مزدیسنا در نیشابور

دین مردم نیشابور در دوره امپراتوری ساسانیان مزدیسنا بوده‌است. با فتح نیشابور توسط مسلمانان (سال ۶۴۴ میلادی) مردم نیشابور مسلمان شدند. در این دوره سبزوار بیشتر با نام ابرشهر شناخته می‌شده‌است و یکی از مشهورترین آتشکدههای زرتشتی در نزدیکی ابرشهر با نام آذربرزین‌مهر وجود داشته‌است که امروزه خرابه‌های آن باقی‌مانده‌است. پژوهشگران دین زرتشتی بر این باورند که واژهٔ رئونت (به معنای:دارنده جلال و شکوه) در بندهشن اشاره گر بر شهری است که امروزه با نام نیشابور شناخته می‌شود. بنای باستانی آتشکده آذربرزین مهر که از آتش‌های مقدس زرتشتی بشمار می‌رفت را چارتاقی دیو که در همین شهر واقع شده دانسته‌اند.

در دوره پس از ورود اسلام زرتشتی‌ها در نیشابور آزادانه در آتشکده‌ها حضور می‌یافتند. در تاریخ نیشابور در این دوره اختلاف مذاهب و دین نتوانسته باعث تفرقه و نزاع بین مردم آنجا شود.

در منابع مطالعاتی مربوط به سیره امام رضا ذکر شده‌است که در زمان خلافت مأمون عباسی نامه‌ای از یک زرتشتی از نیشابور دریافت می‌کند. موضوع این نامه یک استفتاء دینی بوده که مأمون از علی بن موسی دربارهٔ جواب استفتاء این نامه درخواست می‌کند.[1]

امروزه مزدیسنان ٪۳ جمعیت شهرستان نیشابور را شامل می‌شوند. اما تعلق آن‌ها به آیین و فرهنگ مزدیسنا، در سال‌های پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، بسیار کمرنگ شده‌است.

مشاهیر زرتشتی نیشابور

منابع و پانویس

عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق (م ۳۸۱ ق)، ج ۱، ص ۱۸

ثعالبی، عبدالملک، «ثمار القلوب»، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۹۸۵م.
تاریخ نیشابور نوشته فریدون گرایلی بخش سبزوار در دوره ساسانیان
تاریخ نیشابور نوشته الحاکم نیشابوری

مَزدَیَسنا
تاریخ	زرتشت • گشتاسب • پارسیان هند • زرتشتیان ایران • دبیرستان فیروز بهرام • دبیرستان انوشیروان دادگر • مزدیسنا در نیشابور
مفاهیم	فروهر اهورامزدا • ایزدان • اهریمن • امشاسپندان • سوشیانس • هوشیدر • زروان • اشه • هوم • مغ • دیوها • اردویسور اناهید • فَروَهَر • هوشیدرماه • آتش • پل چینود • فرشگرد • توحید • موبد • سپنتا مینیو • معجزه • ظهور • گروتمان • ماه‌پایه • روشنی بی‌پایان • فلسفه زرتشت • وهومن • اشه وهیشته • شهریور • سپندارمذ • هوروتات • اَمُرداد • آثروانان • آتش بهرام
نیروهای شر	اهریمن • انگره مینیو • دیو • دروج • اپوش • جهی • اکومن • دیو آز • ایندرا • اشموغ • استویداد • پریمتی • دیوهای کماله • ساوول • ترومت • اودگ‌دیو • ورن‌دیو • چشمک‌دیو • پنی‌دیو • میتوخت • ویزرش‌دیو • ناگهیس
افراد مهم	گشتاسب‌شاه • کرتیر • تنسر • پاول پارسی • فهرست موبدان • آذرباد مهراسپندان • بابک خرمدین • فرهنگِ مِهر • جاماسپ • دستور داراب پالن • دستور دهالا • پشوتن‌جی دوسابایی مارکار • مزدک • ارداویراف • زرتشت بهرام پژدو • مازیار • اردشیر بابکان • شاپور دوم • انوشیروان • ارباب کیخسرو • بهرام گور آنکلساریا • مانکجی لیمجی هاتریا • ماهداد • زوبین مهتا • جمشیدجی نوشروانجی تاتا • مهربابا • رستم شهزادی • جهانگیر اوشیدری • رستم گیو • اسفندیار یگانگی • اردشیر یگانگی • فرنگیس یگانگی • میرزا سروش لهراسب • بوذرجمهر مهر
آیین‌ها و مکان‌های مقدس	نماز • جشن‌ها • خویدوده • گاهنبار • سدره‌پوشی • آیین‌های طهارت • درون • برسم • کستی • ور • گاهشماری زرتشتی • کعبه زرتشت • آتشکده‌ها • استودان • برج خاموشان • چک‌چک • پیوکانی • زادروز زرتشت • درگذشت زرتشت • زایش زرتشت • بدرود با گذشتگان • سی‌روزه • ارج‌گذاری به روان جاویدان • نیایشگاه آدریان • آتشکده نوبهار • آتشکده کرکویه • آذر برزین‌مهر (آتشکده کشمر) • آتشکده آذرفرنبغ • آتشکده آذرگشنسب • آفرینگان • برشنوم • موسیقی زرتشتی • بردگوری • کوشک ورجاوند • آتشکده یزد • دریاچه فرزدان • سرو کشمر • دشتانستان • قلعه آتشگاه
نوشته‌های دینی	اَوستا • گاهان • هفت هات • خرده‌اوستا • بندهشن • دینکرد • جاماسپی • زادسپرم • شایست نشایست • زند • پازند • مینوی خرد • ارداویراف‌نامه • ویرازگان • دادستان دینی • آفرینگان • یشت • ماتیکان گجستک ابالیش • ادبیات پهلوی • دبستان مذاهب • دینکردنامه
اوستاشناسان	اوستاشناسی • ابراهیم پورداوود • مری بویس • گلدنر • دارمستتر • دالا • اشپیگل • بنونیست • انکتیل دوپرون • ویندیشمن • هارله • هوگ • پی‌یر لکوک • گراردو نیولی • جلیل دوست‌خواه • رشید شهمردان
مکان‌های اساطیری	فراخ‌کرت • مازندران • هرابرزیتی • رود دایتی • ایریانم وَئِجه • چیچست • آذربایجان • سیستان • دریاچه هامون • نیشابور • دماوند • کنگ‌دژ • چک‌چک • سوور • کاشمر
شخصیت‌ها	لهراسب • گشتاسب‌شاه • جاماسب • فرشوشتر • مشی و مشیانه • آرش شواتیر • فراهیم • ویونگهان • تهمورث • هوشنگ • ییمه • اسفندیار • پشوتن • بندو • گرهمه • ارجاسب • توربراتور • زریر • آبتین (آتبین) • پوروچیستا • اردت فذری
جانوران مرتبط	خرفستر • گاو سریشوک • سیمرغ • خر سه پا • اژدها • چلپاسه • کمک • کرشفت • چمروش
اشیا مرتبط	مارغن • کستی • گمیز

