قلعه آتشگاه

قلعه آتشگاه در 12 کیلومتری شمال غربی شهر کاشمر در استان خراسان رضوی واقع شده است. این قلعه توسط شاهنشاهی ساسانی ساخته شده و در دوران باستان مشهور بوده است. در نزدیکی آتشکده، غاری بزرگ وجود دارد که نزدیک ورودی آن مجسمه ای از یک سرباز سوار با شمشیر مشخص شده است. این یک بازمانده تاریخی متعلق به دوران ساسانیان است.[1] اکنون از این قلعه، تنها دیواره‌ای فرو ریخته و قسمتی از مدخل غار باقیمانده است.[2]

قلعه آتشگاه
قلعه آتشگاه
قلعه آتشگاه از محدود قلعه های لانه‌موری ایران
مکان در ایران
اطلاعات کلی
وضعیتخرابه
گونهقلعه
سبک معماریمعماری ایرانی
آدرسخراسان رضوی، کاشمر
شهر یا شهرککاشمر
کشورایران
مختصات۳۵°۱۸′۵۹″ شمالی ۵۸°۲۳′۱۰″ شرقی
مختصات: ۳۵°۱۸′۵۹″ شمالی ۵۸°۲۳′۱۰″ شرقی
جزئیات فنی
سیستم سازهدفاعی

موقعیت

موقعیت قلعه از نظر سوق‌الجیشی جالب‌توجه است. این قلعه از نظر میزان دسترس‌ناپذیری و مقاومت در برابر مهاجمان جزو شاخص‌ترین و برترین دژهای باستانی ایران است و به راحتی با استحکامات قلعه بابک در کلیبر و قلعه الموت در رودبار قزوین رقابت می‌کند. این نشان می‌دهد که سازندگان قلعه برای مکان‌یابی آن دست به مطالعات میدانی گسترده‌ای زده بوده‌اند. در مجموع، قلعه آتشگاه بر روی صخره سنگی مرتفع و صعب‌العبوری ساخته شده که سه طرف آنرا پرتگاه‌های بلند و خطرناک تشکیل می‌دهد. پیرامون این صخره را در فاصله اندکی پس از پرتگاه‌ها، مجدداً دیواره‌های صخره‌های بلند دیگری در بر گرفته‌اند و آنرا به شکل استحکاماتی غیرقابل نفوذ و دسترس‌ناپذیر در آورده‌اند.[3]

لانه‌موری

لانه‌موری بودن قلعه آتشگاه قابل توجه است. لانه‌موری اصطلاحی برای نوعی از ساختارهای دفاعی زیرزمینی است، این ساختارها اکنون با یکی از اصطلاحات کمتر شناخته شده "غار / پناهگاه / قلعه / چاله / شهر زیرزمینی" یا اصطلاحات مشابه دیگر شناخته شده اند.[4] این سازه ها که در بسیاری از مناطق ایران و ترکیه دیده شده است، راهروهای پیچ در پیچ و راهروهایی با چندین طبقه و هزارتوی است که به تقلید از لانه مورچه ساخته شده است. طرح این لانه ها چنان پیچیده، تودرتو و تاریک بوده که اگر دشمن یا شخص غریبه یا ناآشنایی وارد آن می شد، در راهروهای تاریک گم می شد و سرانجام توسط بومیان یا تشنگی و گرسنگی و کمبود هوا کشته می شد.[5]

آتشکده کشمر

به استناد سنگ‌نبشته پایکولی، در دوران شاهنشاهی ساسانی کشمر (کاشمر) جزء محدوده خراسان بزرگ به شمار می‌رفته و ساسانیان برای احیای آیین باستانی تلاش زیادی کردند و چون در آن زمان، دیگر از آتشکده کشمر چیزی برجای نمانده بود، شاهان ساسانی به ایجاد آتشکده دیگری دست می‌زنند که هم اکنون در مجموعه قلعه آتشگاه باقی مانده است.[6]

آتشکده کشمر اولین آتشکده زرتشتی بود که توسط گستاسپ به درخواست زرتشت در کشمر بنا گردید. در بخشی از شاهنامه فردوسی، ماجرای پیدا شدن زرتشت و پذیرفتن گشتاسپ دین او را به نظم درآمده که گشتاسب پس از پذیرفتن دین زرتشت، موبدان را به سرتاسر گیتی روانه می‌کند و آذر به آتشکده‌ها (گنبدان) می‌نهد و نخستین آنان، آذر برزین‌مهر است که به کشمر بنیان گذارد و در جلوی آتشکده، سرو بهشتی را کاشت و آن را نماد پذیرفتن دین بهی قرار داد و موبدان را به سرتاسر جهان فرستاد و فرمان داد همه نامداران و بزرگان به سوی آن پرستشکده روی آورند.[7]

نگارخانه

جستارهای وابسته

منابع
  1. "Atashgah castle". www.itto.org. Retrieved 4 February 2021.
  2. "تمثیل بهشت در زمین با باغ های انگور کاشمر". خبرگزاری مهر. Retrieved 4 February 2021.
  3. "لانه‌موری و قلعه آتشگاه کاشمر". ghiasabadi.com. Retrieved 4 February 2021.
  4. "لانه موری (پناهگاه زیرزمینی، شهر زیرزمینی) - فرهنگنامه ایران". irania.ir. Archived from the original on 23 اكتبر 2020. Retrieved 4 February 2021. Check date values in: |archive-date= (help)
  5. "لانه‌موری و قلعه آتشگاه کاشمر". ghiasabadi.com. Retrieved 4 February 2021.
  6. «ترشیز؛ دروازه ورود اسلام به خراسان». khorasan.iqna.ir. دریافت‌شده در ۲۵ مارس ۲۰۲۰.
  7. کزازی، نامه باستان؛ ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی، ۶:‎ ۴٧-۴۸.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.