زبان‌های قارلقی

زبان‌های قارلُقی یکی از زیرشاخه‌های خانواده زبان‌های ترکی می‌باشد. این زیرشاخه توسط خلخ توسعه یافته‌است. بسیاری از آثار ترکی میانه به این زبان‌ها نوشته شده‌است. آل افراسیاب، خانات جغتای، خانات یارکنت، گویشوران ازبک خانات بخارا، امارت بخارا، خانات خیوه و خانات خوقند به زبان‌های قرلوقی صحبت می‌کردند. امیرنشین‌های گوناگونی به این زبان سخن گفتند. خان‌های قراخانی با این زبان گفتگو می‌کردند که ترکی، فرغانی، کاشغری یا قراخانی نامیده می‌شد ولی اکنون گویشوری ندارد. همچنین خانات جغتای به زبانی از شاخه شرقی قرلوقی سخن می‌گفتند که جغتایی نامیده می‌شد و از زبان‌های منقرض شده می‌باشد گرچه در گذشته رواج داشته‌است. تنها زبان از شاخه قرلوق غربی زبان ازبکی می‌باشد.

قارلقی
قارلوقی
پراکنش:آسیای میانه
تبار:ترکی
زیرگروه‌ها:
قارلقی غربی
قارلقی شرقی
گلاتولوگهیچ[1]
uygh1240[2]
uzbe1247[3]
گونه‌های نخستین
  قارلقی غربی     قارلقی شرقی

دسته‌بندی
نیاترکی ترکی عام قرلوقی غربی
شرقی

فهرست زبان‌ها
  • ازبکی - ازبک‌ها به این زبان سخن می‌گویند؛ در حدود ۳۲ میلیون گویشور دارد.
  • اویغوری - اویغورها به این زبان سخن می‌گویند؛ نزدیک ۱۰ میلیون گویشور به این زبان سخن می‌گویند.
  • زبان آینو - قوم آینو به این زبان سخن می‌گویند؛ دارای نزدیک به ۶٬۶۰۰ گویشور است.
  • ترکی ایلی - زبانی در حال انقراض است که ترک‌های ایلی به آن گفتگو می‌کنند که زیر شاخه ای از ازبک‌ها به‌شمار می‌آیند؛ دارای ۱۲۰ گویشور است که در حال کاهش است (۱۹۸۰)
  • جغتایی - زبان منقرض شده‌ای است که در آسیای میانه تا اوایل قرن ۱۹ میلادی به این زبان گفتگو می‌شد و به عنوان زبان ادبی شناخته می‌شد. زبان‌های ازبکی و اویغوری شکل نوین این زبان به حساب می‌آیند.
  • زبان قراخانی - زبان ادبی خانات جغتایی بود.

منابع
  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "قارلقی". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Modern Uyghur-Uzbek". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  3. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Uzbek". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.