شهرستان خلیل‌آباد

شهرستان خلیل‌آباد یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران است. مرکز این شهرستان شهر خلیل‌آباد می‌باشد. کندر دیگر شهر آن است. در سال ۱۳۸۵، شهرستان خلیل‌آباد تعداد ۴۵٬۰۰۸ نفر جمعیت داشته‌است.[1]

شهرستان خلیل‌آباد
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانخراسان رضوی
مرکز شهرستانخلیل‌آباد
سایر شهرهاخلیل‌آباد، کندر
بخش‌هامرکزی، ششطراز
سال تأسیس۱۳۸۲
مردم
جمعیت۵۱٬۷۰۱ نفر (۱۳۹۵)

خلیل‌آباد در بین دو شهرستان کاشمر و بردسکن واقع شده‌است، این شهرستان از شمال با ‌‌‌‌شهرستان کوهسرخ ، از جنوب با شهرستان بجستان، و از جنوب شرقی با شهرستان مه ولات همسایه می باشد. خلیل‌آباد در فاصله ۳۰ کیلومتری بردسکن و ۱۵ کیلومتری کاشمر واقع شده‌است. فاصله خلیل‌آباد تا مشهد از راه کاشمر ۲۴۵ کیلومتر می‌باشد.

شغل بیشتر مردم خلیل‌آباد کشاورزی است و محصول عمده در این شهرستان انگور می‌باشد، بیشتر مردم خلیل‌آباد محصول انگور خود را در خونه باغ خشک کرده و بعد ان ها را پاک میکنند و در جعبه های یک کیلو یا3 کیلو یا ۵ کیلو کرد و ان ها را سایر استان های داخلی و خارجی میفرستند

در سال‌های اخیر کشت زعفران در منطقه خلیل‌آباد گسترش پیدا کرده‌است.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن که در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۵۱٬۷۰۱ نفر (۱۶٬۶۸۴ خانوار) بوده‌است.[2]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۸۵۴۴٬۹۹۳—    
۱۳۹۰۴۹٬۱۱۱+۹٫۲٪
۱۳۹۵۵۱٬۷۰۱+۵٫۳٪

تاریخچه

حدود ۲۵۰ سال قبل خلیل خان فرزند جلیل بیگ از خاندان عرب میش مست قلعه‌ای به نام خودش بنا نهاد که بعدها خلیل‌آباد نام گرفت اما در حقیقت نام این سرزمین، خارزنج است که در کتب تاریخی و معتبر از آن بسیار نام برده شده‌است. شهر خارزنج در ناحیه شمالی شهر خلیل‌آباد فعلی واقع شده بود که در اثر زمین لرزه تخریب و ساکنانش در دشتهای جنوبی پراکنده و اقدام به ساخت آبادی‌های متعدد نمودند، سرانجام به دلیل وجود ناامنی‌های حاصل از حمله افغان‌ها و ترکمنها اقدام به ساخت قلعه معروف خلیل‌آباد نمودند و خلیل‌آباد مرکزیت یافت و بدین ترتیب مردم با این منطقه انس گرفته و هر روز بر جمعیت آن افزوده که در نهایت در سال ۱۳۴۳ به شهر و در سال۱۳۸۲ به شهرستان تبدیل شد.
براساس کتب تاریخی، پیشینه شهرستان به دوران زرتشت بر می‌گردد، به طوری که آثار و ابنیه زرتشتیان در اطراف شهرستان به چشم می‌خورد. اما رونق علمی وفرهنگی آن به قرون سوم و چهارم هجری که به نام خارزنج معروف بوده بازمی‌گردد.[3] ==

  • مزار امامزاده هادی شوراب

شوراب نام روستای کوچکی از توابع خلیل‌آباد است که در ۵۰ کیلومتری خلیل‌آباد قرار دارد. این روستا با جمعیتی حدود ۱۰۰ نفر آخرین روستای کویری جنوب غرب خلیل‌آباد محسوب می‌شود. مردمان خونگرم، مهمان دوست، پرتلاش و با ایمان، مشخصه‌های خوبی برای اهالی این روستا است. وجود زیارتگاه امام زاده هادی (ع) در روستای شوراب باعث شهرت این منطقه شده‌است. این زیارتگاه در طول سال به‌طور عموم و ایام خاص، به صورت ویژه از وجود زائران شیفهٔ اهل بیت استقبال می‌کند و حاجات و نیازهای سائلین خود را برآورده می‌کند. در آستانهٔ ورود به روستا گنبد زیبای امام زاده از دور نمایان می‌شود و دل‌های عاشق را به سوی خود فرا می‌خواند. امام زاده هادی (ع) منسوب به نوادگان موسی بن جعفر (ع) می‌باشند.

*مزار امامزاده قاسم ارغا

بقعه منسوب به امام زاده قاسم در روستای ارغا از دهستان حومه بخش مرکزی در فاصله پنج کیلومتری شهرستان خلیل آباد واقع شده و بنای آن متعلق به اواخر دوران قاجار می‌باشد. به باور اهالی منطقه امام زاده قاسم (ع) فرزند ذکور حضرت موسی بن جعفر (ع) برادر امام رضا (ع) می‌باشد. این بنا دارای طرحی مستطیل شکل است و فضای داخلی آن به شکل مربعی با چهار طاق در اطراف و در ورودی و پنجره‌هایی مرتفع می‌باشد. بر روی تیزه گنبد تیزه گنبد نقاشی‌هایی ترسیم شده که احتمالاً تمامی گنبد را در بر می‌گرفته‌اند اما به علت مرمت‌های غیر کارشناسی از بین رفته‌است. ساختار معماری بنای مزبور دارای طاق‌های جناقی است و گنبد اصلی آن بر روی ساقه ای که از گوشه سازی مربع و تبدیل آن به دایره ساخته شده استوار گشته‌است.

