سید محمدمهدی میرباقری
سید محمدمهدی میرباقری (زادهٔ ۱۳۴۰ در قم)، روحانی ایرانی، رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم[2][3] و از نظریه‌پردازان در باب نسبت بین علم و دین است. او معتقد به جهت‌داری علوم از نظر معرفت‌شناختی است که براساس آن می‌توان علوم را به دینی و غیردینی تقسیم کرد.[4] وی در اسفند ۱۳۹۴ از سوی مردم استان البرز به عنوان نماینده این استان در مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. او از مدرسین دروس خارج فقه نیز به‌شمار می‌رود.
سید محمدمهدی میرباقری | |
|---|---|
.jpg.webp) | |
| نماینده مجلس خبرگان رهبریدوره پنجم | |
| آغاز به کار ۴ خرداد ۱۳۹۵ | |
| حوزه انتخاباتی | البرز |
| اکثریت | ۳۴۸٬۴۳۱ (۴۳٫۵٪)[1] |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۳۴۰ قم، ایران |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | فقیه، فیلسوف |
| تخصص | مجتهد |
| وبگاه | وبگاه رسمی |
| پیشینه فقهی | |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه دوازده‌امامی |
| فقه | امامیه |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| زمینه‌های فعالیت | کلام، فلسفه، حدیث |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۵۴–اکنون |
| مؤسسه‌ها | حوزه علمیه قم فرهنگستان علوم اسلامی |
| تأثیرگرفته از | سید منیرالدین حسینی |
| برادر | محسن میرباقری |
تحصیلات
از مهم‌ترین استادان او در فقه و اصول میرزا جواد تبریزی، وحید خراسانی، محمد تقی بهجت، زنجانی و سبحانی و در منطق و فلسفه حسن‌زادهٔ آملی، عبدالله جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی و سید منیرالدین حسینی الهاشمی را می‌توان نام برد.
.JPG.webp)
فعالیت‌های سیاسی
میرباقری را مردم به سخنرانی های مذهبی می شناسند اما او یک روحانی فعال در عرصه های سیاسی و فرهنگی نیز هست و برای جوانان طرفدار انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ به عنوان یک روحانیِ متفکر اجتماعی که مخالف هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی و حسن روحانی است، شناخته می شود. وی در اصل ادامه دهنده راه متفکر دیگری از متفکران انقلاب ۱۳۵۷ ایران به نام سید منیرالدین حسینی الهاشمی و مکتب سیاسی و فرهنگی اوست.
میرباقری در سال ۱۳۹۲ از ریاست جمهوری سعید جلیلی و در سال ۱۳۹۶ از ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی حمایت کرد. میرباقری برای اولین بار در ۱۳۹۵ یک منصب حکومتی را در ایران قبول کرد و از طریق انتخابات، به عنوان نماینده استان البرز در مجلس پنجم خبرگان رهبری انتخاب شده‌است. او در انتخابات بارها اعلام کرد که ماموریت مجلس خبرگان نظارت بر ولی فقیه نیست بلکه باید بازوی تکمیلی برای نهاد ولایت فقیه که نظریه سیاسی شیعه است، باشد. وی از ریاست احمد جنتی بر مجلس خبرگان رهبری در برابر هاشمی حمایت کرد.[5][6]
میرباقری مخالف ارتباط منفعلانه با جهان غرب است و معتقد است که انقلاب اسلامی ایران، آغاز احیاء مجدد اسلام از لحاظ اجتماعی و بازگشت آن به عرصه تمدنی است و برای این کار به یک انقلاب فرهنگی و علمی نیازمند هستیم نه مبارزات سیاسی و نظامی.
