فیض‌آباد (مه‌ولات)

فیض‌آباد تلفظ یکی از شهرهای استان خراسان رضوی و مرکز شهرستان مه‌ولات، در حدود ۲۰۰ کیلومتری شهر مشهد قرار دارد. [6]

فیض‌آباد
کشور ایران
استانخراسان رضوی
شهرستانمه‌ولات
بخشمرکزی
مردم
جمعیت۱۸٬۱۲۰ نفر (۱۳۹۵)

شهرستان مه‌ولات ۵۱,۴۰۹ نفر [1]

[2]
رشد جمعیت▲ ۱۱٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
مساحت۳۲۵۶ كيلومتر مربع
ارتفاع۹۴۰ متر
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه۲۰۲/۹ میلیمتر[3]
اطلاعات شهری
شهردارجواد جعفری [4]
ره‌آوردپسته، زعفران، انار
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۵۱-۵۶۷۲
وبگاهمه ولات وب *شهرداری فیض آباد*
شناسهٔ ملی خودرو ایران ۳۲ ل
 ایران ۳۶ ن
 ایران ۴۲ ی
[5]
کد آماری۱۳۶۰
فیض‌آباد

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۸٬۱۲۰ نفر (در ۵٬۴۹۶ خانوار) بوده است.[7]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۵۵۵٬۲۸۴—    
۱۳۶۵۹٬۱۶۳+۷۳٫۴٪
۱۳۷۰۱۱٬۵۰۱+۲۵٫۵٪
۱۳۷۵۱۲٬۵۳۷+۹٪
۱۳۸۵۱۴٬۷۲۱+۱۷٫۴٪
۱۳۹۰۱۶٬۲۵۳+۱۰٫۴٪
۱۳۹۵۱۸٬۱۲۰+۱۱٫۵٪

 

موقعیت جغرافیایی

شهرستان مه ولات در موقعيت جغرافيايي 58 درجه و 25 دقيقه تا 59 درجه و 5دقيقه طول شرقي از نصف النهار مبدا و 34 درجه و 4 دقيقه تا 35 درجه و 5 دقيقه عرض شمالي از خط استوا در شرق كشور جمهوري اسلامي ايران واقع است كه نسبت به استان خراسان رضوي در قسمت مركزي استان قرار گرفته است و از طرف شمال به شهرستان تربت حيدريه و از طرف جنوب به شهرستان گناباد و از شرق به شهرستان رشتخوار و از طرف غرب به شهرستان كاشمر محدود است .

 

مساحت شهرستان مه ولات 3256 كيلومتر مربع كه 3/1 درصد وسعت استان خراسان رضوي را به خود اختصاص داده است . شهرستان مه ولات به علت اينكه در مسير مواصلاتي استانهاي جنوبي كشور به مركز استان و كشور قرار دارد از اهميت ويژه اي در اين زمينه برخوردار است

ترابری

فاصلهٔ شهر فیض آباد با برخی از مناطق پر رفت‌وآمد [8]

شهر مقصد فاصله (کیلومتر)
مشهد۲۰۷
کاشمر۴۲
تربت حیدریه۵۸
بیرجند۲۹۴
نیشابور۲۳۰
تهران۸۶۷

 

اقتصادی

اقتصاد شهرستان مه‌ولات برپایه کشاورزی بوده به طوریکه بخش کشاورزی دارای 70 درصد ،خدمات 20 درصد و صنعت 7.5 درصد بوده است.

توانمندی های شهرستان مه ولات در بخش کشاورزی و دامداری از اهیت ویژه ای برخوردار است به صورتیکه با 42558 هکتار اراضی زیر کشت محصولات باغی و زراعی یکی از قطبهای کشاورزی استان و کشور می باشد و این شهرستان با 5250 هکتار باغات پسته بارور و تولید 8995 تن پسته خشک و 42% پسته استان و 1695 هکتار باغات انار وتولید 28035 تن انار و 32% انار استان مقام نخست تولید این دو محصول در استان را داراست مه ولات همچنین با دارابودن4500 هکتار اراضی زیر کشت پنبه 9%پنبه استان را به خود احتصاص داده است. [9] سطح زیرکشت پسته در مه ولات را ۲۲ هزار هکتار و میانگین تولید سالیانه آن را ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تن ذکر کرد از این میزان ۲۲ هزار تن پسته خشک فراوری و روانه بازارهای مصرف می‌شود.

بورس کالا

 بورس کالا پسته مه‌ولات

در این بورس، پسته فندقی که محصول درجه یک است و در اصطلاح به آن پسته "سی، سی و دو" گفته می‌شود با ظرفیت یکصد تن عرضه خواهد میشود. [10]

شرکت دیبا پسته مه ولات دارای انبار استانداردی به ظرفیت حدود ۷ هزار تن بوده که در مرحله اول انباری با ظرفیت ۱۰۰ تن برای پذیرش محصول استاندارد از کشاورزان منطقه خراسان در بورس کالا پذیرش و درج نماد این انبار انجام شده است.