نیشابور

کهن‌شهر نیشابور
پیشینه نام‌های نیشابور	ابرشهر • نیسایه • نشابور • شهر فیروزه • نیسابور • ریوند
شهر نیشابور و ربع نیشابور	آذربرزین‌مهر • دروازه‌های نیشابور • شادیاخ • حیره (نیشابور) • بوی‌آباد • باغک (نیشابور) • بیهق • تلاجرد • کاشمر (ترشیز) • جوین • جاجرم • اسفراین • قوچان(استواء) • نسا • ابیورد • سرخس • کدکن • باخرز • بوژگان(جام) • فاروج(استاد) • قصرالریح •
مدرسه‌ها و کتابخانه‌ها	نظامیه نیشابور • مدرسه‌های نیشابور • کتابخانه‌های نیشابور
مسجدها	مسجدهای نیشابور
تاریخ و پیشینه	فتح نیشابور • ورود علی بن موسی الرضا • حمله مغول به نیشابور • امارت طاهریان • سلطنت سلجوقیان • تاریخ مسیحیت در نیشابور • اسماعیلیان در نیشابور • تصوف در نیشابور • مزدیسنا در نیشابور
هنرها و صنعت‌ها	سفالگری در نیشابور • قالیبافی در نیشابور •

نیشابور امروزی
خیابان‌ها و میدان‌ها	خیابان امام خمینی) • خیابان فردوسی • میدان ایران • میدان خیام
گردشگری و جای‌های دیدنی	•آرامگاه عطار • آرامگاه خیام • آرامگاه کمال‌الملک • آرامگاه محمد محروق • آرامگاه حیدر یغما • بازار سرپوش • موزه تاریخ طبیعی • کاروانسرای نیشابور • شادیاخ • مسجد جامع نیشابور
آمورش و آموزشگاه‌های مهم:	افلاک‌نمای نیشابور • دانشگاه نیشابور • دانشگاه آزاد نیشابور • دانشکده علوم پزشکی نیشابور • خانه ریاضیات نیشابور •دبیرستان خیام •دبیرستان عطار•مدرسه گلشن•مدرسه فضل بن شاذان
صنعت و اقتصاد:	شهرک صنعتی خیام • شهرک صنعتی عطار • مجتمع فولاد خراسان • نیروگاه سیکل ترکیبی • کشاورزی در نیشابور • نیروگاه بادی بینالود
فهرست‌ها:	موضاعات نیشابور • آثار ملی شهرستان نیشابور • اهالی نیشابور • کتاب‌ها درباره نیشابور

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.