اندیشه‌شناسی
او نظرات متنوع خود را دربارهٔ «علم و دین» «دین و تکنولوژی»، «دین و توسعه» و «چگونگی اسلامی سازی علوم» در مقالات، کتاب‌ها، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های مختلف بیان کرده‌است.[7][8][9][10] او دربارهٔ «نسبت بین دین و علم» معتقد است که هماهنگی بین منابع معرفت، به صورت قهری اتفاق نمی‌افتد، لذا برای اسلامیت علوم، نیازمند مقید شدن معارف نقلی، عقلی و تجربی، در منزلت منطق و روش تحقیق هستیم. میرباقری معتقد است این مهم نیز امکان‌پذیر نیست، مگر اینکه مسئله «دلالت» به عنوان عنصر مشترک تمامی عرصه‌های معرفت مورد توجه قرار گیرد و عوامل دخیل در آن شناسایی شود.[11]
مهدی میرباقری از مخالفان اندیشه عرفان‌های مبتنی بر معرفت نفس و منبع قرار دادن کتبی مانند مثنوی است.[6] میرباقری و فرهنگستان علوم اسلامی از جمله تلاشگران و پشتوانه‌های مهم برای موضوع اسلامی‌کردن دانشگاه و علوم می‌باشند.[6]
ایشان در مورد نقش حوزه‌های علمیه چنین گفته‌است :« امروز نیز وظیفه و رسالت حوزه های علمیه این است جلوی نفوذ دشمن در دنیای اسلام و جامعه مسلمین را بگیرند».[12]
تقاریر ایشان از علم، متفاوت از سایر اندیشمندان بوده و ریشه در معارف دینی دارد. همچنین هدفی که ایشان از علم ترسیم کرده‌است نیز دارای نکاتی اختصاصی است. ایشان در یکی از سخنرانی‌های شان اینگونه گفته‌اند :« علم حقیقی را به کسی می دهند که عبد شود، اگر انسان طالب بندگی باشد، علم به او عنایت می شود و می تواند از اسرار و معارف کتاب آسمانی قرآن کریم که نزد امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) است، بهره مند شود».[13]
به عقیدهٔ ایشان، انحرافی در صدر اسلام، سبب بازگشتی عظیم به عقب بوده‌است و مانع از ایجاد تمدن عظیم اسلامی، مبتنی بر شاخصه‌های وحیانی، گشته است.
کتاب‌شناسی
- رویکردی نو در پایگاه وضع و دلالت‌های زبانی (۱۳۸۱)
- جهت‌داری علوم از منظر معرفت‌شناختی (مناظره) (۱۳۸۷)
- گفتارهایی پیرامون تحول در علوم انسانی (۱۳۸۹)
- بینش تمدنی، تقریری از کلام اجتماعی سید محمدمهدی میرباقری ۱۳۹۳)
- جستارهایی در معانی ولایت فقیه (۱۳۹۴)
- نسبت اخلاق و فناوری اطلاعات (۱۳۸۶)
- کالبدشکافی فرهنگی فتنه 88 (1392)
- هنر، دین، تجدد (۱۳۹۴)
- مشکات ولاء (1396)
- انقلاب اسلامی و تداول قدرت
- مجموعه «تأملات قرآني در پرتو معارف اهل بيت» در تفسير سوره‌هاي قرآن (۱۳۹۵)
منابع
- «نتایج قطعی انتخابات مجلس خبرگان در استان البرز اعلام شد». خبرگزاری مهر. ۹ اسفند ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۳ بهمن ۱۳۹۶.
- فعالیت‌ها برای اسلامی کردن علوم انسانی در حد کفایت نبوده است
- «وبگاه فرهنگستان علوم اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
- جهت‌داری علوم از منظر معرفت‌شناختی. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. ۱۳۸۷
- http://www.entekhab.ir/fa/news/404683/واکنش-حجت-الاسلام-میرباقری-به-خبر-انتصابش-به-امامت-جمعه-تهران-مطلع-نیستم
- http://aftabnews.ir/fa/news/519728/طرفدار-پر-و-پا-قرص-احمدی%E2%80%8Cنژاد-امام-جمعه-تهران-می%E2%80%8Cشود-گمانه%E2%80%8Cها-درباره-روحانی-طرفدار-رئیسی-و-جلیلی
- «رابطه دین و تکنولوژی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
- «دین و توسعه». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
- «مقدمات و مراحل تاریخی تحقق علم دینی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
- سید الشهدا(ع) درهای رحمت خاص خدا را بر مؤمنین گشود
- http://sccsr.ac.ir/journal/بایگانی/book/فصلنامه-تخصصی-علوم-انسانی-اسلامی-صدرا-8
- «حجت الاسلام والمسلمین میرباقری در بزرگداشت آیت الله حائری شیرازی: حوزه باید جلوتر از زمان حرکت کند | خبرگزاری بین المللی شفقنا». fa.shafaqna.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۳۰.
- «حجت الاسلام والمسلمین میرباقری: علوم قرآنی را باید از امامان معصوم(ع) دریافت کنیم | خبرگزاری بین المللی شفقنا». fa.shafaqna.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۳۰.
پیوند به بیرون
| سِمَت‌های علمی | ||
|---|---|---|
| پیشین: سید منیرالدین هاشمی |
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی ۱۳۷۹–تاکنون |
در حال تصدی |
| کرسی پارلمانی | ||
| حوزه انتخاباتی جدید | نماینده مجلس خبرگان رهبری نمایندهٔ استان البرز ۱۳۹۵–تاکنون متصدی همزمان: محسن کازرونی |
در حال تصدی |