سلامت
  • تغییر الگوی بیماری
  • پیروزی تئوری‌های مبتنی بر حرکت توانسته‌است فیزیوتراپیست‌ها را در کشورهای مختلف تبدیل به عناصر پیشرو و در ذات خود مدیر برای این بهبود کند.

همچنین ببینید: کایروپراکتیک

حیطهٔ عملکرد
  • فیزیوتراپیست، با بررسی بیماری‌ها و تشخیص فیزیوتراپی آنها، بررسی عملکرد ریه‌ها و ظرفیت هواییِ آنها، ارزیابی حرکت مفاصل (ROM)، ارزیابی عضلات، ارزیابی و کنترل درد، ارزیابی مشکلات ارتوپدیک.

ویژگی‌های فیزیوتراپی
  1. دیدگاه بیمارنگر
  2. غیرتهاجمی
  3. دیدگاه سلامت‌نگر
  4. کُل‌نگری

فیزیوتراپی: پیشگیری، درمان و توان‌بخشی

فیزیوتراپی تا سال ۱۹۴۵ میلادی به علت نبودِ فیزیوتراپیست و وجودِ فقط تکنیسین فیزیوتراپی و فعالیت در بخش‌های بازپروری و بازتوانی، قسمتی از توان‌بخشی بوده‌است، ولی بعد از سال ۱۹۴۵ میلادی و به‌وجود آمدن فیزیوتراپیت مدرن، شامل درمان و توان‌بخشی شد و بعد از سال ۲۰۰۰ میلادی با عناوین دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی شامل پیشگیری، درمان و توان‌بخشی شده‌است.

واقعیت این است که فیزیوتراپی، به خاطر دیدگاه‌های جدید خود، در حال ترک حیطهٔ توان‌بخشی است.

اکنون فیزیوتراپی به‌عنوان عضوی در انواع گروه‌های چندرشته‌ای شناخته می‌شود.

دتلف نویمان نویرود، پدر فیزیوتراپی ژیمناستیک نوزادان

مداخله‌های درمانی

مداخله‌های درمانی که توسط فیزیوتراپیست به‌کار گرفته می‌شود:

  • تمرین‌درمانی
  • درمان دستی
  • تمرینات افزایش تحمل قلب و عروق
  • ریلکسیشن
  • بیوفیدبَک‌تراپی (پس‌خوراند زیستی)
  • فیزیوتراپی قلب و ریه
  • انواع مُدالیته‌ها مانند: تراکشن (traction)، اولتراسوند، پَک‌های گرمایی (hot pack)، لیزر، الکتروتراپی
  • تجویز وسایل کمکی مانند پروتز و ارتز
  • به‌کارگیری تکنیک‌های طب مکمل

زمینه‌های کاربردی فیزیوتراپی در بیماران بستری
  • کاهش زمان بستری
  • کاهش عوارض بستری
یک جلسه فیزیوتراپی امروزی در آلمان

فیزیوتراپی در بیماری‌های قلبی و تنفسی

فیزیوتراپی در بیماران تنفسی شامل اصلاح الگوی تنفسی، تقویت عضلات سامانهٔ تنفسی، تخلیهٔ ترشحات داخل ریه و مجاری تنفسی، همچنین تحریک رِفْلِکس سرفه و آموزش روش‌های تنفسی و تمرینات تنفسی است.

برای درمان بیماران قلبی بستری شامل بهبود وضعیت بیمار و نیز افزایش کارایی سامانهٔ قلبی-عروقی است.

فیزیوتراپی ریه: این درمان یکی از مقدماتی‌ترین روش‌های درمانیِ فیزیوتراپی در تاریخ این رشته بوده‌است و پایهٔ درمان فیزیوتراپی در بیماران بستری محسوب می‌شود. این درمان مجموعه‌ای از روش‌های درمانیِ مختلف است که در جهت بهبود تنفس و تخلیهٔ ترشحات به‌کار می‌رود. بیمار با این درمان ازنظر اکسیژن‌رسانی وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد.

تکنیک‌ها
  • پوسچرال درناژ
  • مانوورهای دستی مانند: chest percussion, chest vibration, turning
  • تمرینات تنفسی مانند: deep breathing exercises, andcoughing
  • موارد دیگر: suctioning, nebulizer treatments

فیزیوتراپی ریه در بیماران قلبی نیز انجام می‌شد، اما افزایش دانش درمان بیماری‌های قلبی، قلب به‌عنوان یک عضو عضلانی مدنظر فیزیوتراپی قرار گرفت و به دلیل نزدیکی و تأثیر ریه و قلب بر روی یکدیگر، فیزیوتراپی قلبی-ریوی با تأثیر فراوان به‌وجود آمد.

فیزیوتراپی قلب و ریه: اکنون یکی از تخصص‌های فیزیوتراپیست‌هاست. در این روش، طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها تحت درمان فیزیوتراپی قرار می‌گیرند؛ بیماری‌هایی مانند:

cysticfibrosis.Disorders, including heart attacks, post coronary bypass surgery, chronic obstructive pulmonary disease,and pulmonary fibrosis

این روشِ درمانی، هدف‌های مقدماتی شامل افزایش تحمل و عدم وابستگی بیمار به دیگران است.

شرح وظایف فیزیوتراپیست

فیزیوتراپیست تحت نظارت مستقیم مسئول فیزیوتراپی انجام وظیفه می‌کند.

تصدی سمت می‌تواند با لیسانس فیزیوتراپی (BSPT) یا فوق‌لیسانس فیزیوتراپی (MSPT) یا دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی (DPT)و دکترای تخصصی فیزیوتراپی (PhD) باشد.

  1. نظارت بر فعالیت‌های درمانی دستیار فیزیوتراپی، تکنیسین فیزیوتراپی، کمک‌فیزیوتراپی
  2. تشکیل پرونده جهت بیماران فیزیوتراپی
  3. ثبت کلیهٔ نکات مربوط به بیمار و مراحل درمان و کلیهٔ وقایع در حین درمان
  4. جمع‌آوری و گزارش کلیهٔ آمارِ درمانیِ بیماران به مسئول بخش
  5. آموزش و توصیه به بیماران یا همراهان آنها
  6. شرکت در بازآموزی‌ها به‌طور سالیانه و ارائهٔ مدارک مربوط
  7. رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای
  8. بررسی و معاینهٔ انفرادی و گروهی نقص‌های بالقوه یا بالفعل، محدودیت‌های عملکردی، ناتوانایی‌ها
  9. تشخیص محدودیت‌های حرکتی، ناتوانی‌ها یا بیماری‌ها
  10. طراحی و برنامه‌ریزی برای درمان
  11. مشاوره و آموزش به بیمار
  12. اجرای مداخلات درمانی مانند مانوال‌تراپی، الکتروتراپی، تمرین‌درمانی، هیدروتراپی
  13. ارزیابی پیشرفت بیمار
  14. ثبت مراحل درمان
  15. تهیهٔ گزارش درمان در پایان آخرین جلسه درمانی جهت ارائه به پزشک ارجاع‌دهنده
  16. ارائهٔ خدمات درمانی به بیماران اعم از سرپایی یا بستری مطابق دستورالعمل مسئول بخش
  17. انجام سایر امور محوله از طرف مسئول بخش در حدود اخلاق حرفه‌ای
  18. حفظ اطلاعات و اسرار مربوط به کارکنان و بیماران
  19. عدم دخالت در امور درمانی همکاران و درصورت نیاز گزارش به مسئول بخش

مدالیته چیست؟

هر گونه استفاده از ابزار یا برنامه که:

  1. کاملاً شناخته شود و دانش محیط بر آن باشد.
  2. در حین عملیات مدیریت شود.
  3. و نوع عملیات و نتایج آن ثبت شود نوعی مدالیته محسوب می‌گردد.

