فریمان
فریمان شهری در استان خراسان رضوی در شرق ایران است. این شهر مرکز شهرستان فریمان و در بخش مرکزی شهرستان فریمان قرار دارد. دارای ۴ شهر به نام‌های فریمان، فرهادگرد، قلندرآباد و سفید سنگ و دو بخش مرکزی و قلندر آباد و پنج دهستان به نام‌های فرهادگرد، سنگ بست، بالابند، قلندر آباد و سفید سنگ می‌باشد.
| فریمان | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | فریمان |
| بخش | مرکزی |
| مردم | |
| جمعیت | ۳۹٬۵۱۵ نفر (۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت | ۸٪+ (۵سال) |
| تراکم جمعیت | ۵۷۱۱ نفر بر کیلومتر مربع |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۶٫۴ کیلومتر مربع |
| ارتفاع | ۱۳۹۳ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۱٫۸ |
| میانگین بارش سالانه | ۲۶۸ |
| روزهای یخبندان سالانه | ۹۲ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | علی رضا قلی‌زاده |
| ره‌آورد | قند و سایر مصنوعات |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۱ |
| وبگاه | http://www.sh-fariman.ir |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۴۲ ب |
| کد آماری | ۱۳۹۰ |
  فریمان | |
))_-_panoramio.jpg.webp)
شهر فریمان در فاصله ۶۵ کیلومتری مشهد و در مسیر مشهد به کشور افغانستان قرار گرفته‌است.
فریمان از دیرباز به خاطر پیشینه و درج در سفرنامه‌ها و بناهای تاریخی مانند سد تاریخی فریمان و کاروانسرای تاریخی، بافت قدیم شهر و کارخانه قند و شهرک صنعتی کاویان و آب و هوای خوب معروف است. این شهر همچنین زادگاه مرتضی مطهری و بر اساس اسناد شفاهی محل تولد انوشیرون (مادر شاه ایرانی از سکونتگاه فریمان) می‌باشد در خصوص علامه شهید مرتضی مطهری که خانه و موزه وی اکنون در این شهر می‌باشد.[1]
فریمان از جمله شهرهای محدود دارای معماری پهلوی در ایران است که بر اساس معماری روز اروپا بنا نهاده شده‌است. رضاشاه پهلوی اهمیت فوق‌العاده ای برای فریمان قائل شد و این شهر از ییلاقات بکر او بشمار می‌رفت. البته در برهه ای از زمان مستبد دوره قاجار (بخاطر تبعید) عین الدوله در فریمان حضور داشتند و رضا خان به همراهی ایشان اولین بار به فریمان آمدند در فریمان تعلیمات و سواد آموختند. وجود چهل برج در ارتفاعات و دشت و وجود بارو و خندق و برج‌های بلند در طول تاریخ فریمان را تسخیر ناپذیر کرده بود. در هجوم قرایی‌ها و ترکمن ها (غزها) ازبکان و افاغنه و … فریمان همیشه سربلند بوده‌است. فریمان بجز بهشت صادق سه گورستان داشته‌است که نشان دهنده تاریخ کهن آن است. حضرت امام در برخی اوقات مهمان پدر شهید مطهری بوده‌اند.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۳۹٬۵۱۵ نفر (در ۱۱٬۷۵۵ خانوار) بوده‌است.[2]
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۴۵ | ۷٬۸۹۴ | — |
| ۱۳۵۵ | ۱۲٬۳۸۵ | +۵۶٫۹٪ |
| ۱۳۶۵ | ۲۱٬۱۳۸ | +۷۰٫۷٪ |
| ۱۳۷۰ | ۲۴٬۹۸۵ | +۱۸٫۲٪ |
| ۱۳۷۵ | ۲۶٬۹۶۶ | +۷٫۹٪ |
| ۱۳۸۵ | ۳۲٬۶۱۰ | +۲۰٫۹٪ |
| ۱۳۹۰ | ۳۶٬۵۵۰ | +۱۲٫۱٪ |
| ۱۳۹۵ | ۳۹٬۵۱۵ | +۸٫۱٪ |
تاریخچه
فریمان درگذشته همواره در سایه رویدادهای تاریخی نیشابور قرار داشته گفته شده که این منطقه اسفنج یا اشبند نامیده می‌شده‌است که از وابسته‌های نیشابور کهن بوده‌است. مرکز آن فرهادگرد یا ده فرهاد بود که اکنون در ۱۵ کیلومتری غرب شهر فریمان قرار دارد.
