چناران

چناران مرکز شهرستان چناران و از شهرهای استان خراسان رضوی می‌باشد که در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال غربی مشهد واقع شده‌است. این شهر و شهرستان میان کوه‌های بینالود و در شمال شرق ایران و در استان خراسان رضوی قراردارد.

با چناران‌شهر اشتباه نشود.
برای دیگر کاربردها، چناران (ابهام‌زدایی) را ببینید.
چناران
چِنارون
کشور ایران
استانخراسان رضوی
شهرستانچناران
بخشبخش مرکزی
نام(های) دیگرچِنارون
سال شهرشدن۱۳۴۷
مردم
رشد جمعیت۱۱٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۱۰۸۵
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۱۲/۵
میانگین بارش سالانه۲۸۵
روزهای یخبندان سالانه۶۱
اطلاعات شهری
شهردارفعلا نامعلوم
تأسیس شهرداری۱۳۴۶
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۵۱
شناسهٔ ملی خودرو ایران۴۲ (ط)
کد آماری۱۳۸۶
چناران

پیشینه

نام این ناحیه در گذشته های بسیار دور «رادکان» بوده و سپس «ارداک» خوانده شده و ظاهرا از سال 1338 هـ . ش، به چناران تبدیل یافته و مرکز آن رادکان تعیین شده است. از آن جا که در دوران پیش از اسلام و هم چنین سده های نخست اسلامی «رادکان» بسیار آباد و پر رونق بوده و یکی از شهرهای چهارگانه توس به شمار می رفته و مردانی جوانمرد، نیک اندیش و شجاع داشته است، آن را «رادکان» به معنی جایگاه جوانمرد خوانده‌اند. واژه «ارداک» نیز دارای معانی گوناگونی چون مکان مردان بزرگ، قرارگاه سپاهیان‌و نیز نام شخصی خاص است. بنای ارداک (چناران) را به اردا، موبد اردشیر بابکان، که پارسیان او را پیامبر دانسته اند و پدرش ویراف بوده نسبت می دهند. شاید این موبد، موکل آتشکده این ناحیه بوده و به همین جهت به آن ارداک گفته اند. چناران به شکل جدید در دههٔ ۱۳۳۰ پس از ساخته شدن کارخانه قند چناران و بر گرد آن شکل گرفت. پیش از آن، ناحیه چناران بیشتر به نام رادکان شناخته می‌شد. رادکان که یکی از قریه‌های توس قدیم بوده امروزه بخشی از شهرستان چناران است. . نام این شهرستان بر گرفته شده از دو درخت چنار بزرگ که در ورودی روستای حاج نصیر بوده‌است (که هم‌اکنون نام محله‌ای در این شهرستان است) می‌باشد. به علت وجود کارخانه قند در چناران روستای رادکان کنونی که در آن زمان قرار بود شهرستان شود نشد و شهر به چناران رسید.

جغرافیا

آب و هوای آن در تابستان گرم و در زمستان سرد می‌باشد. همچنین آب و هوای آن در فصل بهار اغلب بسیار بارانی و همراه با باد شدید می‌باشد. با توجه به فاصله نسبتاً نزدیک تا مشهد به عنوان ییلاقات مشهد شناخته می‌شود.[1]

مردم شناسی

تنوع گونه‌های قومی ساکن در این شهرستان شامل کرد کرمانج، فارس، ترک و خاوری می‌باشد.[2][3]

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۵۳٬۸۷۹ نفر (در ۱۵٬۶۰۹ خانوار) بوده‌است.[4]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۵۵۸٬۵۰۳—    
۱۳۶۵۱۹٬۷۲۰+۱۳۱٫۹٪
۱۳۷۰۲۷٬۱۰۱+۳۷٫۴٪
۱۳۷۵۳۲٬۰۶۴+۱۸٫۳٪
۱۳۸۵۴۱٬۷۳۵+۳۰٫۲٪
۱۳۹۰۴۸٬۵۶۷+۱۶٫۴٪
۱۳۹۵۵۳٬۸۷۹+۱۰٫۹٪

موقیعت

چناران در محور شمال به کلانشهر مشهد قرار دارد و از جاده ٢٢ می‌توان به این شهر وارد شد. با تکمیل متروی مشهد گلبهار چناران، دسترسی‌های این سه شهرستان به یکدیگر آسانتر می شود.