در این راستا تجهیزات Physical Agent در فیزیوتراپی تبدیل به Physiotherapy Modality تبدیل می‌گردد.

تکنیک‌ها و مدالیته‌ها

الف: درمانهای دستی
  • بسیج نیروها (متحرک‌سازی مفاصل و بافت نرم)
  • اکوپرشور استفاده از انگشتان بر روی نقاط طب سوزنی
  • ماساژ

ب: مدالیته‌ها (Physical Agents)
  • یونرفروزیز (lonophoresis)
  • فارادیک و فانکشنال فارادیک (Faradic& functional faradic)
  • IDC
  • دیادینامیک (Dia dynamic)
  • APS
  • اینترفرنشیال
  • TENS
  • لیزر
  • مگنوتراپی
  • شوک ـ ویوتراپی
  • هات پک (H.P)
  • اینفرا رد (مادون قرمز IR)
  • آیس‌پک
  • انواع اسپری‌ها (سردکننده، کاهندهٔ درد)
  • انواع ژل‌ها، کرم‌ها و لوسیون‌ها (سردکننده، کاهندهٔ درد)
  • شورت وِیودیاتِرمی (SWD)
  • مایکرووِیودیاتِرمی (MWD)
  • اولتراسوند (US)
  • حمام پارافین
  • بیوفیدبک
  • ویبراتور
  • پرتو فرابنفش (UV)
  • بادکش‌درمانی
  • تخت‌های مکانیکی ماساژ
  • صندلی‌های مکانیکی ماساژ

ج: تجهیزات تمرین‌درمانی
  • فریم
  • کشش گردن و کمر
  • تخت تمرین
  • Tilt Table
  • تخت الکتروتراپی
  • دست ورز
  • FEPS
  • دستگاه CPM
  • آینه
  • پارالل
  • پله
  • دوچرخه ثابت
  • دمبل و کیسه شن
  • انواع فنر، قرقره، طناب و اسلینگ
  • تخته تعادل
  • تردمیل (tread mill)
  • توپ‌های درمانی
  • تشک‌درمانی
  • hand table
  • صندلی کواردریسپس
  • صندلی ماساژ
  • تخت مَنیپیولِیشن و موبیلیزِیشن

د: تجهیزات ارزیابی و کمکی
  • گوشی پزشکی
  • گونیامتر
  • ترمومتر (دماسنج پزشکی)
  • چکش رفلکس
A medical/clinical thermometer showing the temperature of 38.7 °C
A Taylor, or tomahawk reflex hammer
  • کپسول O۲
  • نگاتوسکوپ
  • شاغول
  • انواع Tape
  • انواع Cast
  • اسپیلنت‌ها
  • باندهای کشی
  • انواع کرست‌ها و یقه‌های پزشکی
  • انواع فیکساتورها
  • دستگاه فشار خون
    Auscultatory method aneroid sphygmomanometer with stethoscope
    Mercury manometer

هـ: آب‌درمانی
  • انواع وان
  • ویرپول
  • استخر
  • تجهیزات مربوط

گوشی پزشکی و فیزیوتراپی
Modern stethoscope.

استتسکوپ (گوشی پزشکی)در فیزیوتراپی از الزامات درمان است گوشی پزشکی نه تنها به عنوان وسیله برای تشخیص بکار می‌رود بلکه وسیله کمک درمانی در حین درمان برای مونیتورینگ است. این مونیتورینگ فقط شامل کنترل فشار خون یا ریت قلبی نیست بلکه کنترل وضعت بیمار قبل و حین و بعد از درمان است. اکنون بعضی از شرکت‌های تولید کنند ه تجهیزات پزشکی گوشی‌هایی برای فیزیوتراپیست‌ها تولید می‌نمایند. پس موارد استفاده از استتسکوپ در فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:

  1. تشخیص
  2. برآورد
  3. پایش و کنترل هنگام درمان
  4. ارزیابی بیمار بعد از درمان

کیف فیزیوتراپی (استاندارد)

امروزه فیزیوتراپیست‌ها باید آمادگی لازم برای مقابله بیماری‌ها و عوارض آن را داشته باشند این فقط شامل مهارت‌ها و دانش نمی‌باشد پس این پزشک مدرن باید بتواند از خود پاسخ مناسبی بروز دهد. برای این امر کیف با مجموعه‌های مختلفی پیشنهاد شده‌است ولی در ظاهر امر کیف پیشنهادی انجمن فیزیوتراپی آمریکا از همه مقبول تر است:

اندازه‌های کیف: ۱۷ اینچ، ۱۲ اینچ، ۴ اینچ.

ابزارها مورد نیاز در کیف:

  • گوشی‌پزشکی
  • چکش سنجش واکنش
  • دستگاه فشار خون
  • متر اندازه‌گیری
  • کمربند با طول ۶۰ اینچ
  • قیچی بانداژ(Lister ۵ ۱/۲" Bandage Scissors)
  • گونیامتر ۱۸۰ درجه
  • گونیامتر۳۶۰ درجه
  • مجموعه آچار آلن (جهت تنظیم بریس، اروتز، پروتز، عصا)
  • آچار فرانسه (جهت تنظیم بریس، اروتز، پروتز، عصا)
  • پیچ گوشتی (جهت تنظیم بریس، اروتز، پروتز، عصا)
  • باند لاستیکی جهت تمرینات
  • چراغ قوه
  • ترمومتر
  • دفترچه ثبت اطلاعات بیمار و پیگیری
  • کارت ویزیت: شامل اطلاعات فردی، تلفن، تلفن ضروری (موبایل)

جعبه کمک‌های اولیه در کلینیک‌های فیزیوتراپی
  • محلول بتادین و سرم فیزیولوژی
  • الکل سفید (ضد عفونی‌کننده)
  • پنبه
  • گاز یا تنظیف استریل در ابعاد مختلف
  • باند یا نوار در اندازه‌های مختلف
  • محلول رقیق شده آمونیاک (محرک تنفسی)
  • پماد جنتامایسین و پماد تتراسیکلین
  • درجه تب (ترمومتر)
  • قیچی
  • پنس
  • پماد سیلور
  • گاز وازلینه
  • تیغ بیسوری
  • آتل کوچک و بزرگ اندامها
  • اسلینگ گردنی اندام فوقانی
  • باند سه گوش و باند نواری
  • کیف یخ
  • باند کشی
  • اسپره زخم
  • اسپره سردکننده
  • لوکوپلاست یا نوار چسب (m3) که برای بستن و ثابت نگه داشتن پانسمان بکار می‌رود.
  • چسب زخم در اندازه‌های مختلف
  • چشم‌شویی
  • پنس یا انبرک
  • Air way
  • کولار گردنی (تروما ستون فقرات گردنی)
  • کتاب راهنمای کمک‌های اولیه

محل کار فیزیوتراپیست

کلینیک‌های خصوصی، مراکز ورزشی، مراکز صنعتی، خانه‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها، مراکز و کلینیک‌های سالمندی، پادگان‌های نظامی، و محل نگهداری ناتوانان جسمی.

مسئولیت فنی

بخش‌های فیزیوتراپی و کلینیک‌های فیزیوتراپی دارای یک مسئول می‌باشند که باید جواب گوی بیمار و خدمات ارائه شده و مشکلات قانونی باشند این عنوان در تمامی کشور فقط متعلق به فارغ التحصیلان فیزیوتراپی در تمامی مقاطع به شرط داشت مدرک پایه کارشناسی (لیسانس) است.