* مزار میرآباد روستای میرآباد با حدود ۱۹۰ خانوار جمعیت، در مراسم مختلف مذهبی و معنوی در جوار امام زاده سید حسن مجالسی بر پا می‌کنند. این بقعهٔ متبرکه مورد توجه مردم زیادی از شهرستان‌ها و روستایهای اطراف آن قرار دارد و نذور بسیاری را به این بقعه اختصاص می‌دهند.

* مزار بی بی حور و بی بی نور جابوز زیارتگاه بی بی حور و بی بی نور در روستای جابوز از توابع خلیل‌آباد قرار دارد. جابوز با ۱۰۰۰ خانوار و جمعیتی حدود ۴۵۰۰ نفر یکی از روستای مهم منطقه است. معصوم زادگان بی بی حور و بی بی نور منسوب به موسی بن جعفر (ع) و از نوادگان این امام همام محسوب می‌شوند. این زیارتگاه مورد توجه و عنایت مردم روستای جابوز و روستاهای اطراف خلیل‌آباد و شهرستان‌های هم جوار قرار دارد و از راه‌های دور و نزدیک جهت زیارت و ارادت، گره گشایی و حل مشکلات قدم به آستانهٔ مقدس این دو بزرگوار می‌گذارند.

  • مزار و انبارخانه مهدی‌آباد
  • مسجدجامع خلیل‌آباد
  • قدمگاه دهنو
  • آبگرم معدنی خلیل‌آباد و مسیر رودخانه خارزنج و تفرجگاه‌هایی که در این مسیر قرار گرفته‌است.
  • هفت آسیاب (آسیاب آبی) در مسیر رودخانه خارزنج.
  • معماری سنتی موجود در منطقه شامل:
  • مسجد جامع شهر خلیل‌آباد
  • منازل قدیمی در مرکز شهرستان و روستاهای اطراف.
  • قلعه کندر
  • قلعه خان سعدالدین
  • یخدان گلی
  • قلعه بزنجرد
  • حمام قدیمی خلیل‌آباد (حمام آقا)
  • حوض ۴۰ پایه کندر
  • حوض انبارهای خلیل‌آباد و روستاها
  • باغ رئیسی
  • بند شاهی بر روی رودخانه ششطراز
  • پارک جنگی شمال شهر خلیل‌آباد
  • اردوگاه استانی شهید جعفریان
  • آب گرم خلیل‌آباد

منابع
  1. «جمعیت شهرستان خلیل‌آباد». پورتال استان خراسان رضوی. ٢٨ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ١٨ مارس ۲۰۱۲.
  2. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
  3. «به‌عنوان نمونه در جلد ششم لغتنامه دهخدا از خارزنج به‌عنوان شهری آباد و خاستگاه اهل علم وادب یاد شده‌است». پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک)</ref از معروف‌ترین علما و بزرگان خارزنج می‌توان به احمد بن محمد خارزنجی صاحب کتاب '''تکلمه در لغت''' و یوسف بن حسن خارزنجی از فضلای زمان خود اشاره کرد. از دیگر شخصیتهای تاریخی این شهرستان [[عمیدالملک کندری]] وزیر دربار [[سلجوقیان]] ([[طغرل بیک|طغرل]]) است که از شخصیتهای مهم و سرنوشت ساز در تاریخ [[ایران]] به‌شمار می‌رود. == مشخصات جغرافیایی شهرستان خلیل‌آباد == شهرستان خلیل‌آباد در ۵۸ درجه و ۱۷ دقیقه طولی شرقی از نصف النهار مبدأ و ۳۵ درجه و ۱۵ دقیقه عرضی شمالی از خط استوا و ارتفاع ۹۷۵ متری از سطح [[دریا]] قرار دارد. شهرستان خلیل‌آباد در فاصله ۲۴۰ کیلومتری جنوب غربی مشهد واقع گردیده که از شمال به بخش [[کوهسرخ]] شهرستان کاشمر و از جنوب به بخش بجستان شهرستان [[گناباد]] و از شرق به شهرستان کاشمر و از غرب به شهرستان [[بردسکن]] محدود شده و دارای دو بخش مرکزی و ششطراز و چهار دهستان و وسعتی بالغ بر ۵/۱۷۶۷ کیلومترمربع و دارای آب و هوای نسبتاً کویری و [[خشک]] بوده و درجه حرارت در بعضی اوقات در [[تابستان]] به ۴۵ [[درجه سانتی گراد]] و در [[زمستان]] به ۱۰- درجه می‌رسد. == جاذبه‌های گردشگری شهرستان خلیل‌آباد:<ref>«نقاط و جاذبه‌های گردشگری شهرستان خلیل‌آباد». پورتال استان خراسان رضوی. ٢٨ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ١٨ مارس ۲۰۱۲.

شهرستان خلیل‌آباد بایگانی‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.