لهجه سبزواری
لهجه سبزواری به دلیل قدمت و زنده بودن واژه‌ها، اصیل‌ترین لهجه فارسی خراسانی است. با سپری شدن بیش از هزار سال از زمان نگارش کتاب تاریخ بیهقی، بسیاری از اصطلاحات این کتاب همچنان توسط مردم سبزوار استعمال می گردد. واژه‌های لهجه سبزواری که در شهرستان‌های سبزوار، ششتمد، داورزن، بردسکن؛ دهستان فرومد، روستاهای فارسی‌زبان شهرستان‌های خوشاب، جغتای، جوین، اسفراین و برخی روستاهای دهستان خوارتوران رواج دارد، بر گرفته از واژه‌های قدیمی زبان فارسی و زبان فارسی دری است. به دلایل تاریخی واژه‌های لهجه سبزواری هنوز اصالت فارسی خود را حفظ کرده‌است و کمتر از لغات دخیل در آن استفاده شده‌است. مردم روستاهای سبزوار هم به همین لهجه تکلم می‌کنند.[1] این لهجه با لهجه یزدی کمی شباهت دارد اما اصالت این لهجه آن را با لهجه یزدی متمایز می‌سازد.
| سبزواری | |
|---|---|
| زبان بومی در | ایران |
| منطقه | استان خراسان رضوی، استان سمنان و استان خراسان شمالی |
| فارسی | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | – |
ایاس = Ayass= سایه
پرهوو = per heaww = شبح
هنگوو =hen gow = سنگینی
دمیش = demesh = نفخ
زنگیچه = zengichah = آرنج و سقلمه زدن
پییَر = piyar = پدر
بوکورچیه = bokorchiya = پاره شد
یووک = yook = تعجب
بایتی= bayti= داس بزرگ
ضرب‌المثل‌ها
- اِز جِغْن مَتِرس که او مَرَ بوم به بوم / اِز نرمَ بتِرس که او مِنَ کار تُمُوم[2]