روابط اردن و ایران

روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی اردن یک رابطه طولانی اما پیچیده بین دو کشور وجود دارد که در آن بیشتر متشنج و ناپایدار است. ایران در امان سفارت دارد[1] اردن در تهران هم سفارت دارد.

ایران–اردن (روابط)

اردن
ایران

روابط تاریخی

خدمت

در حالی که روابط‌های تاریخی بین دو ملت وجود داشته‌است، بیشتر در تاریخ اردن، جزو خاک ایران بوده‌است، از امپراتوری هخامنشی تا امپراتوری ساسانی. به همین دلیل، بسیاری از میراث‌ها و تأثیرات فرهنگی ایرانی را می‌توان در اردن یافت بعداً هر دو به دین اسلام روی آوردند، اگرچه اردن برخلاف ایران همسو با شیعه، سنی است.[2]

ایران زمان حکومت پهلوی

روابط ایران و اردن زمان سلطنت پهلوی بسیار صمیمانه بود، غرب گرایانه بود و علیه کمونیسم خصمانه بود. در دهه ۱۹۵۰، پادشاه حسین، سفارت اردن را در تهران افتتاح کرد و رسماً با ایران رابطه برقرار کرد. با این حال، گاهی اوقات روابط متشنج می‌شد، زیرا ایران در دوران پهلوی روابط رسمی با اسرائیل و فاصله آن از درگیری بر سر مسئله فلسطین داشت. با این وجود، آنها توانستند یک رابطه ایمن و سالم داشته باشند.[3] حسین همچنین در زمان پهلوی چندین بار به ایران سفر کرد.[4]

ایران زمان جمهوری اسلامی

وقوع انقلاب ایران و متعاقب آن استقرار یک حکومت اسلامی در ایران رابطه مثبت را از مثبت به منفی تغییر داد. اردن بلافاصله در جنگ ایران و عراق از صدام حسین حمایت کرد[5] و ایران روابط دیپلماتیک خود را با اردن قطع کرد. به دلیل حمایت اردن از عراق، حتی در طول جنگ خلیج فارس،[6] یک دهه طول کشید تا ایران و اردن بتوانند روابط خود را عادی کنند.

در ۲ و ۳ سپتامبر ۲۰۰۳، شاه عبدالله دوم به تهران سفر کرده، و او نخستین پادشاه اردن است که به تهران بعد از انقلاب سفر کرده‌است.[7]

با این وجود، روابط دو کشور همچنان متشنج است، زیرا ایران اتحاد اردن با غرب را تهدید می‌داند؛ و همکاری اقتصادی کمی بین دو کشور وجود دارد. در سال ۲۰۱۸، اردن روابط اقتصادی را رد کرد، به این دلیل که ایران عضوی از سازمان تجارت جهانی نیست.[8] اردن اغلب ایران را به عنوان عامل بی‌ثباتی در سراسر خاورمیانه متهم می‌کند.

جنگ داخلی سوریه

روابط اردن با ایران پیچیده‌تر شد زیرا اردن به‌طور غیررسمی علیه دولت بشار اسد در سوریه (متحد ایران) ظاهر شد و حضور طولانی مدت ایران در سوریه را تهدیدی برای امنیت خود دانست.[9][10][11]

عراق

در زمان حکومت صدام حسین، اردن با اعتماد به نفت عراق «از موقعیت ویژه ای» در عراق برخوردار بود. عراق همچنین در این مدت برای استفاده از بنادر خود به اردن اعتماد کرد، زیرا سازمان ملل متحد عراق را برای حمله به کویت تحریم کرده بود.

این حمایت از عراق منجر به قطع کامل روابط اردن و ایران در ۳۱ ژانویه ۱۹۸۱ شد.

روابط از آن زمان تاکنون کاملاً خصمانه باقی مانده‌است.[12]

روابط اردن با اسرائیل و عربستان سعودی

دلیل اصلی دیگر تنش میان اردن و ایران عربستان سعودی و اسرائیل است.

اردن برای سالهای زیادی به کمک اقتصادی عربستان وابسته بود. اردن همچنین دارای ساختار سیاسی مشابهی با عربستان سعودی است، هر دو پادشاهی عرب با غرب نزدیک هستند و هر دو به شدت ضد ایرانی هستند. نفوذ روزافزون ایران اردن و عربستان سعودی را به هم نزدیک کرد، هر دو علی‌رغم ظهور ولیعهد عربستان محمد بن سلمان، ایران را محکوم کردند[13]

اردن همچنین با اسرائیل رابطه نزدیک دارد، زیرا هاشمی‌ها در طول جنگ سرد روابط غیررسمی با اسرائیل داشتند تا اینکه ۱۹۹۴ روابط دو کشور را برقرار کردند.