نوع آموزش

در ایالات متحدهٔ آمریکا، هندوستان، پاکستان، استرالیا[3] و بسیاری کشورهای دیگر به‌عنوان دکترای حرفه‌ای DPT[4] با تخصص‌های مربوط طراحی گشته‌است. در سامانه‌های اروپایی این رشته به صورت مقاطع PhD ,MPT ,MSc و BS طراحی شده‌است و در ایران به صورت PhD, MS، و BS طراحی گشته‌است.

دکتریِ حرفه‌ای فیزیوتراپی

با تغییرات در اپیدمیولوژی بیماری‌ها از تب زا و عفونی به ناتوان‌کننده مانند انواع استئوآرتریتها و بیماری‌های قلبی و ریوی اکنون برای حضور در خط مقدم در برخورد با این‌گونه بیماری‌ها فیزیوتراپیست‌ها بسیج شده‌اند و این کار در اولویت اول سلامت ملی کشورها قرار گرفته‌است لذا تمامی فیزیوتراپیست‌ها ابتدا در آمریکا و سپس در مناطق دیگر دنیا مجبور به گذاشت عنوان دکتر در اول اسم خود در تمامی فعالیت‌های شغلی شده‌اند. این گذاردن عنوان در بعضی از کشورها ماتند آمریکا و انگلستان با گذراندن دوره و بعضی کشورها با تأیید دولت یا انجمن مربوط مانند هند صورت پذیرفت. اکنون دانشکده‌های پزشکی در آفریقا، آمریکای جنوبی و شمالی و بسیاری از کشورهای آسیایی و کشور استرالیا فیزیوتراپی دکترای حرفه‌ای شده‌است. در بعضی کشورهای اروپایی و حتی افغانستان دسترسی مستقیم به بیمار از قوانین کشوری شده‌است.

تخصص‌های بالینی فیزیوتراپی (رزیدنتی)

با گسترش دانش فیزیوتراپی اکنون فیزیوتراپی دارای بیش از بیست تخصص مختلف است. دوره‌های مستری تخصصی تبدیل به دوره‌های رزیدنتی شده‌اند که در ابتدا آمریکا و سپس هند و بقیه کشورها رزیدنتی فیزیوتراپی را در تخصص‌های فیزیوتراپی قلب و ریه، فیزیوتراپی ارتوپدی، فیزیوتراپی مانوال تراپی و بسیاری از تخصص‌های دیگر راه‌اندازی کرده‌اند. فهرست دانشگاه‌های آمریکا که دوره دستیاری فیزیوتراپی می‌گیرد.[5]

پژوهانه‌های (فلوشیپ) بالینی فیزیوتراپی

سرعت گسترش فیزیوتراپی در حجم و محتوی به قدری سریع بوده‌است که اکنون بیش از ده فلوشیپ برای فیزیوتراپی به وجود آمده‌است و دانشگاه‌های پزشکی آمریکا در ابتدا و سپس هند شروع کرده‌است و به سرعت گسترش میابد. فهرست دانشگاه‌های آمریکا که دوره دستیاری فیزیوتراپی می‌گیرد. فهرست دانشکده‌های پزشکی در آمریکا که فلوشیپ فیزیوتراپی آموزش می‌دهند.[5]

چهارچوب زمانی تحصیلی در فیزیوتراپی
Doctor of Physical TherapyResidencyFellowship
۴ تا ۶ سال (دکتری حرفه‌ای)۹ تا ۳۶ ماه (دستیاری و تخصص)۶ تا ۳۶ ماه (فلوشیپ)

زیر گروه‌های تخصصی و بین‌المللی فیزیوتراپی
  1. انجمن بین‌المللی طب سوزنی فیزیوتراپی(https://web.archive.org/web/20090620041323/http://www.iaapt.org/)
  2. انجمن بین‌المللی طب سالمندان فیزیوتراپی(http://www.iptop.wcpt.org/)
  3. انجمن بین‌المللی درمان‌های مانیپولاسیون ارتوپدی فیزیوتراپی(https://web.archive.org/web/20090226040228/http://ifomt.org/ifomt)
  4. انجمن بین‌المللی پزشکی ورزشی فیزیوتراپی(https://web.archive.org/web/20111213234122/http://www.sportsphysiotherapyforall.org/)
  5. انجمن بین‌المللی طب اطفال فیزیوتراپی(http://www.ioptp.wcpt.org/)
  6. انجمن بین‌المللی طب و سلامتی زنان فیزیوتراپی(http://www.ioptwh.org/)
  7. انجمن بین‌المللی فیزیوتراپیست‌های خصوصی (https://web.archive.org/web/20090526011429/http://www.ippaworld.org/)

۸. انجمن بین‌المللی دامپزشکی فیزیوتراپی(https://web.archive.org/web/20090609150744/http://www.wcpt.org/node/25802)

۹. مجمع بین‌المللی فیزیوتراپی و قلب و ریه(https://web.archive.org/web/20090710203820/http://www.wcpt.org/node/27394)

۱۰. انجمن بین‌المللی فیزیوتراپی سیتیک فیبروزیس(https://web.archive.org/web/20090606054459/http://www.cfww.org/ipg-cf/)

۱۱. جامعه بین‌المللی تجهیزات فیزیوتراپی(https://web.archive.org/web/20090605164236/http://www.wcpt.org/node/29225)

۱۲. جامعه بین‌المللی استادان فیزیوتراپی(http://www.isep.org.au/)

بیانیه کنفدراسیون جهانی فیزیوتراپی در خصوص تخصص

کنفدراسیون جهانی فیزیوتراپی حق انجمن‌های عضو را در ایجاد خط مشی‌های ملی که اجازه کار تخصصی در جایی که چنین فعالیتی به نفع جامعه و حرفه آن‌ها قلمداد شده و سبب ارتقای استانداردهای فیزیوتراپی می‌شود، را به رسمیت می‌شناسد.

  1. فیزیوتراپی تخصصی، اعمال توانایی بالینی پیشرفته توسط فیزیوتراپیست دارای صلاحیت در محدوده کاری معین در یکی از بخش‌های فیزیوتراپی می‌باشد.
  2. توانایی بالینی پیشرفته تظاهر دانش و مهارت‌هایی ماورای آنچه برای ورود به کار حرفه‌ای ابتدایی مورد نیاز است، می‌باشد.
  3. یک فیزیوتراپیست متخصص، یک محدوده تعیین شده از فیزیوتراپی است که معمولاً توسط یک انجمن عضو مشخص می‌شود و فیزیوتراپیست می‌تواند سطوح بالاتری از دانش و مهارت را از خود نشان داده و آن را توسعه دهد. تخصص نباید به عنوان وسیله‌ای برای محدود کردن کار قلمداد شده و برای اینکار از آن استفاده شود. میدان فعالیتی که به عنوان فیزیوتراپی شناخته می‌شود برای تمام فیزیوتراپیست‌ها دارای صلاحیت چه برای افرادی که کاری تخصصی می‌کنند و چه برای افرادیکه به شکل غیر تخصصی با صلاحیت کار می‌کنند، آزاد است.
  4. یک فیزیوتراپیست متخصص یک فیزیوتراپیست است که که می‌تواند شایستگی‌های بالینی پیشرفته تری در یک تخصص فیزیوتراپی از خود با ارضای نیازمندیهای، رویه‌های فراخور تأیید رسمی دانش و مهارت توسط یک انجمن عضو یا عنصر تأییدکننده آن، از خود نشان دهد.
  5. شایستگی یک فیزیوتراپیست شامل یک فرایند رسمی برای امتحان و تأیید دانش بالینی و مهارت بیشتر مرتبط با زمینه تخصصی می‌باشد. انتظار می‌رود که این فرایند رسمی کاملاً ثبت شود.[6]

تاریخچهٔ فیزیوتراپی در آمریکا

در سال ۱۸۹۵ میلادی هم‌زمان با شیوع فلج اطفال در انگلستان، گروهی پزشک آمریکایی از این کشور بازدید کردند.