در خصوص ورود پسته به بورس این مزیت وجود دارد که آمریکا مرجعیت قیمت پسته در بازارهای جهانی است و اما شاخص قیمت بورس ایران نیز می تواند منبع معتبری برای تعیین قیمت های بین المللی شود. میزان سطح زیر کشت پسته در منطقه خراسان در حالی رو به افزایش است که با توجه به تعرفه هایی که برای ورود کالاهای کشاورزی آمریکایی به چین اعمال شده

برخی از فعالان بازار پسته به فیض آباد، کالیفرنیا لقب داده اند [11]

صنعت

در حوزه صنعت شهرستان دارای یک ناحیه صنعتی با کلیه زیر ساخت های لازم جهت سرمایه گزاری می باشد که مساحت کل ناحیه 106 هکتار بوده و دارای فاز عملیاتی و تعداد 2 واحد صنعتی فعال می باشد.[12]

 

مهم ترین واحدهای صنعتی و معدنی شهرستان 6 معدن بوده که عمدتا دارای تولیدات خاک صنعتی،سنگ لاشه و گچ خاکی است که میزان استخراج سالیانه 25 تا 30 هزار تن می باشد.

 

در خصوص فراوری پسته مه ولات که در همین شهرستان فراوری می شود، مه ولات دارای 41 ترمینال ضبط پسته با 55 خط  فراوری می شود که در فصل کار در هر واحد روزانه 70 تا 80 نفر کارگر مشغول به کار می شوند که سالیانه 55 هزار تن پسته فراوری می گردد.

 

 

تولید 15 کارگاه و صنایع دستی فعال در شهرستان وجود دارد که در حال حاضر تعداد 15 کارگاه قالی بافی،5 واحد فرت بافی ،6 واحد تابلو فرش ،2 واحد گلیم بافی و 2 واحد معرق کاری در شهرستان فعال هست که تاکنون بیش از 220 مجوز مشاغل خانگی نیز صادر شده است.

 

 

 

در حوزه تعاون با توجه به اینکه تعاونی ها از الگوی موفق اقتصادی،اجتماعی مطرح در جهان می باشد ،گفت: در حال حاضر در مه ولات بیش از 50 تعاونی فعال با 600 نفر عضو می باشند.

 

پيشنيه تاريخي شهرستان

وجه تسميه تاريخي مه ولات نيز با معاني متفاوتي از جمله آباديهاي بهم پيوسته، ماه ولايت يا ولايت ماه و محو نمودن بت و بت پرستي ذكر شده است.

براي نخستين بار نام مه ولات در كتاب تاريخ بيهق كه به سال 563 هجري قمري توسط علي بن زيد بيهقي تاليف شده آمده كه بناهاي زياد تاريخي دارد.

مطابق آنچه در بين عامه مردم است اين طور تعريف مي كنند قبل از حمله اعراب و دوره با ستاني ايران در اين منطقه شهر بزرگي وجود داشته است كه آن را شهر سفيد مي گفته اند كه آثار و بقاياي آن در دامنه كوه يك لنگي نزديك روستاي احمد آباد قرار دارد كه به مرور زمان از بين رفته . ضمنا اين چنين نيز نقد مي كنند كه چون مردم اين سرزمين قبل از اسلام بت پرست بوده اند در زمان يكي از ائمه شيعه كه بيشتر به امام حسن مجتبي ع نسبت مي دهند . زيرا در كنار قبرستان قديمي دوغ آباد مزاري وجود دارد كه معروف است به ابوالفتوح حداد كه گفته مي شود نعلبندان اسبان دبستان امام مجتبي ع بوده است لشكر كشي شده و بت پرستي را در اين منطقه محو و نابود كرده اند و بدين جهت اين سرزمين را محولات مي گويند كه از دو بخش تشكيل شده است . بخش اول كلمه محو به معني نابود و بخش دوم لات نام بت عرب است و معناي تركيبي ان مي شود محو لات يعني محو بت پرستي املا كلمه محولات در متون و اسناد تاريخي دوره اسلامي و خصوصا قرن پنجم و ششم هجري با همين املا بكار برده شده و تا همين اواخر هم به صورت محولات در مدارك و اسناد رسمي به كار برده اند كه در سالهاي اخير با تصميم وزارت محترم كشور و ابلاغ رسمي به ادارا ت وسازمان ها واژه محولات به مه ولات تغير يافته است به معني ماه ولايت .

قوميت : شهر ستان مه ولات از پيشينه تاريخي بسيار بالائي برخوردار است . دين و مذهب كليه ساكنين شهرستان مه ولات اسلام وشيعه اثني عشري ميباشد .