دولت ایران، که از سال ۱۹۷۹ تغیر یافته‌است، خواستار حذف اسرائیل و پادشاهی‌های عرب غربی است. واکنشهای ضدایرانی را هم در اردن و هم در اسرائیل برانگیخت.[14] همچنین اعتقاد بر این بود که اردن با تلاش برای جلوگیری از درگیری ایران در سوریه با عربستان سعودی، روسیه و اسرائیل همکاری کرده‌است.[15]

بحران قطر

ایران و اردن به امید محدود کردن تنش‌ها برای حل دیپلماتیک بحران قطر فراخوانده بودند. اردن گرچه رابطه محدودی با قطر دارد، اما همچنان حضور دیپلماتیک خود را در این کشور حفظ می‌کند، زیرا اردن از نظر اقتصادی به خصوص پس از اعتراضات اردن در سال ۲۰۱۸ به خلیج فارس وابسته است.[16] در طرف دیگر، اردن از تشدید تنش‌ها بین قطر و همسایگان آن در خلیج فارس عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی نگران بود که ممکن است ایران را برتری دهد.[17]

منابع
  1. "Archived copy". Archived from the original on 2018-11-15. Retrieved 2019-03-19.
  2. "Ancient Jordan". Ancient.eu. Archived from the original on 7 February 2019. Retrieved 19 March 2019.
  3. "Jordan-Iran Relations: History and Future - International Institute for Iranian Studies". Rasanah-iiis.org. Retrieved 19 March 2019.
  4. "King Hussein of Jordan, Empress of Iran Farah Pahlavi and Shah of..." Getty Images. Archived from the original on 22 March 2018. Retrieved 19 March 2019.
  5. Ryan, Curtis (19 March 2019). "Between Iraq and a Hard Place: Jordanian-Iraqi Relations". Middle East Report (215): 40–42. doi:10.2307/1520157. JSTOR 1520157.
  6. Cowell, Alan (7 February 1991). "WAR IN THE GULF: Jordan; Jordanian Ends Neutrality, Assailing Allied War Effort". Nytimes.com. Archived from the original on 10 February 2018. Retrieved 19 March 2019.
  7. "Jordanian King concludes a historical visit to Tehran Khameini, the Americans have to leave Iraq". Arabicnews.com. Archived from the original on 25 February 2012. Retrieved 18 May 2012.
  8. "Jordan rules out economic ties with Iran". Middle East Monitor. 19 February 2018. Archived from the original on 18 June 2018. Retrieved 19 March 2019.
  9. "Concern In Jordan Over Pro-Iranian Forces On Border". Memri.org. Archived from the original on 8 February 2019. Retrieved 19 March 2019.
  10. "Iran in Jordan-Syria relations". Middle East Monitor. 2 October 2018. Archived from the original on 3 October 2018. Retrieved 19 March 2019.
  11. Bar'el, Zvi (17 June 2018). "Analysis: The Jordanian King's Roller-coaster Ride Into Syria to Stop Iran". Haaretz.com. Archived from the original on 6 February 2019. Retrieved 19 March 2019.
  12. "Jordan-Iran Relations: History and Future". International Institute for Iranian Studies (به عربی). 2016-12-27. Retrieved 2020-02-18.
  13. "Jordan and Saudi Arabia draw closer". Country.eiu.com. Archived from the original on 6 December 2018. Retrieved 19 March 2019.
  14. Siryoti, Daniel; Hersch, Yoni; Kahana, Ariel; Beck, Eldad; Linn, Erez; Staff, Israel Hayom (21 December 2018). "Israel, Jordan, Saudi Arabia join forces against Iran in Syria". Jns.org. Archived from the original on 5 February 2019. Retrieved 19 March 2019.
  15. "Report: Russia, Israel, Jordan and Saudis to Cooperate on Limiting Iran After Syria Withdrawal". Hamodia.com. 21 December 2018. Archived from the original on 21 December 2018. Retrieved 19 March 2019.
  16. "Saving Jordan: Could Iran and Qatar be the solution?". Middle East Eye. Retrieved 19 March 2019.
  17. "Jordan: Between the Sunni world's two poles". Thepeninsulaqatar.com. Archived from the original on 28 December 2017. Retrieved 19 March 2019.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.