این گروه با شیوه درمانی برخورد کردند که شامل ماساژ، تمرین درمانی، گرم کردن و… بود. این شیوه درمانی به فیزیوتراپی معروف بود. این پزشکان این شیوه درمانی را پس از بازگشت در سامانه‌های درمانی خود به‌کار گرفتند و سپس گروهی به نام جامعه پزشکان فیزیوتراپی آمریکا(Physiotherapy Physician society) را به‌وجود آوردند که اعضای آن به ۳۰۰۰۰ پزشک می‌رسید. این انجمن بعدها به انجمن فیزیوتراپی و رادیولوژی تغییر نام و سپس دوباره منفک شد.

در ۱۹۱۳ گروهی جراح نظامی در ایالت پنسیلوانیا دستیارانی به عنوان Practitioner به‌کار گرفتند و به این گروه آموزش‌های فیزیوتراپی را دادند و مدارک علمی به آن‌ها واگذار شد. این گروهPractitioner در جنگ اول جهانی قوام بیشتری یافت و در سال ۱۹۲۱ میلادی انجمن فیزیوتراپی آمریکا(APTA) را راه‌اندازی نمودند. در سال ۱۹۲۶ میلادی مراکز معتبر آموزش فیزیوتراپی در آمریکا تعیین گشت؛ و در سال ۱۹۲۸ میلادی شورای فیزیوتراپی در انجمن پزشکی آمریکا(American Medical Association) راه‌اندازی شد. در سال ۱۹۳۵میلادی قوانین اخلاق حرفه‌ای(Code of Ethics) برای این گروه Practitioner تعیین شد. در سال‌های جنگ دوم جهانی فیزیوتراپی در آمریکا قدرت بیشتری یافت.

فیزیوتراپیست‌ها در پرل هاربر
حمله به بندر در جنگ جهانی دوم

پرل هاربر بندری در مجمع الجزایر هاوایی است. معروفیت این بندر به موضوع حمله ارتش ژاپن به پایگاه دریایی ایالات متحده آمریکا در ۷ دسامبر ۱۹۴۱ بر می‌گردد. در پی این حمله آمریکا وارد جنگ جهانی دوم شد. در حمله هوایی ژاپنی‌ها ناوگان اقیانوس آرام آمریکا از جمله ۷ رزمناو نابود شدند.

در سال ۱۹۴۱ امداد و فوریت‌های پزشکی به واحدهای درسی فیزیوتراپیستها افزوده شد. حسب اتفاق چند روز قبل از حمله سراسری ژاپن به بندر نظامی پرل هاربر تعدادی از فیزیوتراپیستهای آشنا با اصول امداد در این بندر مستقر شده بودند.

بعد از بمباران شدید این تعداد محدود فیزیوتراپیست با معجونی از اصول ارتوپدی، فیزیوتراپی، توانبخشی و اورژانس‌های پزشکی اقداماتی را انجام دادند که در زمان خود زبانزد شد.

این اتفاق AMA (انجمن پزشکی آمریکا) را مجبور به پذیرش فیزیوتراپیستها و حقوق آن‌ها کرد.

۲ مرداد روز فیزیوتراپی در ایران

در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی حق تأسیس کلینیک‌های فیزیوتراپی از فیزیوتراپیست‌ها سلب گشت و در سال ۱۳۷۸ در دوم مرداد ماه این حق دوباره به فیزیوتراپیست‌ها برگردانده شد و به این مناسبت روز دوم مرداد روز فیزیوتراپی در ایران نام گرفته و در آن مراسم برگزار می‌گردد. البته فیزیوتراپی دارای روز بین‌المللی نیز می‌باشد که برابر است با ۱۷ شهریور ماه(8th September) که در کشورهای مختلف این روز گرامی داشته می‌شود.[7]

پیشگامان در ایران

سیدمحسن هاشمی ریاست قبلی انجمن فیزیوتراپی ایران www.iran-pta.com و متعلق به اولین گروه دانش‌آموختگان فیزیوتراپی خارج از کشور (انگلستان) می‌باشند که بعد از اخذ دوره مدرسی در دانمارک در دانشکده علوم توانبخشی تهران تدریس کردند. ایشان ریاست دانشکده علوم توانبخشی تهران را نیز در تصدی داشتند.

وی در سال ۱۳۵۳ خورشیدی مسئول کلینیک فیزیوتراپی بازی‌های آسیایی و در سال ۱۳۵۵ فیزیوتراپیست تیم ملی فوتبال ایران بودند.

او تا اردیبهشت سال ۱۳۸۷ ریاست انجمن فیزیوتراپی را به عهده داشت. همچنین گروه درمانی توان درمان یکی از اولین و مجربترین گروه متخصصین فیزیوتراپی در ایران می‌باشند که به صورت کاملاً علمی و گروهی خدمات تخصصی در فیزیوتراپی را در ایران ارائه می‌دهند که در سایت توان درمان امکان مشاهده فیلم‌های آموزشی و متون فیزیوتراپی و روش‌های درمانی و همچنین ورزش‌های تخصصی در حوزه ستون فقرات قابل دسترسی می‌باشند.

نقش فیزیوتراپیست در حوادث پیش‌بینی نشده

وقوع حوادث وسیع با تلفات انسانی نیاز به آمادگی قبلی و مدیریت در هنگام وقوع حادثه را دارد؛ لذا تمامی اعضای گروه‌های پزشکی باید آمادگی لازم جهت مقابله باوقوع حوادث پیش‌بینی نشده و عواقب آن را داشته باشند.

یکی از اعضای گروه پزشکی که از ابتدا در تمامی طول سانحه تا توانبخشی حضور مستمر دارد فیزیوتراپیست می‌باشد.

حوادث غیرمترقبه به لحاظ زمانی به سه مقطع تقسیم می‌گردد که تمامی گروه‌های پزشکی باید برای آن برنامه داشته باشند.

فیزیوتراپیستها نیز برای این مقاطع زمانی دارای برنامه خاصی می‌باشند:

  • On field: حضوردر محل سانحه می‌باشد که به دومرحله زمانی۲۴ ساعت اولیه و پس از آن تقسیم می‌گردد. امداد و نجات آسیب دیدگان، ارزیابی آسیب‌های جسمی حادثه دیدگان، ارزیابی سامانه تنفسی- قلبی، مدیریت تخلیه بیمار و حمایت از دیگر اعضای گروه‌های پزشکی در صورت وقوع تروما از وظایف فیزیوتراپیست در این مرحله‌است.
  • On Hospital: حضور در بیمارستان می‌باشد، Chest PT، تقویت عضلانی، Out of Bed، کنترل درد از اهم وظایف فیزیوتراپیست می‌باشد.
  • Post Hospital: کمک به بیمار جهت بدست آوردن ADLوLife style مناسب می‌باشد.

