زبان ترکی خراسانی

زبان ترکی خراسانی نام گونه‌ای از زبان‌های ترکی است که ترک‌های خراسان بدان سخن می‌گویند. این زبان در برخی مناطق استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی و گلستان صحبت می‌شود. طبق آخرین تخمین یونسکو، گویشوران این زبان در ایران تا ۲۰۰ هزار نفر کاهش یافته‌است.

زبان ترکی خراسانی
زبان بومی درایران
منطقهخراسان
شمار گویشوران
۴۰۰٬۰۰۰ (تخمین)[1]  (بدون تاریخ)
زبان‌های ترکی
کدهای زبان
ایزو ۲–۶۳۹tut
ایزو ۳–۶۳۹kmz

محدوده جغرافیایی

ترکی خراسانی زبان غالب در جغتای، جوین و خوشاب سبزوار، شهرستان کلات و بخش سرولایت نیشابور از استان خراسان رضوی و بخش بام و صفی‌آباد اسفراین از استان خراسان شمالی است. این زبان همچنین در بجنورد وشیروان گویشوران زیادی دارد ، همچنین درفاروج، مانه و سملقان و از استان خراسان شمالی و قوچان، درگز، فیروزه، نیشابور و منطقه شاهرگ از استان خراسان رضوی دارای گویشور است.[2][3]

خطر انقراض

سازمان یونسکو از زبان‌های در معرض خطر جهان یا منسوخ شده، اطلسی تهیه کرده‌است که به صورت آنلاین و به کمک نقشه‌های گوگل قابل مشاهده است. در این لیست، برای کشور ایران ۲۵ زبان در معرض خطر نشان داده شده‌است که ترکی خراسانی یکی از این زبان‌ها است و با عنوان زبان آسیب‌پذیر (Vulnerable) از آن یاد شده‌است.[4][5]

لهجه‌ها

طبق نظر پروفسور گرهارد دورفر سرپرست گروه ترک‌شناسی دانشگاه گوتینگن آلمان، ترکی خراسانی به ۳ لهجه منطقه ای تقسیم می‌شود:[6]

۱. لهجه غربی: بجنورد و روستاهای تابعه
۲. لهجه شرقی: شیروان، فاروج، قوچان، درگز، کلات و روستاهای تابعه
۳. لهجه جنوبی: نیشابور، سرولایت و روستاهای تابعه

رده‌بندی

ترکی خراسانی به خانواده زبانهای اوغوز تعلق دارد. این گروه همچنین زبان‌های ترکی آذربایجانی، ترکی استانبولی، زبان گاگاوز، زبان ترکمنی، زبان سالار و ترکی قشقایی را دربر می‌گیرد.

جستارهای وابسته

منابع
پروژهٔ ویکی‌پدیا زبان ترکی خراسانی آزمایشی در ویکی‌مدیا انکوباتور موجود است.
  1. Boeschoten, H (1998). "The speakers of Turkic languages". In L. Johanson and É. Á. Csató (eds). The Turkic languages. لندن: Routledge. ISBN 978-0-415-41261-2.
  2. "شاهرگ (قوچان)". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2019-05-22.
  3. خسروی، محمد رضا، کلات نادری، انتشارات آستان قدس رضوی، 1367
  4. http://www.unesco.org/languages-atlas/
  5. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_endangered_languages_in_Asia#Iran
  6. [فصل دوازبخش دوم کتاب "آشنایی با زبان ترکی خراسانی" تألیف جلال قلی‌زاده مزرجی]
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.