فهرست آثار ملی شهرستان کاشمر

تا سال ۱۳۹۷، بیست و شش اثر ملی در شهرستان کاشمر ثبت شده‌اند که در سطح استان خراسان رضوی که بالغ بر ۱۴۰۷ اثر تاریخی، بسیار ناچیز است.[1]

موقعیت شهرستان کاشمر در استان

برخی مورخان قدمت کاشمر را به بهمن پسر اسفندیار و نوه گشتاسب نسبت دادن و جغرافی‌نویسان اسلامی نام کاشمر را در دوران گوناگون به صورت‌های مختلف از جمله طرثیث، ترشیش، بوشت بست و ترشیز ثبت کرده‌اند.[2] مناطق کاشمر و نیشابور در دوران شاهنشاهی اشکانی از نواحی حاصل‌خیز ایران به‌شمار می‌رفته و از آنجا که فرمانروایان اشکانی نسبت به حاکمان پیش از خود؛ یعنی سلوکیان اهمیت به‌مراتب زیادی برای دین مزدیسنا قائل بودند، سرو کشمر و آتشگاه آن را که یادگار زرتشت محسوب می‌شد مورد توجه بالایی قرار دادند.[3] به استناد سنگ‌نبشته پایکولی، در دوران شاهنشاهی ساسانی کشمر (کاشمر) جزء محدوده خراسان بزرگ به‌شمار می‌رفته و ساسانیان برای احیای آیین باستانی تلاش زیادی کردند و چون در آن زمان، دیگر از آتشکده کشمر چیزی برجای نمانده بود، شاهان ساسانی به ایجاد آتشکده دیگری دست می‌زنند که همچنان در چند کیلومتر بالاتر از شهر باستانی کشمر در مجموعه قلعه آتشگاه باقی مانده‌است. خرابه‌های این قلعه هم‌اکنون در ۵–۶ کیلومتری شمال غربی شهر کاشمر باقی است و از یادگارهای عصر ساسانی به‌شمار می‌رود.[3]

آثار ثبت‌شده
ردیف نام اثر نگاره دیرینگی موقعیت شماره ثبت ملی تاریخ ثبت منبع
۱ امامزاده سید مرتضی دوره قاجار کاشمر - خیابان مزار
۳۵°۱۷′۱۳٫۵″ شمالی ۵۸°۲۸′۲۷٫۵″ شرقی		 ۱۴۸۸ ۲ آبان ۱۳۵۶ [4]
۲ مسجد جامع کاشمر دوره قاجار کاشمر - خیابان فیض‌آباد - میدان مرکزی شهر
۳۵°۱۳′۵۶″ شمالی ۵۸°۲۷′۴۴″ شرقی		 ۵۱۵۲ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ [5]
۳ یخچال قدیمی کاشمر دوره قاجار روستای فروتقه
۳۵°۱۳′۱۲٫۹″ شمالی ۵۸°۲۹′۱۶٫۰″ شرقی		 ۶۴۲۹ ۷ مهر ۱۳۸۱ [6]
۴ امامزاده سیدحمزه کاشمر دوره صفوی کاشمر - خیابان فاطمی
۳۵°۱۴′۲۹٫۷″ شمالی ۵۸°۲۸′۲۰٫۰″ شرقی		 ۸۷۳۸ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ [7]
۵ آرامگاه سید حسن مدرس دوره پهلوی کاشمر - خیابان مدرس - بلوار شاهد
۳۵°۱۳′۵۲٫۰″ شمالی ۵۸°۲۷′۱۲٫۴″ شرقی		 ۱۱۶۷۵ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ [8]
۶ آرامگاه افتخارالتجار دوره قاجار کاشمر - خیابان ۱۵ خرداد (خیابان خاکی)
۳۵°۱۳′۵۹٫۹″ شمالی ۵۸°۲۷′۵۹٫۰″ شرقی		 ۱۱۹۲۸ ۵ تیر ۱۳۸۴ [9]
۷ آرامگاه سید اسماعیل نبوی دوره قاجار کاشمر - خیابان ۱۵ خرداد (خیابان خاکی)
۳۵°۱۳′۵۹٫۵″ شمالی ۵۸°۲۸′۰٫۱″ شرقی		 ۱۱۹۲۵ ۵ تیر ۱۳۸۴ [10]
۸ مسجد حاجی جلال دوره قاجار کاشمر - خیابان مدرس - جنب تکیه ابوالفضلی
۳۵°۱۴′۲٫۵″ شمالی ۵۸°۲۷′۳۷٫۸″ شرقی		 ۱۱۹۲۶ ۵ تیر ۱۳۸۴ [11]
۹ خانه احمد پناه دوره قاجار کاشمر - خیابان امام خمینی، نبش چهار راه بهبودی
۳۵°۱۴′۱۸٫۲″ شمالی ۵۸°۲۸′۱٫۹″ شرقی		 ۱۱۹۲۷ ۵ تیر ۱۳۸۴ [12]
۱۰ مدرسه علمیه حاج سلطان دوره قاجار کاشمر - خیابان امام خمینی، میدان مرکزی شهر
۳۵°۱۴′۱″ شمالی ۵۸°۲۷′۴۵″ شرقی		 ۱۱۹۲۹ ۵ تیر ۱۳۸۴ [13]
۱۱ کاروانسرای امین التجار دوره قاجار کاشمر - حاشیه میدان مرکزی شهر
۳۵°۱۳′۵۹٫۷۱″ شمالی ۵۸°۲۷′۴۴٫۲۵″ شرقی		 ۱۱۹۳۰ ۵ تیر ۱۳۸۴ [14]
۱۲ قلعه ریگ دوره سلجوقیان دو کیلومتری جنوب شرقی روستای قوژد
۳۵°۱۰′۵۱٫۹۶۰″ شمالی ۵۸°۲۷′۱۵٫۴۰۱″ شرقی		 ۱۳۱۸۶ ۱۶ مرداد ۱۳۸۴ [15]
۱۳[persian-alpha 1] آسیاب‌های آبی طلاآباد دوره صفوی دو کیلومتری جنوب شرقی روستای قوژد
۳۵°۱۱′۱۶٫۷″ شمالی ۵۸°۲۷′۵۰٫۰″ شرقی		 ۱۳۱۸۲ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [16]
۱۴ قلعه کهنه زنده جان هزاره اول پیش از میلاد روستای زنده جان
۳۵°۱۵′۳۸٫۹″ شمالی ۵۸°۲۴′۵۱٫۵″ شرقی		 ۱۳۳۰۷ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [17]
۱۵ تپه جن هزاره اول پیش از میلاد روبروی امامزاده سید محمد
۳۵°۱۴′۲۸″ شمالی ۵۸°۲۵′۲۷″ شرقی		 ۱۳۳۰۵ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [18]
۱۶ محوطه دزد صدر اسلام روستای سرحوضک
۳۵°۱۶′۱۳″ شمالی ۵۸°۲۳′۲۰″ شرقی		 ۱۳۱۸۵ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [19]
۱۷ گورستان دشت طلاآباد هزاره اول پیش از میلاد دو کیلومتری روستای قوژد
 ۱۳۱۸۷ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ [20]
۱۸[persian-alpha 2] آب‌انبار فروتقه دوره قاجار روستای فروتقه
۳۵°۱۳′۱۶٫۳″ شمالی ۵۸°۲۹′۵۵٫۳″ شرقی		 ۱۶۳۲۶ ۲۴ آبان ۱۳۸۵ [21]
۱۹[persian-alpha 3] آسیاب جردوک دوره قاجار روستای جردوی
۳۵°۱۲′۴۹٫۳″ شمالی ۵۸°۳۶′۲۷٫۷″ شرقی		 ۱۶۴۸۱ ۲۷ آبان ۱۳۸۵ [22]
۲۰ خانه دانش دوره پهلوی کاشمر - جنب میدان امام علی
۳۵°۱۴′۱۳٫۰″ شمالی ۵۸°۲۸′۷٫۵″ شرقی		 ۲۸۲۰۹ ۱۱ شهریور ۱۳۸۸ [23]
  وقفی
  مالکیت دولتی
  مالکیت خصوصی

