زبان آینو (چین)

زبان آینو (به آینو: ئه‌ینۇ) یک زبان ترک‌تبار با تأثیرات عمیق از زبان پارسی است. این زبان توسط عشایر علوی آینو در حوضه تاریم و بیابان تکله مکان گویش می‌شود و در آستانه نابودی است. برخی زبان‌شناسان آینو را یک زبان مختلط متشکل از دستور زبان یوغوری (زبانی نزدیک به اویغوری) و واژگان ایرانی می‌دانند.[2]

آینو
ئه‌ینۇ, Äynú
زبان بومی درچین
منطقهسین‌کیانگ
قومیتآینو
شمار گویشوران
۶٬۶۰۰  (۲۰۰۰)e18
خط عربی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹aib
گلاتولوگainu1251[1]
مناطق آینوزبان در سین‌کیانگ

پراکندگی جغرافیایی

آینو در حاشیه بیایان تکله‌مکان در حوضه تاریم سین‌کیانگ در غرب چین در میان مسلمانان علوی آینو رایج است.[3][4][5]

واژگان

بیشتر واژگان پایه‌ای در آینو از زبان‌های ایرانی هستند و به همین دلیل حدس زده می‌شود که این زبان در اصل یک زبان ایرانی بوده و پس از مدت طولانی به یک زبان ترکی تبدیل شده‌است.[6] در زبان آینو سه نوع واژه از نظر ساخت وجود دارد: ساده، مشتق و مرکب. واژگان مشتق با افزوده شدن وند به واژگان ساده و واژگان مرکب از ترکیب چند واژه ساده ایجاد می‌شوند. وندها در آینو ریشه اویغوری و فارسی دارند. افراد مسن بیشتر از واژگان و وندهای فارسی و جوانان از واژگان و وندهای اویغوری استفاده می‌کنند.[7]

واج‌شناسی

همخوان‌ها

آینو دارای ۲۲ همخوان است:

لبی لثوی کامی نرم‌کامی زبانکی چاکنایی
انسدادی pb td kɡ q
انسایشی t͡ʃd͡ʒ
سایشی v sz ʃ χʁ ɦ
خیشومی m n ŋ
زنشی r
کناری l
ناسوده j

واکه‌ها

آینو دارای ۸ واکه به شرح زیر است:

واکه‌های آینو

اعداد

اعداد آینو از زبان فارسی گرفته‌شده‌اند:

  • یک: yäk
  • دو: du
  • سه: si
  • چهار: čar
  • پنج: pänǰ
  • شش: šäš
  • هفت: häp(t)
  • هشت: häš(t)
  • نه: noh
  • ده: dah
  • بیست: bist
  • صد: säd
  • هزار: hazar

جستارهای وابسته

منابع

  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Ainu (China)". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. Bakker, Peter (2003). "Mixed Languages as Autonomous Systems". In Matras, Yaron; Bakker, Peter. The Mixed Language Debate: Theoretical and Empirical Advances. Trends in Linguistics. Berlin: Mouton de Gruyter. pp. 107–150. ISBN 978-3-11-017776-3.
  3. Louie, Kam (2008). The Cambridge Companion to Modern Chinese Culture. انتشارات دانشگاه کمبریج. p. 114. ISBN 978-0-521-86322-3.
  4. Starr, S. Frederick (2004). Xinjiang: China's Muslim Borderland: China's Muslim Borderland. روتلج. p. 303. ISBN 978-0-7656-1318-9.
  5. "Mummy dearest: questions of identity in modern and ancient Xinjiang Uyghur Autonomous Region". Alyssa Christine Bader Whitman_College p31. 9 May 2012. Retrieved 19 November 2020.
  6. Zhao Xiangru, (2011), Ainu Studies 1st Edition, p. 21
  7. Zhao Xiangru; Asim. The language of the Ainu people in Xinjiang. Linguistic research. 1982, (1): p. 259-279.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.