زبان ارانی
زبان ارانی، زبان باستان مردم اران (جمهوری آذربایجان کنونی) است.
کلیفورد باسورث در این مورد میگوید: «در ناحیه شمال رود ارس از قرار معلوم ایرانیان به زبانی که مدت درازی در اران باقیمانده که ابن حوقل آن را الاَرانی نامیدهاست سخن میگفتند»[1] باسورث به استناد گفته اصطخری، ابن حوقل و مقدسی مینویسد که زبان ارانی در قرن ۴ هجری/۱۰ میلادی در بردعه یا برذعه (پایتخت آن موقع اران) صحبت میشده است[2]
به گفته ریچارد فرای در قرن ۷ میلادی جمعیت اران بزرگ کاملاً مخلوط شده بود و به سختی میتوان از ملت مشخص صحبت کرد، با وجود این اصطخری و ابن حوقل مینویسند که الرانیه زبانی بودهاست که در قرن ۴ ه ق / ۱۰ میلادی هنوز در برذعه بدان تکلم میشد[3]
مهدی مرعشی مینویسند: «اصطخری (نیمه قرن ۱۰ میلادی) در کتاب المسالک و الممالک و مقدسی در کتاب احسن التقاسیم این زبان را زبان مردم بردعه در قفقاز ذکر کردهاند. مقدسی میگوید این زبان از لحاظ آوایی به زبان اهل خراسان نزدیک است.» [4]
پانویس
- Bosworth,C. E. ," AZERBAIJAN iv. Islamic History to 1941",Encyclopædia Iranica,Vol. III, Fasc. 2-3, pp.224-231
- Bosworth,C. E,"ARRĀN",Encyclopædia Iranica,Vol. II, Fasc. 5, pp. 520-522
- Frye , R. N. ,” ARRAN”, Encyclopedia Of Islam , vol 1 , p 660 , 1986, E. J. BRILL, LEIDEN
- Mehdi Marashi,Persian studies in North America: studies in honor of Mohammad Ali Jazayery,Page 266,1994