اقتصاد

از محصولات عمده کشاورزی این شهرستان سیب، گندم، چغندر، گوجه فرنگی و ذرت را می‌توان نام برد. شهرک صنعتی چناران که در سمت جنوبی شهر و فاصله ۵کیلومتری قرار دارد یکی از قطبهای صنعتی استان خراسان رضوی می‌باشد و دارای تعداد بسیار زیادی کارخانه که اکثراً تولیدشان مواد غذایی و صنایع بسته‌بندی می‌باشد فعالیت دارند.اصولا اقتصادچناران متکی به کشاورزی است چون ۶۰%شاغلان چناران دربخش کشاورزی مشغول بکاربوده وسهم صنعت حدود۲۵%ازکل شاغلان می باشد هرچندبااحداث شهرک صنعتی درجنوب آن برتعدادشاغلان این بخش افزوده شده وبقیه شاغلان،(۱۵% )دربخش خدمات مشغول بکارهستند.

روستاها
روستای دلمه

از روستاهای چناران می‌توان به بهمن جان علیا (روستای کردنشین در شمال غربی چناران که در فاصله ۳۵ کیلومتری چناران قرار دارد، این روستا دارای باغ‌های انبوه گیلاس بوده و دارای رودخانه‌ای دائمی از سرشاخه‌های رود کشف رود می‌باشد. حیطه طلا، گلمکان، اخلمد، کاهو و فریزی که با توجه به فاصله نسبتاً نزدیک تا مشهد به عنوان ییلاقات مشهد شناخته می‌شود.

روستاهای نظیر گهوه خالصه،حکیم آباد بقمچ، اندیشش، شترپا و چمبر غربال، کبیر و (زندان لاجوردی) از روستاهای هم مسیر رشته کوههای هزار مسجد می‌باشد .نزدیک ترین روستا به این شهرستان روستای سرک و ( حسین آباد ) است.یکی ازروستاهای معروف این شهرستان روستای خرم آباداست که درفاصله ۷/۵ کیلومتری جنوب غربی شهرچناران واقع است،خرابه های شهرمنیجان منسوب به منیژه دخترافراسیاب که یکی ازقدیمی ترین آثارتاریخی چناران وخراسان حتی کشوراست درحاشیه شمالی این روستا قراردارد،این روستادارای قناتی تاریخی وزیباست که قدمت آن به دوره صفویه می رسد ودراکثراوقات سال دارای آب گوارایی است،منطقه تفریحی چشمه ی دژنوه،درکوههای جنوب روستا ودردره ای به همین نام ودرفاصله ۴‌کیلومتری روستاقراردارد،وازدیگرآثارتاریخی آن می توان به قلعه یالان تش خان،خانه دختره(قلعه ای کوهستانی،درجنوب غرب روستا)اشاره نمود،سردارشهید سپاه اسلام حسین خوشرو، ازفرماندهان ۸سال دفاع مقدس متولدشده این روستاست.

اماکن دیدنی
میل تاریخی رادکان

بند تاریخی اخلمد مربوط به دوره تیموریان و میل رادکان، بازمانده از دوره سامانیان از جمله بناهای تاریخی آن است. همچنین چشمه سبز گلمکان و آبشار اخلمد جمله مناطق زیبای چناران است.بند جمعاب و روستای فریزی از دیگر مکان های تفریحی است.

امکانات

پمپ بنزین و گاز، مهمان پذیر، پارک ملت، سایر امکانات شهری

پوشش شبکه های ارتباطی تلفن و اینترنت

شبکه گاز شهری

از لحاظ سیستم شبکه آب شرب شهری دارای ده هزار انشعاب آب خانگی می‌باشد.

دانشگاه‌ها
  1. دانشگاه پیام نور واحد چناران[5]
  2. دانشگاه علمی و کاربردی
  3. دانشگاه علمی کاربردی عالیس
  4. مجتمع_آموزشی_امام_رضا (ع) « دبیرستان»

منابع
  1. چناران
  2. A. Manafy. The Kurdish Political Struggles in Iran, Iraq, and Turkey: A Critical Analysis (illustrated ed.). University Press of America, 2005. p. 6. ISBN 0-7618-3003-0.
  3. فرهنگستان زبان کردی
  4. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
  5. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۹.

قنبری،احمد،جغرافیای شهرستان چناران،۱۳۸۱،انتشارات جام آپادانا

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.