در زبان پهلوی معنای فریمان به معنای خانه دوست و دوست منش است. وجود آثار تاریخی نشان از قدمت فریمان است. فریمان در پر راه هرات باستان قرار دارد؛ وجود تپه‌های نادر و محوطه‌های باستانی و سنگ نگاره‌های فریمان احتمالاً از کهن‌ترین سکونتگاه‌های جهان محسوب می‌گردد. در حادثه تاریخی این شهر مدت چهار ماه مرکز حکومتی صولت السلطنه هزاره شده بود… در قیام گوهرشاد نقش اهالی شهر فریمان و آخوند این شهر پدر شهید مطهری فریمانی بسیار پر رنگ است.
بافت شهر
بافت قدیم فریمان شامل بناهای متعددی است که بخشی مربوط به دوره قاجاریه و صفوییه و بخشی در دوره پهلوی اول توسط مهندسین آلمانی ساخته شده‌است و جز اولین سازه‌های بتنی در ایران است. امروزه بیشتر این سازه‌ها در تملک ادارات شهرستان فریمان می‌باشد که شامل: ساختمان شهرداری بنیاد شهید؛ فرماندهی انتظامی و اداره مالیات و امور دارایی در مرکز به صورت قرینه و ساختمان‌های بانک ملی اداره قند و شکر، اداره کشاورزی، دبیرستان بهشتی، چهار دالان، آبخوری نوبخت، دادگستری و ورودی‌های فریمان که همگی مربوط به دوره پهلوی می‌باشند.[3]
در دروازه قدیمی فریمان هم در دو طرف جاده قدیم دو ستون هرمی (ابلیسک) که توسط معماران آلمانی و لهستانی در سال ۱۳۳۰ ساخته شده قرار دارد.
موزه مردم‌شناسی فریمان در میدان امام خمینی، خیابان طالقانی قرار دارد. در گذشته‌های دور فریمان دارای آب انبار قلعه و برج و بارو و خندق و دژ زیرزمینی طولانی و برجی برفراز ارتفاعات شمال فریمان و برج‌های در دشت بوده‌است. مانند برج قندوو برج پنجه باشی و برج راه گاری و برج خونی و … برج ارزن زار و برج شخله و … جمعاً ۴۰ عدد دارای سوارانی نظامی در دوره قاجار بوده ۱۲۰ نفر
جاذبه‌های گردشگری
از جمله جاذبه‌های گردشگری شهرستان فریمان می‌توان به بند تاریخی فریمان، روستاهای باغ عباس، چهارتکاب و ناری وباغ ملی نام برد. منطقه گردشگری مراغه و منطقه شاهان گرماب میل ایاز و مقبره سلطان ارسلان جاذب و پیر بلند قلعه سنگی و پیر بقو روستای خانقاه و هفت آسیاب و ایوان رزمگاه و سنگ نگاره‌های روستای اقر بالا و مزار سید نظام الدین عشق آباد …[4][5]
منابع
- معرفی شهر فریمان
- «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- موزه مرتضی مطهری بایگانی‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. بازدید: اکتبر ۲۰۱۳.
- «یک باغ ایرانی در فریمان شناسایی شد». همشهری آنلاین. ۲۰۲۰-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
- «تبدیل کاروانسرای تاریخی فریمان به مرکز فرهنگی و گردشگری». همشهری آنلاین. ۲۰۲۰-۰۹-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ فریمان موجود است. |
.jpg.webp)