همچنین درصورت وقوعDisaster در زمان حضور فیزیوتراپیست در بیمارستان منطقه حادثه دیده، این فیزیوتراپیستدارای وظایف خاصی می‌باشد که باید آن را اجرا نماید، این وظایف شامل:

  • قبل از وقوع: چیدمان مناسب بخش وکاهش آسیب به بیماران ناشی از پرتاب اجسام، آموزش و تهیه تجهیزات مناسب برای زمان حادثه
  • حین وقوع: تخلیه بخش فیزیوتراپی
  • بعد از وقوع: حضور مستمر در بخش‌های بستری، اعزام به ناحیهImpact

منبع: مقاله تحت همین عنوان در ۱۳۸۶ کنگره توانبخشی در حوادث غیر مترقبه معاونت توانبخشی هلال احمر -تهران- اشراقی

آشنایی با کنفدراسیون جهانی فیزیوتراپی (WCPT)

WCPT یک سازمان غیرانتفاعی[8] با ۱۰۱ کشور عضو که وظایف زیر را انجام می‌دهد:

  • مأموریت‌ها:
  1. نمایندگی حرفه فیزیوتراپی در سطح بین‌المللی
  2. تشویق به بالا بردن استانداردهای فیزیوتراپی در زمینه‌های پژوهشی، آموزشی و عملی
  3. حمایت از ارتباط‌ها و تبادل اطلاعات بین نواحی و انجمن‌های عضو WCPT
  4. همکاری با سازمان‌های ملی و بین‌المللی
  • اهداف:
  1. تشویق انجمن‌های فیزیوتراپی و دولت‌ها به رعایت استانداردها در آموزش و درمان
  2. تشویق انجمن‌های فیزیوتراپی و دولت‌ها به ارتباط و تبادل اطلاعات با یک دیگر در امور فیزیوتراپی
  3. تشویق در جهت بالا بردن انجمن‌های فیزیوتراپی و پشتیبانی یا سازمان‌هایی که در جهت بهبود جایگاه فیزیوتراپیست‌ها تلاش می‌کنند.
  4. برنامه‌ریزی در جهت برگزاری کنگرهای بین‌المللی فیزیوتراپی
  5. معرفی فیزیوتراپی در ابعاد بین‌المللی
  6. همکاری با سازمان‌های ملی و بین‌المللی
  7. اظهار نظر در خصوص مسائلی که بر سلامت تأثیرگذار می‌باشند.
  8. فعالیت‌های قانونمند در جهت بالا بردن WCPT

WCPT هر ۴ سال یک بار در یکی از کشورهای عضو، کنگره بین‌المللی و مجمع عمومی خود را تشکیل و در ابعاد علمی و مسائل مربوط به فیزیوتراپی بر قرار می‌کند که در کنار ارائه مقالات علمی با رای‌گیری در مجمع عمومی آیین‌نامه‌های گوناگونی را به تصویب می‌رساند. در این مجمع رئیس و اعضای هیئت مدیره برای ۴ سال انتخاب می‌شوند.

مصوبات در مجمع عمومی شامل آیین‌نامه‌های حرفه‌ای، تعاریف، مفاهیم، شرح وظایف، اصول اخلاقی، حقوق بیمار، آموزش، درمان، و… می‌باشد.[9]

توصیف و تعاریف WCPT از فیزیوتراپی

در پاسخ به درخواست‌ها سیزدهمین جلسه عمومی برای توصیف فیزیوتراپی، سازمان WCPT با هدف ایجاد ساختاری که انجمن‌های عضو در قسمت‌های گوناگون جهان بتوانند توصیفی از فیزیوتراپی هم‌ارز با نیازهایشان ارائه دهند، به مشورت پرداختند.

سازمان WCPT می‌خواهد از انجمن‌های عضو حمایت کند نه این که آن‌ها را یک شکل سازد. به همین دلیل تعریف زیر برای پاسخ به نیازهای مشخص اعضا ارائه شده‌است؛ که بیشتر یک بیانیه‌است تا مصوبه و بنابراین برای تعدیل‌ها و توسعه نیازهای آینده این حرفه فضای بازی می‌گذارد. پژوهش‌های نو سبب کشف حقایق جدیدی می‌شوند که زمینه‌ساز روش‌های درمانی آینده می‌باشند. این امر هیچ‌کجا بیش از درک ما از حرکات انسانی که اساس مهارت‌ها و دانش یک فیزیوتراپیست را تشکیل می‌دهد، واضح نیست. مشخص است که یکتایی سهم فیزیوتراپی در مراقبت‌های پزشکی در هزاره آینده باید به‌طور کامل تعریف شود.

تله‌مدیسین در فیزیوتراپی

گسترش دانش سریعتر از هر زمان ادامه دارد. به‌خصوص در حیطه پزشکی این امر اهمیت بیشتری می‌یابد. موضوعاتی از قبیل تشخیص، تصمیم‌گیری بالینی، ارتباط با بیمار، ارزیابی، آمار تجهیزات مصرفی پزشکی، عملکرد حوزه‌های پاراکلینیک و بسیاری از این‌گونه مطالب در این حیطه می‌گنجد. این مقاله سعی بر آن دارد تا در خصوص استفاده اجتناب ناپذیر تله مدیسین و امکاناتی که ابزارهای ارتباطی جدید برای فیزیوتراپی می‌گشاید مطالبی را بیان نماید.

فیزیوتراپی مجموعه اعمال درمانی است که شامل:برآورد، تشخیص، طرح درمان، مداخله درمانی و ارزیابی است که منجر به مداخلات فیزیوتراپی شامل: تمرین درمانی، مدالیته‌ها و توصیه‌هایی می‌شود و در خطوط سه‌گانه بهداشتی، درمانی و توانبخشی کاربرد دارد. حیطه فیزیوتراپی اکنون تمامی بیماری مانند: استخوانی و عضلانی، قلبی و عروقی، ریوی، نورولوژی و تقریباً تمامی گروه‌های بیماری‌ها را در بر می‌گیرد.

سرعت فیزیوتراپی در تولید دانش و همچنین میزان حضور و کنترل در خطوط درمانی سه‌گانه به حدی بالا رفته‌است که لاجرم فیزیوتراپیست‌ها باید عنوان دکترای حرفه‌ای(DPT) برای خود انتخاب نمایند و این تابلو جدید لزوم استفاده از IT و تله مدیسین را در فیزیوتراپی گریز ناپذیر می‌نماید.