یادداشت‌ها

  1. مالکیت آسیاب‌های آبی طلاآباد به صورت «عمومی» اعلام شده‌است.
  2. مالکیت آب‌انبار فروتقه به صورت «عمومی» اعلام شده‌است.
  3. مالکیت آسیاب جردوک به صورت «عمومی» اعلام شده‌است.

منابع
  1. «سهم کاشمر در فهرست آثار ثبت شده ملی اندک است». ایسنا. ۷ آذر ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  2. «ترشیز، کاشمر شد». دنیای اقتصاد. ۲۲ مرداد ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  3. «ترشیز؛ دروازه ورود اسلام به خراسان». خبرگزاری قرآن. ۱ آبان ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  4. «پرونده امامزاده سید مرتضی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  5. «پرونده ثبتی مسجد جامع کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  6. «پرونده ثبتی یخچال قدیمی کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  7. «پرونده ثبتی امامزاده سیدحمزه کاشمر در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  8. «پرونده ثبتی آرامگاه سید حسن مدرس در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  9. «پرونده ثبتی آرامگاه افتخارالتجار در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  10. «پرونده ثبتی آرامگاه سید اسماعیل نبوی در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  11. «پرونده مسجد حاجی جلال در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  12. «پرونده ثبتی خانه احمد پناه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  13. «پرونده ثبتی مدرسه علمیه حاج سلطان در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  14. «پرونده ثبتی کاروانسرای امین التجار در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  15. «پرونده ثبتی قلعه ریگ در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  16. «پرونده ثبتی آسیاب‌های آبی طلاآباد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  17. «پرونده ثبتی قلعه کهنه زنده جان در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  18. «پرونده ثبتی تپه جن در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  19. «پرونده ثبتی محوطه دزد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  20. «پرونده ثبتی قبرستان دشت طلاآباد در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  21. «پرونده ثبتی آب‌انبار فروتقه در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  22. «پرونده ثبتی آسیاب جردوک در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
  23. «فهرست آثار ثبتی - اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشمر». اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۱.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.