 

کشاورزی و منابع آبی

آب و هوای حاکم بر شهرستان مه ولات با توجه به وضعیت توپوگرافی و پستی و بلندی های موجود در شمال و جنوب متفاوت می باشد.[13]

شمال آن کوهستانی دارای آب و هوای نیمه خشک و قسمت مرکزی و جنوبی شهرستان دارای آب و هوای خشک و کویری است حداکثر مطلق درجه حرارت 40 و حداقل آن 12 درجه سانتی گراد می باشد میزان بارندگی نیز دراین شهرستان بسته به موقعیت شمال و جنوب متغیر است متوسط سالانه نزولات جوی در محدوده شمالی شهرستان 270 و در قسمت مرکز جنوبی 171 میلمتر می باشد.

لازم به ذکر است که بارندگی در قسمت جنوبی و مرکزی بیشترین وسعت را دارد به علت نزدیکی به کویر در تمام سالها یکسان نیست و در سالهای اخیر میزان بارندگی به مراتب پایین تر بوده است. جریان سیبری در زمستان باعث کاهش شدید دما شده و این جریان خشک با خود رطوبتی ندارد ولی جریانهای غربی در ریزش باران منطقه ای نقش موثری دانسته و سبب ریزش بارانهای زمستانی می گردد.

بهره برداری از آبهای زیر زمینی بیشتر در شهرستان از طریق چاههای عمیق و نیمه عمیق بوده و آب شرب شهرستان نیز از طریق منابه زیر زمینی تامین می گردد.

انار

مه ولات مقام نخست سطح زیر کشت و تولید انار در خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است [14]

برداشت ۲۳ هزار تن انار از دو هزار و ۳۰۰ هکتار باغ‌های کشاورزی، از هر هکتار باغ به طور میانگین ۱۰ تن انار برداشت و روانه بازار مصرف [15]

مهمترین رقم انار این شهرستان از نوع اردستانی  است که ۹۰ درصد سطح زیر کشت را شامل می شود و ۱۰ درصد بقیه نیز از ارقام خزر، عقدا، شیشه، کپ و ملس بجستان است. 

زعفران

کشاورزان مه‌ولات ۳.۳ درصد تولید زعفران استان خراسان رضوی و ۲.۵ درصد تولید این محصول در کشور را در اختیار دارند، تولید ۱۴ تن و ۴۰۰ کیلوگرم زعفران به ارزش یکهزار و ۱۸۰ میلیارد ریال (سال۱۳۹۸)[16]

وضعیت آب و هوایی

وضعيت آب و هوايي منطقه گرم و خشك و از تابستان هاي بسيار گرم در منطقه برخورداريم و زمستان هاي بسيار سرد

 

تقیسمات کشوری شهرستان


شهرستان مه ولات به مرکزیت شهر فیض آباد دارای 2 بخش و 4 دهستان می باشد بخش مرکزی شامل دهستان مه ولات جنوبی به مرکزیت مهنه و دهستان حومه به مرکزیت عبدل آباد و بخش شادمهر نیز شامل دهستان مه ولات شمالی به مرکزیت دوغ آباد و دهستان ازغند به مرکزیت شادمهر بوده و تنها نقطه شهری این شهرستان شهر فیض آباد است.


سوغات

فیض آباد يكي از مناطق مهم بخش كشاورزي به خصوص در توليد انار و پسته به سبب اقليم مناسب داراي باغهاي بسياري مي باشد كه محصولات آنها در استان خراسان رضوي شهره عام و خاص است لذا گردشگراني كه از اين خطه ديدن مي كنند از پسته و انار خوش طعم و شيرين آن تناول كرده و سوغات مي برند.

 

همچنين از ديگر سوغات مه ولات مي توان به توليدات نمدي از جمله كلاه و بالاپوش نمدي و بافته هاي زيرانداز نظير قاليچه هاي پشمي و تابلوفرشهاي نفيس ابريشمين و قاليهاي الوان اشاره كرد.

 

منابع
  1. ایرنا. «جمعیت شهرستان مه‌ولات-فرمانداری مه‌ولات».
  2. «جمعیت شهرستان و روستاها-فرمانداری مه ولات».
  3. «تاریخچه شهرستان مه‌ولات». اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مه‌ولات. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۱۵.
  4. درباره شهردار-سایت شهرداری فیض آباد. «درباره شهردار-شهرداری فیض آباد».
  5. پلاک وسایل نقلیه خراسان رضوی
  6. «شهرستان مه ولات بزرگ ترین شهرستان باغی-فرمانداری مه ولات».
  7. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
  8. مسیریابی شهر فیض اباد
  9. «نگاه به وضعیت اقتصادی-فرمانداری مه ولات».
  10. سایت ایرنا. «بورس کالا پسته مه‌ولات».
  11. سایت کالا خبر. «فیض آباد کالیفرنیا دیگر».
  12. «مه‌ولات در یک نگاه به وضعیت صنعت-فرمانداری مه ولات».
  13. سایت فرمانداری شهرستان مه ولات. «کشاورزی و منابع آبی».
  14. خبرگزاری ایرنا. «مقام نخست انار خراسان رضوی».
  15. سایت ایرنا. «برداشت ۲۳ هزار تن انار».
  16. خبرگزاری ایرنا. «مه‌ولات در یک نگاه-فرمانداری مه ولات».

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.