  • جمع‌آوری دانش:اکنون مباحث کلینیکی فیزیوتراپی بر مبنای EBM و EBP حرکت می‌نماید، که موضوعاتی فراتر از منابع پزشکی متعارف است و این مطلب مورد نیاز مبرم در Clinical Decision Making است و این به لطف تله مدیسین قابلیت عملیاتی فراوانی یافته‌است.
  • مراقبت اولیه سلامت(PHC):حضور فیزیوتراپیستها اکنون محدود به درمان و توانبخشی نمی‌باشد بلکه به سرعت به سمت مراقبت اولیه سلامت در حال حرکت می‌باشند. حیطه مراقبتهای اولیه جایی است که ارزش اقتصادی و بهداشتی فراوانی دارد و تله مدیسین در این مسیر رهگشاست.
  • CBR:امروزه برطبق گزارش WHO ۷درصد از جمعیت جهان دارای معلولیتهای متفاوت می‌باشند که جمعیتی بالغ بر ۵۰۰میلیون نفر را شامل می‌شود. ارائه خدمات از طریق مؤسسه یا مرکز فیزیوتراپی یا حتی خود فیزیوتراپیست به این حجم بالای جمعیتی، غیرقابل اجراست و به همین دلیل توانبخشی جامعه‌محور شکل گرفته‌است. تله مدیسین می‌تواند در آموزش‌های اجتماعی و مدیریت توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) به کمک فیزیوتراپیستها بیاید.
  • سرعت واکنش در ظهور بیماری‌های نوپدید یا حوادث غیر مترقبه:ظهور ناگهانی بیماری‌ها ویروسی در یک نقطه جهان یا عوارض حوادث غیر مترقبه نیاز به درمان‌های حمایتی را با فوریت بالا طلب می‌کند و تله مدیسین می‌تواند به کمک فیزیوتراپیست جهت حضور در منطقه Impactبیاید و دانش مناسب یا اطلاعات از منطقه را به درون یا بیرون ناحیه برساند.
  • آموزش درمانی:وجود دوره‌های آموزشی برای بیماران و معلولین و حتی افراد در معرض خطر به صورت یک الزام خود را نشان می‌دهد و این موجب گسترش کلاسهایی مانند Back School,Knee school و موارد مشابه شده‌است که می‌توان از تله مدیسین برای برگزاری این دوره‌ها به صورت اینترنتی استفاده لازم را برد.
  • بازآموزی در فیزیوتراپی:در آمریکا بعد از الزام استفاده از دکترای حرفه‌ای برای فیزیوتراپی (DPT)، بسیاری از فیزیوتراپیستها با بیان مشکلات اقتصادی، خانوادگی و بعد مسافت از حضور در دوره‌ها طفره رفتند و انجمن فیزیوتراپی آمریکا (APTA)برای شکستن این مقاومت دوره‌ها را به صورت متن، فیلم، مقاله و آزمون در اینترنت برگزار نمود.
  • مدیریت براساس آمار عملکرد: هر عملی در بیمارستان می‌تواند دارای کد باشد، خدمات، تجهیزات و همه اتفاقاتی که در بیمارستان در حال وقوع است و این ارقام‌ها می‌تواند برای کنترل عملیات در بیمارستان یا مراکز درمانی تبدیل به منحنی یا جدول شده و کاربرد مدیریتی یا نظارتی داشته باشد. در فیزیوتراپی نیز می‌توان ضمن مدیریت واحد توسط این آمارها، واکنش‌های عملیاتی در فصول مختلف و برهه‌های زمانی را نظاره و تحلیل و برای آینده برنامه‌ریزی کرد.
  • فعالیت تیمی:بسیاری از فعالیت‌های فیزیوتراپی اکنون در قالب تیم‌های چندرشته‌ای است و تله مدیسین در به وجود آوردن ماتریس عملیاتی نقش بسزایی دارد.
  • مونیتورینگ دائمی:اکنون در بستر تله مدیسین می‌توان یک رصد دایم برای بیمار به وجود آورد و هر لحظه اطلاعات لازم برای بیمار را برای تصمیم‌گیری در دست داشت و یک ارتباط دایمی با بیمار برقرار کرد.

در خاتمه باید گفت:به‌طور اصولی فیزیوتراپی با وظایف آن در این هزاره نمی‌تواند جدا از عملیات Web Base و تله مدیسین باشد، ابزاری که فیزیوتراپی برای عملیات به آن نیاز روزمره و غیرقابل انکار دارد[10][11][12][13]

مقاله متعلق به اشراقی

فیزیوتراپی در سرطان

سَرَطان (به پارسی سره: چَنگار) یعنی رشد، تکثیر و گاهی انتشار غیرطبیعی سلول‌های بدن. تمامی سرطان‌ها دارای الگوی رشد مهارگسیخته و تمایل به جدا شدن از منشأ اصلی و متاستاز هستند. سرطان یک بیماری عمومی است و می‌تواند علائم بسیاری از بیماری‌های دیگر را که سرطان نبستند تقلید کند و وقتی که تشخیص سرطان داده شد آنوقت هرچه در بیمار اتفاق می‌افتد به سرطان نسبت داده می‌شود. چه بسیار بیماری‌هایی که در سرطانی وجود داشته و قابل معالجه بوده‌است و در اتوپی تشخیص داده شده‌است و اصولاً علت مرگ عوارض غیرقابل درمان نبوده‌است. باید به این‌گونه بیماری‌های همراه توجه دقیق داشت درمان این عوارض گاهی سبب شده که بیمار مدت‌ها زندگی راحتی داشته باشد. تشخیص به موقع این‌گونه عوارض کمک فوق‌العاده‌ای به بیمار می‌کند.

عوارض بیوشیمی سرطان: هیپرکلسمی، هیپوکلسمی، هیپوناترمی، کمبود پتاسیم، زیاد بودن پتاسیم، بالا بودن اسید اوریک، هیپر تیروئیدیسم، هیپرلپیدمی، هیپوگلیسمی، بالا رفتن آمیلاز سرم، اختلالات تغذیه و آب و الکترولیت

عوارض بالینی سرطان: سیستم قلب و عروق، سیستم تنفسی، سیستم ادراری، ضعف عضلانی، درد شدید، استئوپروز

عوارض جراحی در سرطان:برحسب محل جراحی این عوارض بسیار متنوع و متفاوت است.

عوارض شیمی درمانی، دارو درمانی و رادیو تراپی در سرطان:عوارض گوارشی، استئوپروز، آتروفی عضلانی و عوارض دیگر

فیزیوتراپیست:دارای دانش فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی حرکت، دید کُل‌نگر، همچنین قابلیت به‌کارگیری درمان‌های غیر دارویی و برنامه‌ریزی توانبخشی است که این مجموعه دانش فیزیوتراپی نامیده می‌شود.

اهداف فیزیوتراپی در سرطان
  • کاهش عوارض بیماری سرطان
  • کاهش عوارض درمان‌های سرطان
  • راه‌اندازی و متحرک نگاه داشتن بیمار (کاهش عوارض بستری)
  • حفظ استقلال بیمار
  • کاهش درد بیمار

فیزیوتراپی با متدلوژی خاص خود می‌تواند نقش مراقبتی و حمایتی مناسبی برای بیماران سرطانی بو جود آورد. یک اصل کلی در فیزیوتراپی سرطان این است:بیمار تا آخرین لحظه زندگی بروی پای خود بایستد.

منبع:مقاله تحت این عنوان - اشراقی

درمان دیالیز

با ظهور علائم اورومیک در بیمار یا رسیدن بیمار به مرحله نارسایی حاد یا مزمن کلیوی دیالیز (تراکافت) به روش‌های همودیالیز و صفاقی (Peritoneal Dialysis) تجویز می‌گردد. اگر چه دیالیز مزمن به لحاظ سطح تکنولوژی پیشرفت کرده‌است ولی این شیوه درمانی یا کمک درمانی دارای عوارض عمومی و اختصاصی خود است که باید برای آن چاره اندیشید. عوارض استخوانی – عضلانی یا سیستم حرکتی (Movement)در این میان بارز است. فیزیوتراپی با تکیه بر درمان‌های غیر تهاجمی یا تأکید بر سیستم محرکه بدن می‌تواند در این مسیر بیمار را یاری دهد. این نوشتار سعی بر آشنایی بیماران و پزشکان با فیزیوتراپی در بیماران دیالیزی (تراکافتی) دارد.

تجویز همودیالیز مزمن برای بیماران کلیوی دارای عوارض اختصاصی مانند موارد زیر می‌باشد:

فیزیوتراپی با تأکید بر بهبود عملکرد استخوانی – عضلانی و سیستم حرکتی و همچنین با استفاده از ابزارهای غیر دارویی و تکنیک‌های دستی و ریلکسیشن و مداخلات تمرین درمانی) می‌تواند در کاهش عوارض جانبی دیالیز (تراکافت) به بیماران کمک نماید. ارزیابی(Physical Therapy Evaluation)، برنامه تمرین درمانی(Exercise Therapy Program) یا مداخلات غیر داروی و غیر جراحی بدون عارضه(Non-invasive Intervention) و ارزیابی مجدد(Re-evolution) می‌تواند شرایط مناسبی برای بیماران دیالیزی پدیدآورد و با توسعه ADL مناسب و بهبود Life Style به اینان و پزشکان و خانوده بیمار کمک شایانی نماید. اگر چه هنوز نحوه تأثیر تمرین درمانی بر بهبود بیماری‌ها مشخص نشده‌است ولی Clinical Trial متعدد بر اثر بخشی روش تأکید دارد و منابع (EBM)نیز برآن اذعان دارند.

