فهرست آثار ملی شهرستان خلیل‌آباد

شهرستان خلیل‌آباد یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران است. مرکز این شهرستان شهر خلیل‌آباد می‌باشد. کندر دیگر شهر آن است. در سال ۱۳۸۵، شهرستان خلیل‌آباد تعداد ۴۵٬۰۰۸ نفر جمعیت داشته‌است.[1]

موقعیت شهرستان خلیل‌آباد در استان

خلیل‌آباد در بین دو شهرستان کاشمر و بردسکن واقع شده‌است، این شهرستان از شمال با ‌‌‌‌شهرستان کوهسرخ ، از جنوب با شهرستان بجستان، و از جنوب شرقی با شهرستان مه ولات همسایه می باشد. خلیل‌آباد در فاصله ۳۰ کیلومتری بردسکن و ۱۵ کیلومتری کاشمر واقع شده‌است. فاصله خلیل‌آباد تا مشهد از راه کاشمر ۲۴۵ کیلومتر می‌باشد.

حدودا ۲۵۰ سال قبل خلیل خان فرزند جلیل بیگ از خاندان عرب میش مست قلعه‌ای به نام خودش بنا نهاد که بعدها خلیل‌آباد نام گرفت اما نام تاریخی این سرزمین، خارزنج است که در کتب تاریخی و معتبر از آن بسیار نام برده شده‌است. شهر خارزنج در ناحیه شمالی شهر خلیل‌آباد فعلی واقع شده بود که در اثر زمین لرزه تخریب و ساکنانش در دشتهای جنوبی پراکنده و اقدام به ساخت آبادی‌های متعدد نمودند، سرانجام به دلیل وجود ناامنی‌های حاصل از حمله افغان‌ها و ترکمن‌ها اقدام به ساخت قلعه معروف خلیل‌آباد نمودند و خلیل‌آباد مرکزیت یافت و بدین ترتیب مردم با این منطقه انس گرفته و هر روز بر جمعیت آن افزوده که در نهایت در سال ۱۳۴۳ به شهر و در سال ۱۳۸۲ به شهرستان تبدیل شد. براساس کتب تاریخی، پیشینه شهرستان به دوران زرتشت بر می‌گردد، به‌طوری‌که آثار و ابنیه زرتشتیان در اطراف شهرستان به چشم می‌خورد. اما رونق علمی وفرهنگی آن به قرون سوم و چهارم هجری که به نام خارزنج معروف بوده بازمی‌گردد.

آثار ثبت‌شده
ردیف نام اثر نگاره دیرینگی موقعیت شماره ثبت ملی تاریخ ثبت منبع
۱ گرمابه بهشتی دوره پهلوی شهر خلیل‌آباد - خیابان امام، نرسیده به میدان مرکزی
۳۵°۱۵′۱۶٫۰″ شمالی ۵۸°۱۷′۱۰٫۵″ شرقی		 ۶۶۵۴ ۱۰ دی ۱۳۸۱ [2]
۲ آب‌انبار کندر ۱ دوره پهلوی اول شهر کندر
 ۱۳۳۷۷ ۲۵ مرداد ۱۳۸۴ [3]
۳ آب‌انبار کندر ۲ دوره پهلوی اول شهر کندر
 ۱۳۳۰۶ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [4]
۴ مزار میرآباد دوره قاجار روستای میرآباد
۳۵°۱۰′۴۶٫۲″ شمالی ۵۸°۱۹′۳۷٫۰″ شرقی		 ۱۳۱۶۵ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [5]
۵ قلعه کندر سده ۵ تا ۷ ق شهر کندر
۳۵°۱۲′۳۲٫۳″ شمالی ۵۸°۹′۲٫۹″ شرقی		 ۱۳۱۶۶ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [6]
۶ امامزاده قاسم (خلیل‌آباد) اواخر دوره قاجار روستای ارغا
۳۵°۱۲′۳۲٫۳″ شمالی ۵۸°۹′۲٫۹″ شرقی		 ۱۳۱۶۸ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [7]
۷ قدمگاه حضرت علی دوره قاجار روستای دهنو
 ۱۳۱۶۷ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [8]
۸ حوض چهل پایه اوایل دوره پهلوی شهر کندر
 ۱۴۰۰۵ ۹ بهمن ۱۳۸۴ [9]
۹ مسجد جامع خلیل‌آباد اوایل دوره پهلوی شهر خلیل‌آباد
۳۵°۱۵′۱۵″ شمالی ۵۸°۱۷′۹″ شرقی		 ۲۲۲۴۰ ۳ خرداد ۱۳۸۶ [10]
۱۰ یخدان گلی دوره قاجار شهر خلیل‌آباد
۳۵°۱۵′۳۱٫۹″ شمالی ۵۸°۱۷′۲۲٫۸″ شرقی		 ۳۰۳۶۳ ۱۳۹۰ [11]

منابع
  1. «جمعیت شهرستان خلیل‌آباد». پورتال استان خراسان رضوی. ٢٨ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ١٨ مارس ۲۰۱۲.
  2. «پرونده امامزاده محمد محروق در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  3. «پرونده امامزاده محمد محروق در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  4. «پرونده امامزاده محمد محروق در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  5. «پرونده مزار میرآباد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  6. «پرونده امامزاده محمد محروق در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  7. «پرونده امامزاده قاسم (خلیل‌آباد) در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  8. «پرونده امامزاده محمد محروق در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  9. «پرونده امامزاده محمد محروق در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  10. «پرونده امامزاده محمد محروق در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
  11. «مرمت یخدان گلی خلیل آباد آغاز شد». میراث آریا. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.