فیزیوتراپی با ابزارهای متفاوت خود می‌تواند در بیماران نیازمند به دیالیز مداخله خود را اعمال کند و بدون عوارض دارویی سعی بر کمک به بیمار و کمک به پزشک یا تیم درمانی در قالب یک تیم Multidisciplinary به عنوان یک حیطه نماید.

کاربرد در پیوند کلیه

قلب تئوری‌های موجود در فیزیوتراپی مبتنی بر حرکت است یعنی شناخت فیزیولوژی و پاتولوژی حرکت از اهمیت خاصی برخوردار است و دانش پزشکی اکنون بر تأثیر حرکت بر ابعاد فیزیولوژی و آناتومی و حتی پاتولوژیک تأکید دارد. بیماران پیوندی از مشکلات خاصی که هم ناشی از عضو پیوندی است و هم ناشی از داروها می‌باشند رنج می‌برند.

پیوند کلیه یکی از مکانیسم‌های درمانی در ده‌های اخیر است که در دنیا و کشور ما به‌طور گسترده رایج شده‌است (The Best Solution for End Stage Renal Disease) و بر کار آمدی ان افزوده می‌گردد، ولی این سیستم جراحی دارای مشکلات و عوارض عام عضو پیوندی و خاص خود است (Post transplant complications). مشکلات موجود شامل موارد زیر می‌تواند باشد:

  1. اثرات متقبل گرافت و بدن میزبان
  2. تأثیر داروهای ایمونوساپرسیو (Immunosuppressive medication)
  3. عوارض عمومی جراحی(Surgery Complications)
  4. فشار خون(Hypertension)
  5. عفونت‌ها (Infections)
  6. تغییر در سبک زندگی(Life style)
  7. ضعف سیستم حرکتی (musculoskeletal)
  8. دیابت
  9. چاقی
  10. عفونت ریوی
  11. اختلالات استخوانی
  12. اختلالات رشد و تکامل در کودکان

فیزیوتراپی: فیزیوتراپی در حقیقت از پیوند عملیات بازتوانی جراحان به‌خصوص ارتوپدها و درمان‌های فیزیکی پزشکان فیزیوتراپی که اکنون وجود ندارند و متخصصین سلامت جسمانی که بازهم اکنون وجود ندارند به وجود آمد؛ یعنی بر سه رکن اصلی:

  1. بازتوانی بیماران بستری و جراحی (In- patient Rehabilition)
  2. استفاده از امکانات تجهیزات فیزیکی مانند گرما و سرما و جریان‌های الکتریکی (Physical Therapy modality) و تکنیک‌های دستی (Manual Therapy)
  3. استفاده از حرکت به عنوان نوعی مداخلهٔ درمانی (Exersice Therapy)

اکنون تئوری مداخله درمانی حرکت بسیار پر رنگ شده‌است و اگر چه هنوز قادر به کشف بسیاری از علل نیستسم ولی قادریم در یک Clinical Trial تأثیرات مثبت آن را مشاهده کنیم. حرکت درمانی اکنون برای فشار خون، دیابت، مشکلات بیوشیمی خون تجویز می‌گردد.

اهداف فیزیوتراپی در بیماران پیوند کلیه
  1. بهبود حرکت
  2. کاهش عوارض استخوانی – عضلانی
  3. ADL مناسب وبهبود Life style

برنامه درمانی
  1. دریافت بیماران از پزشکان مربوط (Referal)
  2. ارزیابی استخوانی – عضلانی و حرکتی (Physical Therapy Evaluation)
  3. برنامه‌ریزی تمرین‌درمانی (Exercise Therapy Program)
  4. اجرای آموزش به بیمار
  5. اجرای مداخلهٔ تمرین‌درمانی (Exercise Therapy Intervention)
  6. اجرای مداخلات غیر دارویی برای کاهش درد اندام‌ها
  7. باز ارزیابی بیماران (Physical Therapy Re-evaluation)
  8. اجرای برنامه‌های ورزشی گروهی

حرکت دیگر یک مداخلهٔ درمانی شناخته می‌شود که دانش آن در نزد فیزیوتراپی موجود است و تحرک برای بیماران و پزشکان از اولویت خاصی برخوردار شده‌است و فیزیوتراپیست‌ها به عنوان یک عضو تیم‌های چندرشته‌ای در درمان بیماران از دیدگاه خود شراکت می‌کند.

فیزیوتراپیست صنعتی

فیزیوتراپیستها با آناتومی و ارگونومی بدن آشنا هستند. اینان همچنین با اصول کینزیولوژی، تمرین درمانی، فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی حرکت آشنایی دارند.

در محیط‌های صنعتی ارگونومی ریشه فعالیت‌های جسمانی است. در این‌گونه محیط‌ها فراوانی صدمات استخوانی – عضلانی به چشم می‌خورد.

خیلی از این کارگران با توجه به صدمات موجود در محیط کار مجبور به ترک محیط کار خود می‌شوند. گاهی نیز مجبور به استراحت و درمان خارج از محیط کاری می‌باشند.

فراوانی این‌گونه عوارض به حدی می‌باشد که منافع اقتصادی کارفرمایان آن‌ها را مجبور به استقرار فیزیوتراپیست و تجهیزات مربوط در محل‌های کاری کرده‌است، تا ضمن نظارت بر فعالیت جسمانی کارگران از پیشامدهای استخوانی عضلانی جلوگیری کرده و در صورت وقوع این‌گونه صدمات در همان محل کار درمانی مناسب ارائه شود و کارگر نیز کمتر مجبور به خروج از محل کار خود شود یا در خواست استعلاجی کند. چیزی که کارگران نیز بعلت حفظ استانداردهای فیزیکی و ارگونومی و سلامت خود خواستار آن هستند.

فیزیوتراپیست اعصاب و روانPsycho-Physical Therapist

تصور سایکو سوماتیک (Psycho - Somatic)فقط شمای یک طرفه از سمت روان و مغز به سمت بدن نیست، بلکه بدن نیز بر عملکرد مغز و روان تأثیر متقابل دارد.

بیماری‌های روان به‌طور معمول بر عمل کرد جسمانی مؤثر می‌باشند و جسم عوارض بیماری روانی را بروز می‌دهد. در دپرشن (Depression)این بسیار مشهود است.

اینجاست که فیزیوتراپیست می‌تواند با تمرین درمانی ضمن فراهم کردن فعالیت مناسب جسمانی بیمار روانی، عوارض جسمی را کاهش داده و با دادن اطلاعات ورودی مناسب به مغز حداکثر فعالیت ممکن ذهنی را بدست آورد.

اینجاست که فیزیوتراپیست کلاسیک تبدیل به درمان‌گری تخصصی برای بیماران روانی می‌گردد تا عوارض بیماری را در جسم و روان کاهش دهد.

http://www.psychophysicaltherapy.com/

فیزیوتراپیست مدرسه

امروز کودکان، نوجوانان و جوانان به علت ارتقاء بهداشت کمتر از عوارض عفونی رنج می‌برند. اینک فراوانی توزیع بیماری در این گروه‌های سنی بیشتر به سمت عوارض استخوانی-عضلانی می‌باشد. در این گروه سنی صدمات و تروماهای مختلف ناشی از ورزش یا بازی نیز زیاد دیده می‌شوند؛ لذا یکی از مکان‌هایی که فیزیوتراپیستها در آن حضور یافته‌اند مدارس و دانشگاه‌ها می‌باشد.

فیزیوتراپیستها می‌توانند:

  1. مشکلات استخوانی-عضلانی را غربالگری کرده با تمرین درمانی نسبت به رفع آن‌ها اقدام نماید.
  2. در صورت عدم درمان یا شدت به ارتوپد یا متخصص مربوط ارجاع دهد.
  3. صدمات ناشی از ورزش یا بازی را تحت نظارت قرار داده و ضمن اجرای درمان اولیه به پزشک مربوط ارجاع دهند.
  4. فیزیوتراپیستها با مداخله مناسب ضمن پیشگیری از آسیب‌ها بر تمرینات ورزشی نظارت نموده و بر حسب توان جسمی و روانی تمرینات مناسب را برای هر فرد برنامه‌ریزی می‌نماید.

فیزیوتراپیست رزمی

دانش فیزیوتراپیستها بر اساس فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی حرکت (Motion)می‌باشد. مفهوم حرکت در علوم نظامی یعنی دینامیک بودن نیروی رزمی است.

قسمت دیگری از دانش فیزیوتراپی کنترل درد با استفاده از روش‌های غیر دارویی است که مفهوم آن در علوم نظامی یعنی حفظ هشیاری نیروی رزمی است.

فیزیوتراپیستها تأکید بر راه‌اندازی(Out of Bed)دارند، در علوم نظامی این مفهوم برگشت رزمنده به عرصه نبرد است.

فیزیوتراپیستها دارای دانش برخورد با ضایعات ورزشی می‌باشند که در صدمات جنگی به وفور وجود دارد.

فیزیوتراپیستها دارای دانش تروماتولوژی در زمینه‌های ارتوپدی، نورولوژی، قلب و عروق می‌باشند، که این درمان گران را تبدیل به عناصری ماهر در غربال‌گری بیماران و مدیریت انتقال مجروحان و مدیریت مسیر درمانی کرده‌است.

فیزیوتراپیست در اردوهای نظامی می‌تواند تمرینات بدنی جنگجویان را نظارت و مدیریت نماید و قبل از عملیات با تکنیک‌های اختصاصی مانند taping از میزان آسیب در حین نبرد بکاهد.

فیزیوتراپیست با دانش بیومکانیک و کینزیولوژِی و ارگونومیک خود می‌تواند در زمان طراحی لباس یا ابزارهای نظامی ره گشا باشد.

اینک در خطوط جنگی، افسران فیزیوتراپیست حضور یافته و اقدام به غربالگری مجروحان کرده، نسبت به ادامه عملیات سربازان تصمیم گرفته ویا آن‌ها را در صورت شدت جراحات به عقب کشیده به پزشکان و جراحان در درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها ارجاع داده و تا پایان بهبودی و راه‌اندازی آن‌ها را همراهی می‌کنند.

نقش فیزیوتراپیست در برنامه جامع بازتوانی قلبی

بعد از بروز مشکلات قلبی یا جرّاحی قلب؛ اغلب بیماران خود به تنهائی نیز قادر خواهند بود تا به صحنه زندگی بازگردند ولی کی و با چه میزان توانائی معلوم نیست. در تعریف برنامه جامع بازتوانی قلبی، توسط سازمان بهداشت جهانی، بر برنامه هائی هماهنگ و چند جانبه که سعی دارند بیماران قلب و عروق را در حداقل زمان و هزینه و ریسک، به حداکثرِ کیفیتِ زندگیِ جسمی، روحی و اجتماعی برسانند، تأکید شده‌است. فلذا همانگونه که در تعریف فوق نیز مشخص شده‌است، برنامه‌های بازتوانی با هدف بهینه‌سازی زمان، هزینه و کیفیت زندگیQuality of Life مطرح می‌گردند.

رکن هر برنامه توانبخشی قلبی، ورزش درمانی پیشرونده می‌باشد و مسئولیت تجویز، طراحی، برنامه‌ریزی و اجرایی پروتکل ورزش درمانی ایدئال و بهینه، بعهده فیزیوتراپیست گروه بازتوانی قلبی می‌باشد.

چرا فیزیوتراپیست؟ چون هم به مفاهیم و تشخیص‌های بیماری‌های قلب و عروق و تنفس تسلط کافی دارد و هم در برنامه‌ریزی پروتکل‌های ورزشی؛ دانش، مهارت و توانائی لازم را دارا می‌باشد. او موظف استتا برنامه‌های ورزشی را با شدت، زمان، تکرار و از نوع مناسب با وضعیت بیماران قلب و عروق طراحی نموده و بیماران را تشویق به شرکت نماید. نظارت بر اجرای صحیح ورزش‌ها و مانیتورینگ بیماران تا زمانی که آن‌ها قادر باشند به تنهائی ورزش‌ها را در پارک دنبال نمایند از وظایف گروه فیزیوتراپی است که در یک برنامه هماهنگ با کمک متخصصین قلب و پرستاران انجام می‌شود.

منبع:CVPT.org

استانداردهای سلامت و ایمنی در بخش‌های فیزیوتراپی

خدمات فیزیوتراپی باید در محیطی امن ارائه گردد. فیزیوتراپیستها باید بتوانند موارد زیر را مدیریت نمایند:

آتش‌سوزی، امحاء زباله، احیاء قلبی و ریوی، کمک‌های اولیه، کنترل عفونت، گزارش بیماری‌های صنعتی و اتفاقات خطرناک، اصول نگهداری از تجهیزات فیزیوتراپی (شامل پشتیبانی و کالیبراسیون) و…

منبع:Rwcpt.org شاخه اروپایی کنفدراسیون فیزیوتراپی

آموزش فیزیوتراپی در ایران

ساختار آموزشی فیزیوتراپی در ایران علی‌رغم قدمت آن به صورت گروه‌های فیزیوتراپی می‌باشد.

آموزش فیزیوتراپی در ابتدا (۱۳۴۴) به صورت مدرسه (Physiotherapy school) بوده‌است که بعدها در ۱۳۵۰ این مدرسه تبدیل به انستیتو و سپس تبدیل به مؤسسه توانبخشی می‌گردد.

ساختار اداری و تشکیلاتی گروه‌های فیزیوتراپی به حدی کوچک و محدود است که در توسعه دانش فیزیوتراپی نقش منفی داشته‌است. این محدودیت‌ها منجر به محدودیت دانش و آموزشی گشته‌است و لاجرم باعث عدم توسعه فیزیوتراپی در ابعاد علمی و عملیاتی در ایران گشته‌است.

امروزه در دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، ایران، شهید بهشتی، شیراز، اهواز، تبریز، سمنان، زاهدان و بابل و همچنین دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گروه‌های فیزیوتراپی وجود دارند و این رشته تدریس می‌شود.

منابع
  1. «فیزیک‌درمانی» [پزشکی] هم‌ارزِ «physiotherapy»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ فیزیک‌درمانی)
  2. تقویت عضلات سیستم تنفسی با فیزیوتراپی. (۲۰۲۱). ایسنا. Retrieved 12 May 2021, from https://www.isna.ir/news/1400013118352/تقویت-عضلات-سیستم-تنفسی-با-فیزیوتراپی
  3. «Bond University | Doctor of Physiotherapy | Postgraduate Degrees | Gold Coast». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۰۸.
  4. http://en.wikipedia.org/wiki/Doctor_of_Physical_Therapy
  5. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۱۲.
  6. ترجمه از متن بیانیه‌ها و اعلامیه‌های WCPT.org
  7. «World Physical Therapy Day | WCPT.org». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۰.
  8. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۴ مه ۲۰۰۹.
  9. متن فوق در چهاردهمین جلسه عمومی WCPT در می۱۹۹۹ به تصویب رسید.
  10. «Web-based Home Telemedicine System for Orthopaedics» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۸ ژوئن ۲۰۱۰.
  11. http://consortiumlibrary.org/aml/publications/newsletters/Mar09.pdf
  12. «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۸ ژوئن ۲۰۱۰.
  13. Use of telemedicine for ICU patients not linked with improvement in survival

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.